Den Spiegel
Akershoek uit Ouddorp werd in 2014
verkozen tot de bakker van het lekkerste
paasbrood van Nederland, en hij vertelt
interviewer P. Heerschap alle bijzonder
heden van het paaslekkers.
Het zomernummer van Nehalennia 2015
is gewijd aan de lezingen die tijdens het
symposium over Zeeuwse kastelen en
vliedbergen zijn gehouden in kasteel
Westhove bij Oostkapelle. W. Landewé
(Nederlandse Kastelenstichting) sprak
over de toepassing van het Nederlandse
Kastelenlexicon en de aansluiting bij
internationale lexica. H. Jongepier
vertelde over archeologisch onderzoek
naar kastelen in Zeeland, zoals bijvoor
beeld Zandenburg bij Veere, de Hellenburg
bij Baarland en kleinere objecten als
kasteelbergjes bij Buttinge, Hoogelande
en Abbekinderen. P. Henderikx sprak over
de bezitters - ambachtsheren en andere
edelen - van de kasteelbergen en de
oudste kastelen tot het begin van de
veertiende eeuw. De Zeeuwse mottes in
nationale en internationale context,
vooral met aandacht voor de eerste fase
van de mottes, werden behandeld door B.
Aarts. Vervolgens pleitte J. Kuipers voor
het behoud van de veel gebruikte naam
'vliedberg' in Zeeland, en zou hij de berg
jes, ondanks hun verschillende functies als
één samenhangende categorie willen zien.
B. Olde Meierink vertelde over kastelen
van abten, waaronder Westhove, in het
Nederlandse Kastelenlexicon. Het
Kastelenlexicon Zeeland als uitgangspunt
voor onderzoek werd belicht door R. van
Immerseel, die ook om meer aandacht
vroeg voor de verdwenen versterkte
huizen in Zeeuws-Vlaanderen. Ch. Kalden,
de voorzitter van de Nederlandse
Kastelenstichting sloot het symposium af.
Stad en Lande. Historische bijdragen en
mededelingen van de Vereniging Stad en
Lande van Schouwen-Duiveland (juni
2015) opent met een artikel van
W. Kesteloo: 'Pieter Johannes
Smallegange, beter bekend als
'Piet Muus''. Hij was bakker in Ellemeet,
en de eerste PvdA'er in Nieuwerkerk.
Het was een merkwaardige, intelligente
man, die zijn eigen leven leidde. In de
rampnacht van februari 1953 is hij met
zijn vrouw en zijn vee verdronken. R. van
Langeraad KAzn schrijft over Dirk Kosten,
de bovenmeester van de Openbare Lagere
School in Oosterland van 1929 tot 1957,
die pleitte voor eensgezind openbaar
onderwijs, ondanks de grote verdeeldheid
op kerkelijk gebied. A. Flikweert vertelt
over de enige joodse familie in
Nieuwerkerk. De vroegere naam van de
Rehobothstraat herinnert er nog aan: het
Jodenslop. Het eerste lid van de familie
vestigde zich in 1804 in Nieuwerkerk als
beenhouwer: Jacob Wessels. Jacob was
ouderling van het bestuur van de kleine
joodse gemeenschap op Schouwen-
Duiveland. De lotgevallen van de opeen
volgende generaties worden door de
auteur belicht. B. Blikman ontdekte dat
ene Ambrozius Knoote tot zijn overlijden
in 1828 op 59-jarige leeftijd, maar liefst
vijf huwelijken heeft uitgezeten en elf
begrafenissen van zijn echtgenotes en
kinderen moest meemaken. J. Padmos
vond in het archief van de Zierikzeese
familie Steengracht een aantal achttiende-
eeuwse recepten tegen de veepest en
J.G. Steenhof de Jong belicht de nucleaire
hype rond de grondboring op het vliegveld
in Nieuw-Haamstede in 1969. Daarbij zou
uranium gevonden zijn, wat in die tijd
van groot belang was in verband met de
belangstelling voor kernenergie. In 1973
verscheen een wetenschappelijk artikel
met de boodschap dat het gehalte aan
uranium onvoldoende was om exploitatie
te overwegen. De Zeeuwse nucleaire
droom was over.
In Arneklanken, het bulletin van de
Historische Vereniging Arnemuiden (maart
2015), vervolgt P. Fe ij zijn verhaal over
Arnemuiden in de tijd van koning Willem I.
Hij begint met de geschiedenis van de
zoutketen, waarvan er in de zestiende
eeuw 32 waren in Arnemuiden. Ook de
veldwachters komen uitgebreid aan bod in
het artikel. Feij begint met het beschrijven
van de diender uit 1641, en eindigt met
de veldwachter van 1844. Het 'Museum-
bericht' van L. Schouls gaat over een
bijzondere zegelring, waarbij enkele
vraagtekens te plaatsen zijn. J. Adriaanse
en F. de Nooijer besluiten in dit nummer
hun serie over de verlanding van de rede
van Arnemuiden. De Arne blijkt maar liefst
338 jaar gesloten geweest te zijn voor de
scheepvaart. Het 'Huys Wulpenburg', een
vrijstaand huis in het buitengebied tussen
Kleverskerke en Veere, veranderde in het
begin van de zeventiende eeuw in een
aanzienlijke buitenplaats. J. Simons
Siereveld vertelt over de geschiedenis
en de bewoners.
In de volgende aflevering van Arneklanken
(juni 2015) vervolgt P. Feij zijn verhaal
over Arnemuiden in de tijd van Willem I
met de oprichting van de Maatschappij
van Weldadigheid. Die instelling was hard
nodig, doordat de armoede in Nederland
tijdens en ook na de Franse tijd flink was
gestegen. Het opvoedingsgesticht de
Ommerschans, waar mensen uit
Arnemuiden verbleven en het Provinciaal
Werkhuis te Veere komen eveneens aan
de orde. Daarna gaat het over de slechte
hygiënische toestand in het dorp en over
dokter van Opdorp - die wegens werk-
weigering ontslagen werd - en vroedvrouw
Vermeulen, die niet een van de
gemakkelijkste was. L. Schouls vertelt
in zijn museumbericht over de boeiende
tentoonstelling 'Arnemuiden in oorlogstijd'
en J. van Belzen stuurde een stukje uit de
Katholieke Illustratie van juli 1940, wat
een goed sf eerbeeld van Zeeland in die
tijd oproept. J. Adriaanse gaat nog een
keer in op bijzonderheden over het
gewone dagelijkse leven in de jaren 1915,
1916 en 1917 in Arnemuiden. Een bekende
Nederlander was Hendrik Willem van Loon
(1882-1944), die in 1902 naar de Verenigde
Staten emigreerde. Hij brak daar door als
schrijver, was gast van president Franklin
D. Roosevelt en zijn vrouw en sprak bezet
Nederland in de Tweede Wereldoorlog
moed in via de kortegolfzender. Toch
bleef hij geboeid door de mooie stad
Veere, waar hij een aantal jaren woonde in
het huis De Houttuyn op de Kaai. R. Rijkse
onderzocht de ontstaansgeschiedenis van
de Hendrik Willem van Loon Hardzeildag,
die in 2015 voor de 22ste keer gehouden
werd. Van Loon had de eerste wedstrijd
tussen de Arnemuidse vissers georgani
seerd in 1928; het werd een succes, maar
het bleef bij een eenmalige gebeurtenis.
Rijkse doet uitgebreid verslag over de
zeilwedstrijd uit 1928, een evenement dat
door initiatief van een van de oprichters
van de Stichting Behoud Hoogaars, Gerrit
Zomer, in 1994 in ere werd hersteld.
Den Spiegel, kwartaaltijdschrift van de
Vereniging Vrienden van het muZEEum en
het Gemeentearchief Vlissingen (2015, 2),
begint met deel 13 van de serie 'Zichtbaar
verleden' (Vlissingen 1315-2015).
P. van Druenen beschrijft de speerpunten
van het beleid van burgemeester Van
Woelderen tussen 1919 en 1939: de haven,
de industrie en het strand. Van Woelderen
was 26 jaar burgemeester en heeft als
mens en door zijn beleid grote indruk op
de Vlissingers gemaakt. A Scheijde deed
onderzoek naar het echtpaar Francois
Coopal en Titia van Uylenburgh. Titia was
de oudere zuster van de vrouw van
Rembrandt van Rijn, Saskia van
Uylenburgh. De broer van Francois Coopal
was raad van Vlissingen maar tevens
geheim agent van prins Frederik Hendrik.
Deze Anthonie Coopal kreeg een flink
fortuin aangeboden als het hem lukte de
stad en het kasteel van Antwerpen te
veroveren op de Spanjaarden. Hij zou
gouverneur Don Pedro de la Cottera
moeten overhalen Nederlandse soldaten
toe te laten tot het kasteel. Dit plan
mislukte, maar het lukte hem wel door
de grootmeester Rembrandt geschilderd
te worden, en op last van de regering werd
in 1672 in de Oude Kerk een wapenbord
voor hem opgehangen. Van J. Simons is
het artikel 'Op de koffie bij Nicolaas van
Hoorn. Hof Noordbeek in de Walcherse
Arkadia'. Mattheus Gargon heeft in zijn
Walcherse Arkadia een lange passage
gewijd aan Noordhof en aan eigenaar
Van Hoorn. De auteur schrijft over Gargon,
Zeeuws Erfgoed 29 september 2015 03
