van de tegenpartij - de Spanjaarden - staan schaak.
De tegenpartij kan niets anders doen dan de koning
in veiligheid brengen, waardoor Maurits de toren
ljzendijke, kan innemen: start van de herovering
van West-Zeeuws-Vlaanderen op de Spanjaarden.
De gevolgen hiervan voor het verdere verloop van
onze vaderlandse geschiedenis zijn bekend. Het kunst
werk wil dan ook méér zijn dan een monument voor
Maurits. Het gaat eigenlijk over de scheiding tussen
Noord en Zuid.
'Het vervaardigen van het schaakspel was net zo'n
uitgebreide onderneming als het maken van het levens
grote beeld: 32 verschillende stukken die ieder op zich
een eigen verhaal vertellen. Elk schaakstuk, van pion
tot koning, is een miniatuur beeldhouwwerkje. Voor
de goede verstaander zitten er heel wat knipogen en
verwijzingen in naar het leven van het krijgsvolk in
Maurits' tijd. Ik heb mij er echt op uitgeleefd.'
Staats of Spaans
De Staatse troepen heb ik wat heldhaftiger uitgebeeld
dan de Spanjaarden. Historisch gezien klopt dat niet
helemaal, maar het doet ons chauvinistische hart wel
goed! Zo zit een Spanjaard zich op een vat wanhopig
te bezatten, een ander houdt z'n pistool voor het hoofd,
de volgende heft zijn handen op en geeft zich over,
weer een ander laat zijn vaandel vallen en neemt de
benen. Een prevelende monnik en een bazige bisschop
zijn de lopers aan Spaanse kant. Aan Staatse zijde
een op voorhand onthoofde Johan van Oldenbarnevelt
- de kop onder de arm een vrolijke Geus die z'n
achterwerk laat zien - wat in werkelijkheid gebeurde -
en de loper/raadsheer is een Amsterdamse koopman
- hoogstwaarschijnlijk van Antwerpse origine - met
een zak geld achter de hand. De koningin van Staatse
kant houdt een poes in haar armen. Niet historisch
verantwoord: een verzoek van mijn dochtertje! O ja.
Er wordt ook nog een klein drama uitgebeeld: het
sneuvelen van de trompetter van de Prins die de
wapenstilstand aankondigde zodat de onderhandelingen
over de overgave van de vesting ljzendijke konden
worden gestart. Tijdens het blazen wordt de trompet
ter neergeschoten door een musketschutter van de
Spaanse troepen. In die tijd was dat een oorlogsmis
daad. Waarheid of niet, het is een mooi verhaal. Een
monument voor Maurits, de man die de oorlog van de
Republiek tegen Spanje definitief besliste. Wat als het
net even anders was gegaan?'
