offensief van De Schipper in zijn krant BN/De Stem tegen het Provinciaal Archeologisch Centrum
Zeeland, met als inzet een imaginaire 'geheime lijst' van verdronken dorpen die door de
archeologen achtergehouden zou worden, roept ten aanzien van de methoden van verwerving en
representatie van informatie van De Schipper zelf helaas vragen op.
Orisant of Orizand lag benoorden Noord-Beveland, waarvan het was gescheiden door de stroomgeul
het Faal. Orisant werd al ter bedijking uitgegeven in 1361Deze bedijking ging niet door; pas in 1601
kwam er een nieuw octrooi. Enkele jaren na de hieruit voortvloeiende bedijking moest al een grote
inlaag worden gelegd. In 1639 was het poldereiland
alweer overstroomd, nadat pogingen om het te
bevolken, onder meer door de stichting van een dorp,
grotendeels waren mislukt. Alleen in afgeleide zin is er
nog iets van Orisant over: het westelijk deel ervan,
Ouweleck, werd in 1665 bedijkt in de Ouweleckpolder.
Deze lag aan Noord-Beveland vast, maar ging definitief
verloren in 1780. Als enig restant van de zeedijk ervan
resteerde de (Nieuwe) Westnol aan de Vlietepolder, ten
noorden van Wissenkerke.
De Schippers verhaal gaat, afgezien van een niet altijd
even betrouwbare (pre)historische terugblik, over de
periode van 1602 tot het einde van de 17de eeuw.
Wellicht de belangrijkste hoofdpersoon is Hans van
Damme, tot zijn dood in 1639 schout van Orisant. Samen
met vele andere personages wordt hij door De Schipper
sprekend en handelend opgevoerd. Nogal gekunsteld,
oordeelde PZC-joumalist Rinus Antonisse (29-11-2000):
'Romantiseren gaat niet iedere journalist gemakkelijk af.'
Ik vind dat het De Schipper juist wél gemakkelijk af
gaat. Te gemakkelijk misschien: de personages blijven
te veel structuurelement van het algemene verhaal en
tonen zich te weinig als onherleidbaar individu. Maar
dat is inherent aan het genre van het educatieve,
geromantiseerde geschiedverhaal.
Op blz. 276 zowaar vermelding van de geheimzinnige
resten van het kasteel van Lodijke in het Verdronken
Land van Zuid-Beveland! De gegevens zijn afkomstig,
vermoed ik, uit mijn eigen artikel in Nehalennia (afl. 122, 1999). Maar te controleren is dat niet,
omdat de lezer deerlijk een uitgebreide literatuurverwijzing mist; alleen het werk van Weiten is
vermeld, én Andries Vierlinghs Tractaet van Dykagie.
Jan Kuipers
Elly de Feijter, Bert Rogge, Fleur Brouwers, Wim Scholten (red.), Door ons gedaen, merklappen
en merklapmotieven uit Zeeland (Middelburg 2000). ISBN 9074576265. Prijs fl 59,95.
Wim Scholten, onze museumconsulent, kreeg in septemper 1999 een schitterend idee: de grootste
merklap ter wereld te maken. In de voorgaande jaren was in diverse musea een project gerealiseerd
voor conservering van in deze musea aanwezige merklappen. Ter gelegenheid van de realisatie van
0 5 Km
Over Orisant
40