Jan Basseliers, kerk en slavernij pastor in het bisdom Paramaribo.
... Jan Basseliers, in 1640 geboren in Middelburg en
in 1689 gestorven te Surimombo (Suriname),
is de eerste voorganger van de gereformeerde
gemeente in Suriname. Hij vertrok naar de
nieuwe kolonie in
Er waren in die tijd in de kolonie maar vijf plan
tage-eigenaars die rijker waren dan Basseliers.
In de buurt, stroomopwaarts, streek een groep
labadisten op de plantage La Providence neer.15
In 1684 ... hadden de christenen in de kolonie
in totaal 2.337 slaven en de Joden 995.16 Jan
Basseliers had in dat jaar op zijn plantage 28
negermannen, 23 negervrouwen, acht negerjon
gens en zeven negermeisjes, twee
Anderen over Basseliers
... gedaan om geld en
hulp op vele gebieden. Temidden van een stroom
aan mededelingen valt een paar maal de naam
van dominee Basselier(s). Ter aanvulling op dit
artikel geven wij drie citaten waarin Ds
de gouverneur, naar de classis Walcheren: niets
helpt en Basseliers ziet zich gedwongen een
plantage te beginnen om in zijn onderhoud te
kunnen voorzien. Over zijn werk als predikant
schrijft hij in ... Inheemsen reageren er niet adequaat op.
Bovendien bestaat er een lastige taalbarrière.
Na zes jaren krijgt hij de Franse dominee Chaillou
als medewerker, die in het Nederlands moet
preken. Basseliers woont op
dikanten als J. Basseliers enigszins uit te kunnen
tekenen. Religie was een constante factor in de
koopvaart van de Zeeuwen en andere Hollanders.
Gouverneurs en anderen moesten er zorg voor
dragen. Dat ... ln Suriname geldt 1 mei 1668 als de officiële
datum van het begin van de gereformeerde
gemeente, hoewei J. Basseliers eerder in de pro
vincie was aangekomen. De opdracht die Basse
liers van de
Jan Basseliers ten slotte, is geen held of nationale
persoonlijkheid in Nederland. Hijzelf en zijn tijd,
met name het begin van de kolonie Suriname
en de rode en zwarte slavernij, hebben een vaste ... Handtekening van Johannes Basseliers onder het 'Formulier
van onderteekeninge der leere, in Synodo Nationali tot
Dordrecht anno 1619 beraemt, ende bij den Synodo Zeelandia,
gehouden ter Goes in
van Scharphuisen, de vrouw van dominee
Basseliers. Van haar zijn twee brieven bewaard gebleven. Daaruit komt een zelfbe
wuste vrouw naar voren die zich met hand en tand verweert tegen de roddels die ...
over haar de ronde deden, toen ze ongehuwd naar Suriname ging: 'dat ik hier voor
hoer lopen sou. Ze schreef dat ze in alle eer en deugd met Johan Basseliers was
getrouwd 'en godt heeft onse staat
Dezelfde afstand legde predikant Johan Basseliers af, als hij eens per veertien dagen
in Paramaribo ging preken. Zijn standplaats was Thorarica, daar stond de kapel die
door de Engelsen gebouwd was ... . Basseliers schreef over deze kapel naar de classis
Walcheren die hem had uitgezonden: 'een oude vervallen kercke, cleyn, rondom
open en van boven met gaten, in 't midden van het bosch staend.'78 In deze kerk
Plantage Surimombo van de predikant-planter Joh. Basseliers
1 J. v.d. Linde, Surinaamse Suikerheren en hun kerk.
Plantagekolonie en handelskerk ten tijde van Johannes
Basseliers, predikant en planter in Suriname 1667-1689.
Wageningen 1966. Daarin zijn vijf ... 12 Basseliers had een goede medewerker in N. Combé.
Nicolaas Combé, commies van de West-Indische Compag
nie, was in 1669 in Paramaribo aangekomen en was een
trouwe helper als diaken en kerkmeester
, zerk A. Lldemans20).
no. 50, zerk Van Salinghen-Scholten 21).
no. 60, zerk Schrijver-Wilmerdonx.
no. 61, zerk A. Sousijn.
no. 67, zerk Van Thoor-De Mey.
no. 101, zerk Basseliers-Van Saelinghen 22
no. 104
zijn dan het leven. Het maakte ontvankelijk voor realiteitscompromissen. Daarom
is de positie van Johannes Basseliers opmerkelijk. Hij verantwoordde zich niet in
zijn bewaardgebleven correspondentie
Linde, J.M. van der, Surinaamse suikerheren en hun kerk. Plantagekerk en handelskerk ten tijde
van Johannes Basseliers, predikant en planter in Suriname, 1667-1689. Wageningen, 1966.
Dominee Basseliers klaagde in zijn brieven naar de Classis van Walcheren over de
mentaliteit van de kolonisten, over 'allerley soorten van godloosheyt', over het ruwe
taalgebruik en over openbare
Zo kan aan de hand van correspondentie
die mensen naar huis stuurden bijvoorbeeld
een netwerk rondom personen worden op
getekend. Zo stuurde Johannes Basseliers
(Middelburg 1640-Torarica 1689), de
Campbell hield bij de opening van het
Jaar van het Zeeuwse Slavernijverleden
(op 2 juli 2004). Joop Vernooij schrijft
over de Middelburgse voorganger
Jan Basseliers die in de zeventiende
eeuw naar ... Suriname vertrok: 'Godt
niet meer Engels maer geheel Zeeuws.
Jan Basseliers, kerk en slavernij'.
plantageslaven, speciaal voor het zware werk,
vooral op de suikerrietplantages. Basseliers was
geen uitzondering, evenmin als de dominees van
andere christelijke kerken en de rooms-katholieke
priesters. Er zijn
2. Gezicht op de plantage Surinombo, tekening van Dirk
Valkenburg, 1708 (te bezichtigen in het rijksprentenkabinet
in Amsterdam). Deze plantage behoorde o.m. toe aan
ds. Joh. Basseliers, die dr. Van