Erfg°ed Allerlei
Onderzoekers naar Zeeuwse rederijkerscultuur gezocht
PUBLICATIES
Bij de geschiedenis van de Zeeuwse literatuur aan
het begin van de vroegmoderne tijd zullen velen
ongetwijfeld denken aan het standaardwerk van
P.J. Meertens, Letterkundig leven in Zeeland in de
zestiende en de eerste helft der zeventiende
Ondanks de grote hoeveelheid teksten en bronnen
die Meertens boven water haalde, is tot op heden
nog maar weinig onderzoek verricht naar het
rederijkersleven in Zeeland. Meertens zelf kwam
niet verder dan een weliswaar uitvoerig, maar
verder erg feitelijk overzicht.
Momenteel maakt de wetenschappelijke studie van de
rederijkers zowel in Nederland als België een opleving
door. Niet alleen literatuurhistorici maar ook sociaal
historici houden zich met rederijkers bezig. Dat is niet
vreemd, want hun literatuur vervulde een belangrijke
maatschappelijke functie. Ze was instrument van
menings- en opinievorming op het gebied van religie,
politiek, huwelijk en gezin.
Amsterdam University Press is zelfs gestart met een
aparte serie rederijkersstudies, waarin inmiddels vijf
titels zijn verschenen. Een daarvan is het in 2009
verschenen Lustige geesten. Rederijkers in de Noordelijke
Nederlanden (1480-1650) van Arjan van Dixhoorn,
die momenteel als postdoconderzoeker verbonden is
aan de Universiteit Gent. Samen met Bart Ramakers,
hoogleraar Oudere Nederlandse Letterkunde aan de
Rijksuniversiteit Groningen, wil hij de geschiedenis
van het Zeeuwse rederijkersleven verder in kaart te
brengen.
Als sociaalhistoricus gaat het Van Dixhoorn vooral
om de maatschappelijke betekenis van het Zeeuwse
rederijkersleven, terwijl Ramakers als literatuur
historicus vooral geïnteresseerd is in de artistieke
aspecten van de Zeeuws rederijkersliteratuur.
Zo verscheen vorig jaar van zijn hand bij Uitgeverij
Bert Bakker List en bedrog, een editie van drie
SCEZ kan geen aanvullende informatie
verstrekken over de verkoop van
verschenen publicaties.
Boeken
en eenmalige uitgaven
Anonymus, The Walcheren Expedition.
The Experiences of a British Officer of
the 81st. Regt. during the Campaign in
the Low Countries of1809, Eyewitness
to War series 106 (Milton Keynes:
Leonaur, 2008) 153 pag.; tab.; ISBN
978-1-8467-7635-9.
Ooggetuigenverslag bestaande uit een
veertiental brieven van een Engelse
officier (die verder onbekend blijft)
die een beeld schetsen van de Engelse
rederijkerskluchten, waaronder de klucht Jan Fijnart
uit Middelburg.
Van Dixhoorn en Ramakers zijn op zoek naar
(amateur)onderzoekers die deel willen gaan uitmaken
van een onderzoeksteam dat onder hun begeleiding
onderdelen van het Zeeuwse rederijkersleven nader
gaat onderzoeken. De mogelijkheid bestaat een
deelproject uit te voeren als buitenpromovendus.
Men verwerkt het onderzoek dan in een proefschrift.
De Rijksuniversiteit Groningen faciliteert dergelijke
trajecten door middel van vergoedingen voor
deelname aan cursussen en congressen en biedt
ondersteuning bij de verwerving van subsidies voor de
bestrijding van onderzoekskosten. Voor het project als
geheel wordt ook gestreefd naar facilitering in de
regio.
Om belangstellenden een indruk te geven van wat
Van Dixhoorn en Ramakers voor ogen staat volgen
hier beschrijvingen van twee deelonderzoeken, beide
met literatuurhistorische en sociaalhistorische kanten.
Job Gommersz (1543-na 1573) uit Nieuwerkerk is
een representant van het Zeeuwse rederijkersleven na
1560. Hij heeft een handschrift nagelaten met drie
rederijkersspelen en een aantal refreinen waaruit zowel
het niveau van zijn kennis als zijn dramatische werk
wijze en sporen van het rederijkersleven zelf af te lezen
zijn. Het handschrift is nog onuitgegeven. Een door
hem nagelaten kalender en een door hem, als
secretaris, aangelegd boek met de wetten van het
kwartier van Nieuwerkerk verschaffen verder inzicht in
zijn omgeving, zijn leven, zijn familie en vrienden, en
zijn denken. Een editie en studie van het handschrift
Gommersz en de overige sporen van diens activiteiten
kunnen een unieke inkijk opleveren in de leef- en
denk-wereld van een zestiende-eeuwse ontwikkelde
dorpsbewoner.
Het rekeningboek (1590-1795) en de wedstrijdboeken
(1680-1795) met gedichten geschreven voor de
interne competitie van de rederijkerskamer Missus
Scholieren bieden een unieke inkijk (over een periode
van twee eeuwen) in het rederijkersleven van de stad
Veere. Het rekeningboek bevat de uitgaven en
inkomsten voor de interne bijeenkomsten, wat het
mogelijk maakt de wekelijkse praktijk van het
rederijkersleven van jaar tot jaar te volgen. Bovendien
bevat het rekeningboek enkele werken van rederijkers,
zoals een elegie op Adriaen Valerius, een van de
belangrijkste leden uit het begin van de zeventiende
eeuw, waardoor het mogelijk is de ideologie en literai
re traditie van de Veerse rederijkers te bestuderen.
De wedstrijdboeken stellen ons in staat na te gaan
hoe de feestelijke welsprekenheidscultuur in Veere
zich formeel en inhoudelijk tussen 1680 tot 1795
ontwikkelde.
Wie geïnteresseerd is om deel te nemen aan het
project kan contact opnemen met Arjan van Dixhoorn
(arjan.van.dixhoorn@telenet.be) of Bart Ramakers
(b. a. m. ramakers @rug. nl).
invasie op Walcheren van 27 juli tot
8 september 1809.
Atlas Sas van Gent, 1563-2008: quick
scan van veranderingen in de stedelijke
structuur (Amsterdam: Must
Stedebouw, 2009) 76 pag.; ill., krt.
Deze atlas is een cartografische,
historische quickscan.
De Heemkundige Kring Sas van Gent
heeft kaartmateriaal ter beschikking
gesteld en tekst geleverd. De atlas geeft
in negen tijdvakken van 1563 t/m
2008 een beeld van de verandering van
de stedelijke structuur, waarin vooral
de aanleg van het kanaal diepe sporen
heeft getrokken.
Cees van den Bovenkamp, Uitgebeeld
verleden van Hansweert en Schore.
ISBN: 978-90-812521-5-7. Fotoboek
met beschrijvingen van niet eerder
gepubliceerd materiaal. Het voormalige
Hansweert-Oost komt ruim aan bod.
Schore: o.a. een klassenfoto met Jo de
Roo, smid Sanderse, het gezin Joosse
en oorlogsbeelden. Hansweert: bakker
Vermeulen, veel verenigingsfoto's, lijst
met alle pastoors en alle dominees van
weleer. Beide dorpen: veel schoolfoto's
en oude kaarten. Inlichtingen bij de
auteur, 0113-501971.
Cornelis Dekker en Roland Baetens,
Geld in het water. Antwerps en Mechels
kapitaal in Zuid-Beveland na de storm
vloeden in de 16e eeuw (Hilversum:
Verloren, 2010) 336 pag.; ill., krt.,
tek., tab.; ISBN 978-90-87-04123-6.
Deze studie is gewijd aan de stormvloe-
den in de zestiende eeuw en de gevolgen
daarvan voor bewoners en bestuurders
van Zuid-Bevevland. In de elf hoofd
stukken worden stormvloeden,
herbedijkingen, grondbezit en het
einde van Reimerswaal behandeld.
Met bronnen- en literatuurlijst, index
en toelichting op de auteur.
R.M. van Dierendonck, 'The Early
Medieval Circular Fortresses in the
Province of Zeeland, The Netherlands:
Ten Years After' geeft een overzicht
van de huidige stand van zaken van
onze kennis van de Zeeuwse ringwal-
burgen. De bijdrage is opgenomen in:
M. Segschneider (Hrsg.), Ringwalle und
verwandte Strukturen des ersten
Jahrtausends rund um Nord- und Ostsee,
(Neumünster, 2009), 249-274.
Zeeuws Erfgoed 27 september 2010/03 Erfgoed ALLERLEI
