Signalementen
samenstelling Robbert Jan Swiers
Dekker, Jeanine, Peter Don Albert Meijer (red),
Een bijzonder huis op een bijzondere plek. Het Van der
Penehuis in Middelburg en zijn omgeving. Middelburg:
Zeeuws Archief, 2000. isbn 90 74375 11 1, 335 p.
ongeveer 150 afb. (z/w en f/c), 21 x27 cm, geb., 65.
De totstandkoming van het Zeeuws Archief werd aan
gegrepen om een boek te maken over het onderkomen
van het nieuwe archief, het Van de Perre-huis. Het is
een boeiend boek geworden, want het is niet alleen een
geschiedenis van het huis. De hele buurt komt aan de
orde, vanaf het prilste begin van Middelburg tot in deze
eeuw. Deze eeuw? Ja, want ook de geschiedenissen van
het in het Zeeuws Archief opgenomen Rijksarchief,
Gemeentearchief Middelburg en Gemeentearchief Veere
komen uitvoerig ter sprake. Aansprekend zijn de hoofd
stukken waarin de oudste geschiedenis wordt verteld,
aangevuld met wat uit archeologisch onderzoek naar
voren is gekomen, bewoner Van de Perre als amateur
wetenschapper en de vele tussenliggende de verhalen
over de ontwikkeling van de buurt. Daarin komen de
huizen en hun bewoners soms verrassend dichtbijDe
stijl van schrijven varieert, niet vreemd met zoveel
verschillende auteurs. Alleen de bouwhistorici komen
niet erg los van hun technisch onderzoek. Het boek is
fraai geïllustreerd, met hier en daar een kleurenkatem.
Paul de Schipper, Orisant. Verdronken eiland in de
Oosterschelde. Een kroniek van gewone, volhardende mensen.
Rotterdam: Ad. Donker, 2000. isbn 90 6100 488 8,
304 p., 3 afb. (z/w), 15 x 22,5 cm., gel., 37,90.
Paul de Schipper is erin geslaagd een verloren wereld
te herscheppen, door mensen uit het verleden los te
weken uit de archieven en ze te plaatsen op een lang
vergeten eiland. Het is een historische roman geworden,
die zich heel dicht langs de werkelijkheid afspeelt. De
foto op de omslag toont een verlaten schor, doorsneden
door een kreek. We hebben er niet veel meer van in
Zeeland, maar wie het Verdronken Land van Saeftinghe
bezoekt en zich laat rondleiden, krijgt een aardig beeld
van grote delen van Zeeland, voordat die werden bedijkt.
Op een dergelijk schor zijn de hoofdrolspelers van Orisant
begonnen, om een verloren strijd te voeren tegen de
elementen. Het boek is doorspekt met verhalen over
oevervallen, dijkdoorbraken, bijna-rampen, inlopend
water, zoute kwel en tenslotte de noodlottige ramp,
die de laatste inwoners van het eiland verdreef. Wat
deden die mensen daar? Wat dreef hen naar het eiland?
Wat lokte en trok al die mensen om in het welhaast
nooit veilige Zeeland een bestaan op te bouwen? Tja,
misschien wel wat Paul de Schipper als een van de
ondertitels van zijn boek noemt: Een kroniek van gewo
ne, volhardende mensen. Het boek Orisant kent maar
drie illustraties. Dat hadden er wat mij betreft wel meer
mogen zijn. Wie meer wil weten over Orisant, de bewo
ners en hun nazaten of een lijst met namen wil aan
treffen van andere verloren dorpen en steden in Zeeland,
kan terecht op de website van Paul de Schipper:
www.orisant.com. Over die lijst met namen moet mij
van het hart dat de gegevens daarin niet altijd juist zijn.
Het standaardwerk over de overstromingen en vloeden
is nog immer dat van E. Gottschalk en dat lijkt niet of
niet uitputtend geraadpleegd. Over het boek verder niets
dan lof. Zo gaat geschiedenis leven.
Kuipers, Jan J.B. (eindredactie), Henk Hendrikse
en Anneke van Waarden-Koets, De onderkant van de
Markt. De Westmonsterkerk van Middelburg in archeologie
en historie. Abcoude: Uniepers, 2000. isbn 90 6825 255 o,
in p. ongeveer 123 afb. (z/w en f/c), 21 x 25 cm., geb.,
29-50-
Bij opgravingen onder de Markt van Middelburg in 1998
kwam naar boven wat reeds lang werd vermoed. De
Westmonsterkerk, die tot 15,75 tegenover het stadhuis
stond, kende in elk geval een Romaanse voorganger.
33 Zeeuws Tijdschrift 2001/1
