Zeelands oudste
verdedigingslinie in werking
Kanonnen, forten en wassend water:
Het ontstaan van de Eendrachtlinie
Dat het water in onze geschiedenis zowel vriend als
vijand is geweest, is geen nieuw gegeven. Naast de vele
overstromingen die onze provincie hebben geteisterd,
is het water ook bruikbaar gebleken ter verdediging van
het Zeeuwse land. Ook voor de Eendrachtlinie, Zeelands
oudste verdedigingslinie, was het water een welkome
bondgenoot.
F
ft
-
'■iCjT
!y 5r£5
tsL
ZEEUWS ERFGOED
nr. 4 2022
Afbeelding
De Eendrachtlinie
afgedeeld circa 1618,
links Tholen, midden
de Eendracht en rechts
hiervan West-Brabant
bron: Kaart van de
zeekust van Blanken
berge tot Bergen op
Zoom, met aanduiding
van steden, polders en
waterlopen, opgemaakt
in Antwerpen door
Pieter Verbiest.
De Tachtigjarige Oorlog begon voor Zeeland in
1572. Na jaren van onrust gingen de eerste steden
over naar de Prins van Oranje. Het duurde pas
tot 1576 voordat ook Tholen zich staats mocht
noemen. Deze relatief late overgang van Tholen
moet niet worden opgevat als een teken dat de
Tholenaren trouw waren aan het Spaanse gezag.
Verschillende Tholenaren werden het slachtoffer
van de door Alva ingestelde Bloedraad, die
sympathisanten van de Opstand ter dood
veroordeelde. Ook had de protestantse eredienst
er al lang wortel geschoten. In rekeningen uit
de periode april 1529-1533 wordt gesproken
over Lutherse boeken die in de stad Reimerswaal,
slechts een steenworp afstand verwijderd van
Tholen, op de markt werden verbrand. Er werd
dus blijkbaar in deze tijd al protestantse literatuur
verspreid in de regio. In het onstuimige jaar 1566,
toen de landvoogdes onder druk van de adel
besloot om de geloofsvervolging tijdelijk op
te schorten, werden er in diverse dorpen op het
eiland protestantse bijeenkomsten gehouden.
Uit dit alles blijkt dat er al langer sprake was van
een breed gedragen verzet vanuit de bevolking
tegen de Spanjaarden en de Roomse Kerk.
Tot de feitelijke overgang van het eiland Tholen,
waren de Geuzen hier al actief. In 1572 voerden zij
meerdere aanvallen uit en slaagden er zelfs in om
het stadje Tholen te veroveren. Ze werden al snel
door de Spanjaarden verdreven. De Spanjaarden
slaagden erin om voor enkele jaren de rust
4
SS
■L n'FP
■-
W VA
