er - eindelijk - een goed initiatief voor een permanente
tentoonstelling over de watersnoodramp: een Museum
Watersnood 1953 bij de caissons van Ouwerlcerk, het
laatste stroomgat dat destijds op Schouwen-Duiveland
werd gedicht. Een proefopenstelling, vorig najaar,
toonde aan dat er grote belangstelling voor bestaat.
Onlangs hield Kees Slager een pleidooi voor een
monument dat herinnert aan de vele verdronken
plaatsen in Zeeland door de eeuwen heen. Hij kwam
voorlopig al op een totaal van 84 dorpen en één stad:
Reimerswaal. Inmiddels blijken het er nog veel meer
te zijn. 'De namen moeten worden gebeiteld in een
monumentale steen op een gevoelige plek. Opdat wij
onze geschiedenis niet vergeten', zei hij op een sym
posium in Vlissingen. Het leek hem een goed idee
dat monument in 2003 te onthullen, vijftig jaar na de
Watersnoodramp.
Deltamonument
Er gaan ook weer steeds vaker stemmen op voor een
nationaal monument voor De Ramp. Dat is er niet
en dat is merkwaardig. En met de herdenking van
vijftig jaar na de Watersnoodramp op komst zou daar
inmiddels werk van moeten worden gemaakt. Helemaal
nieuw is dat idee nou ook weer niet. Meer dan tien
jaar geleden vroeg de toenmalige provinciebestuurder
f. D. de Voogd zich al af: 'Waar staat ons nationaal
Deltamonument?' Bij de opening van de tentoonstel
ling Oog op de Deltawerken in het Zeeuws Museum in
Middelburg constateerde hij dat een dergelijk monument
er nog steeds niet is, maar wel in Zeeland zou behoren
te staan. En gelijk had hij. Wat de gedeputeerde niet
wist of niet wilde zeggen was, dat er al wel een ontwerp
voor een dergelijk monument was. Kant en klaar voor
uitvoering aangeleverd door Gust Romijn.
Bij de Stormvloedkering
Al in 1984 was de beeldend kunstenaar uit Dreischor,
en zes collega's, door het provinciebestuur uitgenodigd
een schetsontwerp te maken voor een kunstwerk met
als thema DELTA.
'[...]De Delta als specifiek natuurgebied, zijn geschiedenis,
zijn ecologie en technologische verworvenheden (bijvoor
beeld de dammenis het thema waarop uw inzending zal
worden beoordeeld schreven Gedeputeerde Staten
op 6 april 1984 in hun uitnodigingsbrief aan de kun
stenaars. Gust Romijn ontwerpt een kunstwerk waar
in de elementen Delta (een driehoekig blok graniet),
Natuur (een oester die met een staaldraad - 'navelsheng' -
verbonden is met het graniet), Relatie en Bescherming
(een gebogen stalen wand) centraal staan. Hij biedt
het ontwerp eind juni 1984 aan.
Een week later krijgt hij te horen dat de selectie
commissie unaniem zijn ontwerp heeft uitgekozen.
De kunstenaar maakt een verdere uitwerking van het
ontwerp, laat berekeningen en offertes maken door
toeleveringsbedrijven en dient een begroting in bij het
provinciebestuur. De kunstenaar doet ook alvast een
voorstel voor een lokatie: in de buurt van de Storm
vloedkering, op de damaanzet bij Westerschouwen.
Om een lang verhaal kort te maken: het beeld werd
nooit geplaatst. In november 1984 schrijven Gedepu
teerde Staten van Zeeland de kunstenaar dat zij heb
ben besloten het Delta-project 'niet definitief uit te
laten voeren.' Wei hebben wij besloten het door u ver
vaardigde schaalmodel van het beeld aan te kopen voor de
prijs vanfi. 23.100,- (inclusief 3% btw) en dit model te
plaatsen op het binnenplein van de provinciale griffie. Wij
verzoeken u ons mede te delen of u hiermede instemt
De kunstenaar is verbijsterd. Tot op de dag van
vandaag is het voor hem onbegrijpelijk dat de provincie
zijn ontwerp wel heeft bekroond, maar geen opdracht
heeft gegeven om het kunstwerk te laten maken en te
plaatsen. Zoiets is nog nooit eerder vertoond.
Symbolische waarde
Andere tijden, andere zeden. Wellicht is bij het huidi
ge provinciebestuur inmiddels ook het besef doorge
drongen van het belang van gedenken en herdenken,
zoals dat bij veel Zeeuwse burgers al eerder het geval
was. Op 1 februari 2003 doet zich de uitgelezen moge
lijkheid voor om, als hoogtepunt van de herdenking
van de dan 50-jarige Watersnoodramp, alsnog een
Nationaal Monument te onthullen. Eén - bekroond -
ontwerp is er al. De maker ervan wordt in 2003 uitge
rekend tachtig. De naam van zo'n monument doet er niet
zo veel toe (Deltamonument of Watersnoodmonument),
over de plaats valt ook te discussiëren (bij de Storm
vloedkering of misschien wel bij de caissons van
Ouwerkerk?), het gaat om de symbolische waarde.
'Opdat wij nooit zullen vergeten.' O
22 Zeeuws Tijdschrift 2001/1
