PUBLICATIES
Boeken en eenmalige uitgaven
L. Becu, J.L. Brasser, G.J.
Welbergen, Hoe was het vroeger in
Zierikzee? Eerste deel van de Reeks
Museumhaven Zeeland Cahiers
(Zierikzee mei 2002), 23 pag.
Historische gegevens over havens, vis
markt, piraterij, scheeps
werven, veiligheid, enz.
P. Bouwman en K. van den
Bovenkamp, Kruiningen in vroeger
tijden (Klaaswaal 2002). ISBN 90
5534-174-6, 84 pagina's; P. Davidse,
Grijpskerke in vroeger tijden, deel 2
(Klaaswaal 2002). ISBN 90-5534-176
2, 84 pagina's. Fotoboeken over
Kruiningen en Grijpskerke.
Hilde Bras, Zeeuwse meiden. Dienen in
de levensloop van vrouwen, ca.
1950 (Amsterdam 2002). ISBN 90
5260-036-8, 260 pagina's.
Hilde Bras promoveerde in juni jl.
Haar onderzoek is voor een deel tot
stand gekomen met medewerking van
de Historische Steekproef Nederland
(HSN). Medewerkers van de HSN
raadpleegden in Zeeuwse en
Nederlandse gemeenten de bevolkings
registers om stukje bij beetje de levens
van Zeeuwse dienstboden in beeld te
brengen. Dienstboden maakten vanaf
de Middeleeuwen tot in de tweede
helft van de twintigste eeuw een
belangrijk deel uit van de samenleving.
Zij werkten zowel bij boeren als bur
gers. Hilde Bras bestudeert de achter
gronden, de invulling en de gevolgen
van het dienen als fase in de levensloop
van, vooral Zeeuwse, vrouwen. Zij
schenkt aandacht aan de gezinssituatie,
de schooltijd, de werkgevers, de dorpen
en steden waar dienstboden terecht
kwamen en wanneer zij trouwden en
met welke partner.
C. Dekker, Een schamele landstede.
Geschiedenis van Goes tot aan de
Satisfactie in 1577 (Goes 2002).
ISBN 90-76815-10-0, 631 pagina's.
Een lijvig boekwerk over de geschiede
nis van Goes in de Middeleeuwen en
de zestiende eeuw. Omdat Goes in de
geschiedenis van Zeeland een onderge
schikte plaats innam, vooral als het ver
geleken wordt met de zeesteden
Middelburg, Zierikzee, Veere en
Vlissingen, noemden de bestuurders de
stad 'een schamele landstede'. Toch
blijkt dat de stad overzeese handel
kende, een marktfunctie en een belang
rijke zoutindustrie bezat. Ondanks het
relatieve gebrek aan goede bronnen
heeft Dekker een goed beeld kunnen
geven van de vroege geschiedenis van
Goes. Met dit onderzoek hoopt de
auteur andere onderzoekers te
stimuleren om de middeleeuwse
geschiedenis van andere Zeeuwse ste
den te onderzoeken of met de stadsge
schiedenis van Goes na 1577 te starten.
W. Heijbroek, K. Caillard (eds.),
Tussen twee vuren. Chris Lanooy 1881
1948 (Zwolle 2002),
ISBN 90-400-9689-9, 136 pag.
Aan het begin van de twintigste eeuw
ontwikkelde Chris Lanooy, geboren te
St. Annaland, zich van plateelschilder
tot de eerste zelfstandige kunstpotten
bakker van Nederland. Hij draaide zijn
vazen en schalen met de hand en voor
zag ze van de prachtige glazuren die hij
zelf ontwikkelde. Ook in de glaskunst
heeft Lanooy zijn sporen verdiend.
Daarnaast heeft hij zijn hele leven
geschilderd en getekend, maakte hij
plastieken en ontwierp hij dessins voor
behang en damast. Werk van Lanooy
bevindt zich onder andere in het
Steekmuseum De Meestoof in Sint
Annaland.
J. van Hinte, Meer dan 1000jaar Sint
Baafskerk, Aardenburg, heruitgave van
de editie van 1969/1974 (Aardenburg
2002), 22 pag. Informatieve publicatie
over een van de grootste en oudste
monumenten van Zeeland.
A.P. de Klerk (eindred.), Werken met
Zeeuwse kaarten. Handleiding bij het
gebruik van oude topografische
red. F. Beekman e.a. (Utrecht:
Uitgeverij Matrijs i.s.m. de Stichting
Cultureel Erfgoed Zeeland, 2002).
ISBN 90 5345 207 9. 128 pagina's;
Prijs *17,95 (tot 1 november A14,95).
Na de algemene (en inmiddels uitver
kochte) Gids voor historisch onderzoek in
Zeeland (uit 1991) en de paleografie-
gids Werken met Zeeuwse bronnen (uit
1998) is er een nieuw hulpmiddel. De
gids Werken met Zeeuwse kaarten biedt
de helpende hand bij het zinvol raad
plegen van oude (topografische) kaar
ten. Oude kaarten trekken op het eer
ste gezicht vaak de aandacht door hun
decoratieve uitstraling. Bij welke
Zeeuw hangt niet een oude kaart
- origineel of facsimile - van Zeeland,
van één van de eilanden of steden aan
de muur? Maar wie een oude kaart op
zijn waarde als bron wil schatten, moet
wel weten voor welk doel die kaart ooit
is vervaardigd. Het hoofdbestanddeel
van het boek wordt gevormd door 34
kaarten en kaartfragmenten (waarvan
21 in kleur), elk voorzien van een des
kundige toelichting. De voorbeelden
komen uit alle delen van onze provin
cie. Sint-Jansteen (met Kuypers
gemeentekaart) komt even goed aan
bod als Sint-Philipsland (met een
kaartje van één boerderij). Kaarten van
minder bekende en zelfs anonieme
makers komen aan de orde naast
producten van bekende kaartmakers als
de Hattinga's. De oudste kaart is die
van Arnemuiden en Nieuwerkerke uit
circa 1513, de jongste een stafkaart van
Heinkenszand en omgeving uit 1914.
Twee inleidende hoofdstukken gaan
vooraf. Een overzicht van kaarten-
collecties met de adressen daarvan, een
bibliografie en een register op kaart-
makers en landmeters maken het boek
compleet.
W. en J. Kot, Van Burger tot veteraan.
Bataljon 'Zeeland': hoe ver en waar? In
de periode 1944-1948 (Nieuw-
Lekkerland 2002).
ISBN 90-806342-4-7, 400 pagina's.
De gebroeders Kot zijn geboren in
Tholen op de kleine boerderij
'Polderzicht'. Tijdens een reünie van
hun bataljon besloten zij een publicatie
te maken over hun tijd in militaire
dienst. Wim Kot maakte tijdens zijn
verblijf in Indië korte aantekeningen en
Jan Kot heeft achtergrondinformatie
gezocht en geordend.
Jan J.B. Kuipers, Maritieme geschiede
nis van Zeeland. Water, werk, glorie en
avontuur (Middelburg/Vlissingen
2002).
ISBN 90-74576-34-6, 104 pagina's.
Ter gelegenheid van de openstelling
van het Zeeuws Maritiem MuZEEum
in juli jl. verscheen deze publicatie.
In het muZEEum worden vier thema's
gepresenteerd: water, werk, glorie en
avontuur. Het boek sluit bij deze
indeling aan en beschrijft ook de
ontwikkeling van het Lampsinscom-
plex, het gebouw waar het muZEEum
is gehuisvest. 'Water' vertelt over het
ontstaan van Zeeland, 'werk' belicht de
visserij, scheepsbouw, beloodsing,
bedijkingen, vuurtorens en onderwijs,
'glorie' heeft te maken met de roem en
rijkdom van Zeeland en Zeeuwen in de
tijd van de compagnieën en 'avontuur'
is de lokroep van de zee, de ontdek
kingsreizen en heldhaftige ondernemin
gen van de Zeeuwen. Het boek geeft
ook aandacht aan bijzondere details in
de vorm van korte anekdotes en prach
tige illustraties. Voor de vele afbeeldin
gen is volop geput uit de collecties van
het muZEEum en tal van andere
verzamelingen.
Natuursporen, uitgave van de
Koninklijke Nederlandse
Natuurhistorische Vereniging, in
samenwerking met het Bureau voor
Toerisme Zeeland en de Stoomtrein
Goes-Borsele, 24 pag.
Een informatieve brochure over de
natuur en het landschap op en rondom
de museumspoorlijn.
Nieuwe Tradities; projecten 2001
(Utrecht: Projectbureau Belvedere,
[2002]). Tweede uitgave van Nieuwe
Tradities, met een landelijk overzicht
van de Belvedereprojecten, subsidieron
de 2001. Op pag. 118-119 aandacht
voor de 'Valorisering Staats-Spaanse
Linie in Zeeuwsch-Vlaanderen'.
Tijdens de Opstand tegen Spanje (zes
tiende en zeventiende eeuw) hebben
beide partijen tal van tot linies verbon
den versterkingen gerealiseerd. De
komende jaren zullen in het kader van
dit Belvedere-project deze liniesweer
zichtbaar en herkenbaar worden
gemaakt.
Ite Rümke, Zonder kleur kan ik niet
leven. Claire Bonebakker, schilderes
1904-1979 (Middelburg 2002), deel
16 serie Zeeuwse Katernen.
ISBN 90-74517-11-0, 95 pagina's.
Publicatie naar aanleiding van de
zomertentoonstelling in het Marie Tak
van Poortvlietmuseum in Domburg
van het werk van schilderes Claire
Bonebakker, die een deel van haar
leven in Veere woonde. De auteur is
een nicht van Bonebakker.
Hans Sakkers en Hans Houterman,
Zoutelande in de Tweede Wereldoorlog.
Een dorp aan de Atlantikwall
(Zoutelande 2002). ISBN 90
9015937-1, 112 pagina's.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog
werden langs de West-Europese kust
vele bunkers gebouwd. De Stichting
Bunkerbehoud in Zeeland kon in over
leg met het Waterschap Zeeuwse
Eilanden twee bunkers in Zoutelande
uitgraven en inrichten als het eerste
Atlantikwallmuseum in Nederland.
De publicatie geeft informatie over het
verloop van de oorlog, de bunkerbouw,
de afbraak ervan en de aanleg van de
zeedijk in Zoutelande.
Tijdschriften
Archeologie Magazine nr. 3, juni/juli
2002, 70-75. Relaas van Jan J.B.
Kuipers en Robert M. van
Dierendonck over de Zeeuwse verdron
ken dorpen en hun geschiedenis.
Consent, de oude Zeeuwse zeilvaart,
tijdschrift van de Stichting Behoud
Hoogaars, Postbus 480, 4380 AL
Vlissingen, (ISSN 1386-9310), 32 p.
Het voorjaarsnummer van 2002 is
geheel gewijd aan Arnemuiden. Jan
Hendriksen beschrijft in ''t Is maar een
kookseltje' de belevenissen van twee
12-jarigen, die in het begin van de
vorige eeuw werk vonden aan boord
van Arnemuidse garnalenvissers. Van
hem ook een bijdrage over rampen,
liederen en de klokken van
Zeeuws Erfgoed 20
