40 jaar
Zeeuws Documentatiecentrum
Krijgt een medewerker van het Zeeuws Documentatiecentrum (ZDC)
de vraag wat er verzameld wordt, dan luidt het antwoord: 'alles wat
Zeeuws is behalve museumvoorwerpen en archiefmateriaal'.
Michiel de Ruyter op een postzegel wel, op een koektrommel niet.
In de afgelopen veertig jaar van zijn bestaan heeft het ZDC een
omvangrijke collectie bij elkaar gebracht. Dit artikel gaat over het
ontstaan, de ontwikkeling en de toekomstplannen van een centrum
dat niet meer uit de Zeeuwse samenleving is weg te denken.
Karen Kroese
SPIEGEI
Plannen voor de oprichting van een Zeeuws documen
tatiecentrum stammen uit de tijd van kort na de Ramp
in 1953. Toen er werd begonnen met de uitvoer van de
Deltawerken drong in Zeeland het besef door dat een
tijdperk voorgoed werd afgesloten. Immers de grote
infrastructurele Deltawerken zouden onvermijdelijk
het economisch, sociaal en culturele leven maar ook
het fysieke landschap van Zeeland ingrijpend verande
ren. Gevreesd werd dat alles wat als typisch Zeeuws
werd gezien zoals dialecten, klederdrachten en volks
spelen in rap tempo zouden verdwijnen. Bij het provin
ciaal bestuur ontstond het idee een Deltamuseum op
te richten waar het oude Zeeland geconserveerd zou
worden. Onderdeel daarvan was ook een documentatie
centrum. Het museum is er nooit gekomen maar wel
het Documentatiecentrum Zeeuws Deltagebied dat in
de Abdij bij Provinciale Bibliotheek van Zeeland werd
ondergebracht.
De Provinciale Bibliotheek was oorspronkelijk een
boekenverzameling die bedoeld was als informatie
bron voor de ambtenaren van de provincie. Pas in
1859 werd de bibliotheek voor het publiek openge
steld. Op die manier kon ook de burgerij zijn voordeel
doen met de rijke collectie die op het gebied van eco
nomie, rechtswetenschappen en staathuishoudkunde
was samengebracht. In de periode 1859 - 1940 werd
een verzameling bij elkaar gebracht die allerlei vakge
bieden bestreek. Een belangrijk onderdeel daarvan
vormden de boeken, brochures, tijdschriften, pamflet
ten en ander drukwerk over Zeeland: de collectie
Zelandica. Dit Zeeuwse accent werd enorm versterkt
toen in 1899 de collectie van het Koninklijk Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen in permanente
bruikleen aan de bibliotheek werd gegeven. Het over
grote deel daarvan overleefde het bombardement van
Middelburg in 1940. Het is deze grote verzameling
Zelandica die de basis vormt van de huidige collectie
van het ZDC.
18 Zeeuws Tijdschrift 2002/5-6
