*<--■ V. T"/ h Het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten - K "v. V' F Ir? A WW STREEKTALEN try U cx-y =9 -~9i i 99 JTè r rV-V 'W j ARCHEOLOGIEGESCHIEDBEOEFENINGMONUMENTENWACHTMONUMENTENZORGMUSEAi Op 27 mei werd in het Belfort in Sluis de nieuwe aflevering van het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten gepresenteerd. Voorafgaand aan deze presentatie organiseerde de Stichting Johan Hendrik van Dale uit Sluis een symposium dat gewijd was aan (dialect)woordenboeken en woordenboekschrijvers. en stoefer zijn opgetekend. Verder werd door enkelen ook bofkont, grootbroeker, oppijper en uithaalder opgegeven. Bofer, dat is afgeleid van boffen, houdt verband met opblazen. Een bof kan een zichtbare zwelling zijn, nog te herkennen in de ziektenaam Iemand die boft, blaast zich als het ware op. Op dit symposium vertelde Lo van Driel over Van Dale en wat er aan Zuid-Nederlandse of zelfs Zeeuwse elementen in dit woordenboek te vinden is. Siemon Reker, bijzonder hoogleraar Groninger Taal en Cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen, had het over de rijke erfenis van woordenboekschrijvers zoals Van Dale en de Groningse K. ter Laan. Deze Groningse dialectwoorden boekschrijver woonde enige tijd in Sluis. Een verslag over dit symposium vindt u in het volgende nummer van Zeeuws Erfgoed. Na de koffiepauze werd de nieuwe aflevering van het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten, Karakter, gepresenteerd. De twee auteurs (Magda Devos en Tineke de Pauw) en Rinus Willemsen, coördinator voor de Zeeuws-Vlaamse informanten, vertelden het aanwezige publiek over de totstandkoming van deze nieuwe aflevering, over het altijd maar weer zoeken naar nieuwe Zeeuws-Vlaamse woorden en over leuke vondsten. Ook werden enkele taalkaarten getoond en besproken. Wat staat er allemaal in deze nieuwe aflevering? Een korte blik op wat Zeeuws-Vlaamse elementen. Weet u bijvoorbeeld dat in Zeeuwsch-Vlaanderen een keutelaor, een broeihoender, een lanterfanter en een trutselaor hetzelfde betekenen? Het zijn allemaal treuzelaars. De nieuwe aflevering behandelt karaktereigenschappen van de mens. De dialectwoorden staan per begrip gegroepeerd in woordenboekartikels. U vindt er dus tientallen Frans-, Oost-, West- en Zeeuws-Vlaamse woorden voor bijvoorbeeld treuzelaar. Maar ook andere begrippen zoals valsspeler, bedrieger, leugenaar, luierik, opvliegend persoon, ruziestoker enz. Weet u wat betrouwbaar, eerlijk, huichelachtig, wispelturig of ongeduldig is in het Zeeuws-Vlaams? Wat zoekwerk levert onmiddellijk een paar leuke woorden op. Twee begrippen kunnen we hier kort even toelichten aan de hand van dialectkaarten uit deze aflevering. Voor het begrip 'ruzie' is in Zeeuwsch-Vlaanderen vooral kwestie, maar ook ruzie/ruze en ambras opgegeven door de informanten. Verder zijn ook de Zeeuws-Vlaamse woorden akkelegaren, broddel, herrie en trammelant als unica opgetekend, maar die staan niet op de kaart. Ruzie kent verschillende varianten in de Vlaamse dialecten: ruize, ruze, ruus en ruis. Ze zijn ontstaan uit het Middelnederlandse rusen, dat 'lawaai maken' betekent. De betekenisevolutie van 'lawaai' naar 'ruzie' ligt voor de hand. Een ruzie gaat meestal niet gepaard met stilte. Kwestie met de varianten kweeste, kwest en kwestei zijn uit het Frans afkomstig. Ook ambras heeft Franse wortels, embarras, dat 'verlegenheid' of 'moeilijkheid' betekent. Iemand die veel opschept of een snoever, wordt in Zeeuwsch-Vlaanderen een boffer genoemd; ook opschepper Bent u nieuwsgierig geworden en wilt u meer weten? In de nieuwe aflevering staan ruim 200 begrippen, waarin soms tientallen verschillende woorden zijn opgenomen. De Zeeuws-Vlamingen kunnen weer rustiger slapen. Een groot deel van hun woordenschat is bewaard voor de toekomst. Samen met de gegevens in de regioboeken, in het Woordenboek van de Zeeuwsche Dialecten en in het supplement is een substantieel deel van ons immaterieel erfgoed bewaard voor de toekomst. Zeeuws-Vlamingen die willen meewerken aan dit project kunnen zich aanmelden bij Rinus Willemsen, de coördinator (rinus@rinuswillemsen.tmfweb.nl 0115-481521) of bij de consulent streektalen. RUZIE ambras - boel Kwestie X miserie rooi ruzie A sPe' W37 V. I "w- Vi A - (bron: WVD) SNOEVER boffer opschepper stoefer ijV-, r-/ \k rf i _>9 Zeeuws Erfgoed 21

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Erfgoed | 2005 | | pagina 21