Project Waardering Terreinen van Archeologische
Betekenis voor de Archeologische Monumentenkaart
Zeeland [AMK Zeeland]
ARCHEOLOGIE
Grote opkomst, pittige discussie
Drukke Zeeuwse Amateur-Archeologen Dag 2005
GESCHIEDBEOEFENINGMONUMENTENWACHTMONUMENTENZORGMUSEASTREEKTALEN
Ook dit jaar was er weer een grote opkomst voor de
(zesde) Zeeuwse Amateur-Archeologen Dag (ZAAD) op
zaterdag 21 mei. Het aantal deelnemers was vergelijk
baar met dat van vorig jaar.
Zij werden welkom geheten door Leo Adriaanse, hoofd
van de sector Ontwikkeling, Advisering en Ondersteuning
van de SCEZ. De eerste drie bijdragen van de dag
stonden in het teken van het cultuurhistorische jaarthema
van 2005: Kastelen en Historische Buitenplaatsen. Hans
Koopmanschap (Kastelenstichting Holland en Zeeland)
en Dave Lafeber (Gronings Instituut voor Archeologie)
presenteerden de eerste resultaten van het onderzoek aan
het vondstmateriaal uit de opgravingen van het kasteel
van Sint-Maartensdijk, dat na veertig jaar aan de relatieve
vergetelheid van het Provinciaal Archeologisch Depot is
onttrokken. Wim Declercq (Universiteit Gent) zette de
relatie tussen het kasteel en de gestichte stad Middelburg
in Vlaanderen en hun ontwikkeling uiteen. Robert van
Dierendonck (SCEZ) benadrukte de grote waarde van
amateurs in het huidige bestel aan de hand van hun inzet
bij het onderzoek en de gedeeltelijke reconstructie van de
achttiende-eeuwse buitenplaats Ravestein te Grijpskerke.
Tijdens de lunch was er grote belangstelling voor de
determinatie van munten door Jan Pelsdonk van het
Geld- en Bankmuseum te Utrecht. Hij sloot ook het
middagprogramma af met een introductie van het
munteninformatiesysteem en de muntendatabank
NUMIS, hetgeen de aanleiding was voor een pittige
discussie. Daarvóór waren nog twee andere bijdragen
geleverd. Ron Wielinga, de nieuwe voorzitter van de
AWN-afdeling Zeeland, gaf een weergave van de stand
van zaken van het bronnenonderzoek bij het AWN-
project Oud-Rilland. Henk Hendrikse (Werkgroep
Metaalvondsten Zeeland en SCEZ) belichtte het
fenomeen van loodtinnen vogeldrinkbakjes, die bij nader
inzien toch eerder inktpotjes lijken te zijn. Mede dankzij
de inzet van SCEZ-medewerkers Aafke bij de Vaate en
Henk van Leeuwen was het weer een schone dag.
Stand van zaken
In het voorjaar is vooral gewerkt op Walcheren. Hier is
onderzoek verricht naar de afgegraven vliedbergen op de
locaties Serooskerke-Molenweg, Aagtekerke-Bergwegje,
Veere-Zanddijk, Koudekerke-Middelburgsestraat en
Ritthem-Nieuwlandseweg.
Op Noord-Beveland werden sporen van het verdronken
dorp Oud-Wissenkerke teruggevonden (zie hieronder)
en in Zeeuws-Vlaanderen is het buitendijks gelegen
AMK-terrein Oud-Othene onderzocht.
Op 20 juni is een informatiebijeenkomst gehouden
voor de eigenaren van de Terreinen van Archeologische
Betekenis in de gemeente Schouwen-Duiveland.
Normaliter worden alle eigenaren na afloop van het
project per brief geïnformeerd, maar de gemeente
Schouwen-Duiveland vormt hierop een uitzondering.
De resultaten zullen direct worden opgenomen in het
nieuwe Bestemmingsplan voor het Buitengebied.
Oud-Wissenkerke
In mei is onderzoek gedaan naar het verdronken dorp
Wissenkerke aan de Campvlietweg te Geersdijk. De
kerktoren van dit verdronken dorp is het langst overeind
Jan van Pelsdonk
Geld- en Bankmuseum
Utrecht) determineert
munten van amateur
archeologen tijdens
de lunch van de
ZAAD 2005.
gebleven, maar werd na 1755 afgebroken. Op de plaats
waar de imposante kerktoren stond is een gedenksteen
geplaatst (zie afbeelding). Hierop stond de tekst:
"Hier is het middelpunt van Oud-Wissenkerke", met de
jaartallen van de overstromingen. Uit boringen blijkt dat
rondom de gedenksteen inderdaad fundamenten van deze
kerktoren in de ondergrond aanwezig zijn. De boerderij
waar deze toren in de ondergrond zit heet dan ook met
recht de 'Torenhoeve'. Bij het veldonderzoek is bij
oppervlaktekartering aardewerk en baksteen uit de late
Middeleeuwen aangetroffen. Bij het booronderzoek is
een dikke cultuurlaag aangetroffen met fundamenten.
Een deel van het terrein ziet er uit als een verwilderd
natuurgebied met vele hoogtes en laagten. In het verleden
is hier opgehoogd en afgegraven. Echter, onder een aantal
van deze ophopingen zijn fundamenten in de ondergrond
terug te vinden van het verdronken dorp Wissenkerke.
Op een kaart uit 1619 (zie afbeelding op volgende pagina)
is zelfs te zien dat naast de kerktoren een kasteelberg gele
gen is. Wijst dit op het voorkomen van een zogenaamde
'vliedberg' op Noord-Beveland? Waarschijnlijk wel.
Op het AMK-terrein zijn echter geen resten van een
afgegraven motte terug-gevonden. Mogelijk is deze
Gedenksteen van de
afgebroken kerktoren
van het verdronken dorp
Wissenkerke, gelegen op de
Torenhoeve te Geersdijk.
Zeeuws Erfgoed 5
