HET BIJGELOOF VAN RINGRIJDERS
Tot aan het eind van de 19e eeuw was het geloof
in heksen, tovenaars en boze geesten op het
platteland van Walcheren nog groot.
Aan de hand van twee voorbeelden hoop ik u
duidelijk te maken dat ringrijders daar geen
uitzondering op maakten.
Ook ringrijders moeten gedacht hebben: "zonder
geluk vaart (lees: steekt) niemand wel!". En om
dat geluk een handje te helpen, kochten ze een
poeder. Die poeder droegen ze als een amulet
(een voorwerp tegen ongeluk) bij zich.
Het poeder had de naam "Pulvis Vitriolum
adulbedinum culunatum". Bij navraag bleek dat
hiermee wordt bedoeld "Pulvis sympatheticus"
oftewel "Poeder van sympathie". In de Wete no.
2, april 1994 heb ik hierover ook geschreven.
De Middelburgse apotheker J. J. van der Harst,
die op de Pottenmarkt zijn apotheek had,
verkocht het poeder aan ringrijders. Hij schreef
aan dr. J.C. de Man (1818-1909), die in 1859/
1860 een onderzoek deed naar het Zeeuwse
bijgeloof: "Onderscheiden jaren aan den ande
ren heb ik aan liefhebbers ten plattelande voor
het ringsteken, Pulvis Vitrolum adulbedinum
culunatum afgeleverd, om daarmede geamulet-
teerd te eerder den prijs te halen, of het hun
ooit gevallen is, niet door het poeder, heb ik
niet gevraagd".
Ringrijders waren ervan overtuigd dat de duivel
en zijn helpers in staat waren ringen groter of
kleiner te maken. "Het groter maken" was voor
de rijder geen probleem, maar wel "het kleiner
maken". Natuurlijk zorgden de demonen er
voor dat deze betovering voor de toeschouwers
niet te zien was. Alleen de rijder die mis stak,
had het gevoel dat de ring door helse machten
kleiner gemaakt werd. Of de ringrijder toen ook
al zong: ,,'t Is mis, 't is mis, as ofter gin gat in is",
is me niet bekend.
Het probleem werd opgelost door de ringen van
zilver te maken. In die tijd was men van mening
dat zilver een metaal was dat de duivel en zijn
helpers niet konden betoveren.
De Middelburgse firma Hackenberg, waar men
de prijzen kocht, gaf de zilveren ringen te leen.
Met de kleine ringen werden de gekochte
prijzen en met de grote ringen de gekregen
prijzen afgereden.
Toen omstreeks de eeuwwiseling het bijgeloof
Ringrijden
14
