Van vriend tot lastpak
ARCHEOLOGIEGESCHIEDBEOEFENING MONUMENTENWACHT MUSEA
Kauwen bouwen hun nest
graag in schoorstenen.
In het voorjaar en de zomer zijn ze weer volop actief, de
zwarte vogels die in grote getale de binnensteden en het
platteland bevolken. We hebben het over de kauw - of
met zijn latijnse naam - de Corvus monedula. Dit is een
kleine kraaiensoort die zo'n 35 centimeter lang kan
worden en dan ongeveer 250 gram weegt. Vaak blijft hij
wat kleiner. De kauw (niet te verwarren met de kraai,
Corvus corone corone of de roek, Corvus frugilegus)
vormt een groeiend probleem. Van een onschuldig
vogeltje, dat ook nog wel eens als huisdier gehouden
wordt, is deze vogel door de explosieve toename tot een
ware plaag voor elke huizenbezitter geworden.
Deze standvogel is in Nederland het gehele jaar te zien.
Het mannetje en het vrouwtje zijn gelijk in verschijnings
vorm. De vogel broedt vaak in kolonies in boomholten,
rotsholten, gebouwen en ook in oude grote roofvogel
nesten, soms zelfs onder de roofvogel. De vier tot zes
eieren worden gelegd in mei, achttien dagen bebroed
waarna de jongen ongeveer een maand op het nest blijven.
Omdat de kauw een cultuurvolger is, past hij zich
gemakkelijk aan. Door de alsmaar groeiende populatie
gaat de kauw naast (kerk)torens ook andere leefgebieden
opzoeken. In een stedelijke omgeving nestelt de kauw
meestal in schoorstenen en ventilatiekanalen.
En dat is nu net het probleem van monumentenpanden:
schoorstenen en nog eens schoorstenen, van kleine vuist
dikke rookkanaaltjes tot pompeuze stookgaten waar men
met 3 personen in kan staan. Als uw schoorsteen eenmaal
is geselecteerd door deze vogel, blijft deze met een niet
aflatende ijver takken, touw, plastic, paardenhaar en hooi
aanvoeren. Het schoorsteenkanaal kan hierdoor van onder
tot boven gevuld worden met nestmateriaal.
Een geheel of gedeeltelijk verstopt kanaal trekt slecht en
voert de giftige rookgassen slecht af, waardoor u kool
monoxidevergiftiging kunt oplopen. Ook kan een
verstopping in een schoorsteenbrand uitmonden.
en de dakbedekking bleken deze in orde. De vele takjes in
de goot en op de grond duidden op kauwen die aan het
werk waren geweest in het schoorsteenkanaal. Uit
inspectie van bovenaf bleek inderdaad dat het kanaal
volledig verstopt was. Het vocht wat binnen zichtbaar
was, werd geproduceerd door de verbrandingsgassen van
de gaskachel die op het kanaal was aangesloten. Door het
condenseren van de afvoergassen in het kanaal was de
vochtplek ontstaan. Het betrof in dit geval een kleine
dorpskerk waar op zondag de kerkelijke gemeente van
200 zielen samen kwam. Deze gemeente is wel degelijk
aan een koolmonoxidevergiftiging ontsnapt.
Om de enorme hoeveelheid takken uit de schoorsteen te
verwijderen is het kanaal halverwege open gehakt.
De takken zaten zo vast dat er geen andere mogelijkheid
openbleef dan gedeeltelijk slopen van het kanaal.
Wat kunt u als monumentenbezitter zelf doen om deze
problemen te voorkomen? Wees in ieder geval alert op
rondvliegende kauwen rond uw pand. Observeer het
gedrag van de vogels en kijk of ze uw schoorsteen hebben
uitgezocht om er hun nest te bouwen. Aan de vele takken
op de grond rondom uw pand kunt u afleiden dat er
mogelijk vogels aan het nestelen zijn. Het is bekend dat
kauwen als ze een tak hebben laten vallen deze niet een
tweedemaal oppakken om te gebruiken, maar deze laten
Welke maatregelen kunt u zelf nemen om de kauwen
te weren? Met name schoorstenen en ventilatiekanalen
kunnen eenvoudig voorzien worden van zogenaamde
wering in de vorm van het bekende 'bolletje' (rooster).
Ook een rooster op de bovenzijde van het rookkanaal
kan voldoende zijn. Verder is het net als bij de wering
van duiven mogelijk om weringpennen aan te brengen
op randen en richels, om zo te voorkomen dat kauwen
daar gaan zitten.
Binnen de praktijk van Monumentenwacht Zeeland
is het voorgekomen dat tijdens de inspectie een grote
vochtplek in een kerk werd aantroffen ter hoogte van het
schoorsteenkanaal. Na minutieuze controle van de goot
Controleer in ieder geval voor het stookseizoen of
de trek in het kanaal niet belemmerd wordt door
nestvorming of andere obstakels.
Zeeuws Erfgoed 12
