CSc&oomöcr
No. 2
ZEEUWS TIJDSCHRIFT
meente aan de orde stelde, kwam de vraag in
me op, of het zin zou hebben een Middelburgs
rederijkersspel uit 15J9 De Boom der Schrift
ueren voor een opvoering aan te bevelen.
Zelfs heb ik een schuchtere poging in deze
richting gewaagd, al wist ik, dat het een ha
chelijk ondernemen was.
In alle geval heeft het zin om dit Zeeuwse
spel eens nader te bekijken en aan de hand
daarvan enkele opmerkingen te maken over
de speelmogelijkheden van dergelijk werk.
DE Boom der Schriftueren is voor het
eerst opgevoerd op i Augustus
1539 door de Middelburgse rede
rijkerskamer „Het Bloemken Jesse", waar
schijnlijk de oudste rederijkerskamer van de
Noordelijke Nederlanden. Deze opvoering
viel kort na het Gentse landjuweel, bekend
door de ketterse strekking van verschillende
daar opgevoerde stukken. Scherper dan in
enig Gents spel is echter de toon van het Mid
delburgs spel. De kritiek op de leer der goede
werken en de aflaathandel kan moeilijk dui
delijker zijn, terwijl de toon tegenover de
priesters uiterst fel is. Dat het spel de aan
dacht getrokken heeft, mag hieruit blijken,
dat het weldra op de lijst van verboden boe
ken voorkomt, en dat het waarschijnlijk is,
dat Tspel van de Christenkerke van Reinier
Pouwelsz een antwoord is op het Middel
burgse spel.
De hoofdpersoon van De Boom der Schrift
ueren is een vrouwelijke Elckerlyc, „Elck By-
sonder" geheten. Evenals in Elckerlyc vangt
het spel aan met de goddelijke stem: Medecyn
der Sielen. Op het horen van deze nodigende
stem werpt Elck Bysonder zich in aanbidding
neer, na de betuiging van Zijn liefde schenkt
Medecyn der Sielen haar Zijn Woord, waarin
de volle bron der zaligheid, al is het dat de
valse profeten dit verzwijgen en branden en
bannen ieder die dat Woord wil volgen. Hij
nodigt haar uit plaats te nemen onder de
Boom der Schriftueren en zich door niemand
te laten verleiden om deze plaats te verlaten.
Menschelyke Leeringhe en zijn dienaren
Eyghen Wijsheit en Natuerlycke Begeerte ko
men in gesprek, hoe ze Elck Bysonder van
haar bruidegom zullen vervreemden. Mensche-
lycke Leeringhe draagt zijn dienaren op bij
Elck Bysonder te gaan werven, om haar tot
een huwelijk met hem te bewegen. Natuer
lycke Begeerte vindt dit een klein kunstje.
Elck Bysonder te gaan werven, om haar tot
lang wegblijven van haar lief wekt twijfel in
haar. Terwijl zij bidt om troost in haar bange
eenzaamheid, speelt op het ander plan een
samenspraak van Eyghen Wijsheit en Natuer
lycke Begeerte, een komisch intermezzo, over
eenkomende met duiveltoneeltjes van andere
Middeleeuwse spelen.
Daarna wenden ze zich met veel vleiende
woorden tot Elck Bysonder. Weldra maken
ze Medecyn der Sielen bij haar verdacht. Hij
bedriegt haar, anders zou hij zo lang niet weg-
ftiiüftücrtn nan.ui. pcrfon tgim/glit»
ipclttot fWiMKlIrartlsmjtdaltt
bmtrritei in «ugiifto
int i.\cr,mij.
■KTW
Un. ,v
r-
1 i
Titelpagina van de zeer zeldzaam geworden oudste
druk van De Boom der Schriftuereneigendom van
de bibliotheek van de Maatschappij der Nederlandse
Letterkunde te Leiden.
61
