Prins Maurits door Pieter Soutman.
bewustzijn van de gebeurtenissen van 1604, die door
werken tot vandaag de dag.
De verovering van de streek rond Sluis door prins
Maurits was van groot nationaal belang. Zeeland werd
erdoor beveiligd tegen invallen uit het Zuiden en de
Scheldemonden kwamen nu geheel onder Staatse
controle. En dat betekende de uitschakeling van de
economische reus Antwerpen, die in Spaanse handen
was. Ook het regionale belang van '1604' is enorm.
Bauwens: 'De gebeurtenissen vormden West-Zeeuws-
Vlaanderen tot wat het nu is. Alles veranderde: het
landschap, het bestuur, de religie, de mentaliteit. Heeft
het zin om die oorsprong te kennen? fa. Het is belang
rijk om te weten waar je vandaan komt, anders weet je
niet waarheen je gaat en ben je dolende.'
De Vries is het er volledig mee eens. Hij heeft nog
een ander plannetje bedacht om het onderwijs te berei
ken. 'De Koninklijke Bibliotheek bezit een pamflet over
Sluis, uitgegeven in 1604. Het bevat Een nieu Vicktorie
Liedt, een loflied op de verovering bestaande uit 28
strofen van vier regels. Misschien moeten we de
gemeente Sluis voorstellen het te herdrukken en te ver
spreiden op de scholen. In elk geval wordt de aandacht
dan éven op de gebeurtenissen van 1604 gevestigd.'
De boodschap van cartografie
De Vries en Bauwens benadrukken de rol van de
heemkundige kring, het museum in IJzendijke en de
universiteitsbibliotheek in Leiden bij hun activiteiten.
Hun persoonlijke betrokkenheid bij '1604' en de jubi
leumviering staat buiten kijf. Bauwens: 'Ik ben gebo
ren en getogen in de streek en heb altijd historische
belangstelling gehad. De archeologische opgravingen
in Aardenburg van de destijds befaamde archeoloog
Trimpe Burger vonden plaats voor de deur van m'n
ouderlijk huis, ik viel er met mijn neus in. De periode
rond 1600 vind ik nog altijd enorm boeiend en rele
vant. Ik ben destijds afgestudeerd op het calvinise-
ringsproces in Aardenburg en Sluis eind zestiende,
begin zeventiende eeuw. De protestantisering, een
onderwerp dat veel raakvlakken heeft met Maurits'
veldtocht. Nederlandse geschiedenis is maar al te vaak
Hollandse geschiedenis. Bovendien is er in Vlaanderen
nooit veel belangstelling geweest voor Zeeuws-
Vlaanderen. Awel, dan ga je je als Zeeuws-Vlaams
historicus vanzelf met je eigen streek bezighouden.'
De Vries' motivatie om zich te verdiepen in '1604'
is tweeledig. Ook hij kent het speciale 'Zeeuws-
Vlaanderengevoel'. Gaandeweg is hij steeds meer gaan
beseffen dat Zeeuws-Vlaanderen een soort 'euregio
avant la lettre' was. 'De Zeeuws-Vlamingen worden
pas sinds 1814 vanuit Middelburg bestuurd. Ze zijn
niet Zeeuws en ook niet Vlaams, maar iets daartusse
nin.' De belangstelling van De Vries voor de verove
ring van Sluis is mede gevoed door zijn vak, de histo
rische cartografie. Hij neemt de kopie van de kaart
van Floris Balthazar, zijn vinger volgt de grillige lijnen
van Maurits' veldtocht in het gebied. 'Mensen denken
meestal dat kaarten de werkelijkheid weergeven,' zegt
hij. 'Sinds een jaar of twintig begrijpen we dat carto
grafie een sociale en maatschappelijke boodschap
heeft. De subjectieve inbreng van de cartograaf was
voor het totstandkomen van een kaart minstens zo
belangrijk als de mathematische verhoudingen.
Balthazars prent is hiervan een goed voorbeeld.' De
legenda en decoratie op een kaart waren heel belang
rijk. Vlaggetjes, allegorische figuren, uitgebreide bij
schriften en zelfs complete puntdichten sierden een
kaart. 'Bij Balthazar zie je vaak puntdichten van Hugo
de Groot, net als hijzelf een figuur uit de kring rond
om Maurits en gelieerd aan Delft. Er was ook directe
invloed van propagandistische pamfletten. Zo zie je
54 Zeeuws Tijdschrift 2004/3-4
