der water liggende, haere ware gelegentheyt incaertte stellen met hulpe van drie
torens off bakens opt lant staende'. Verwijzingen naar zijn boeken D, N en T
treffen we in de marge aan.
Het werken met een driehoeksnet tussen twee ver van elkaar gelegen punten,
door Snellius (1580-1626) voorgesteld, vinden we niet in het 'Claddebouck'. De
methode van Snellius vond trouwens weinig of geen toepassing in zijn eigen
land. Snellius was hoogleraar aan de Leidse Universiteit32. Van hem vinden we
geen enkel boek in Eversdyck's bibliotheekWèl van Frans van Schootendie in
dezelfde tijd hoogleraar was aan de 'Duytsche Mathematique', de in 1600 door
Prins Maurits opgerichte ingenieursschool te Leiden. Van Schooten publiceerde
in de landstaal, wat rekenmeesters waarschijnlijk meer aansprak dan Latijn.
Toch bezat Eversdyck wel werken in het Latijn, bijvoorbeeld van Philippus van
Lansbergen: Geometria triangulorum, Cyclometria nova, of van Adriaan Meti-
us: Doctrina spherica.
13. Prijsberekening van brood
Brood is vanouds een belangrijk volksvoedsel en om de minder bedeelden in
staat te stellen er voldoende van te kunnen kopen werd de prijs door de overheid
vastgesteld. Daar de prijs van brood voor het grootste deel bepaald werd door de
grondstoffenprijzen, waaronder de graanprijs de belangrijkste was, liet men de
broodprijs fluctueren met de graanprijs. Voor de wekelijkse vaststelling van de
broodprijzen had men tabellen. Eversdyck geeft er een voorbeeld van uit een
'seker cleyn boucvxken sonder tytel berustende ter griffie der Stadt Goes':
Als 't achtendeel tarwe
Van 1 groote 't stuck
cost als volght sal't broot
kerspect off witt broot
wegen als hierneven.
hetdeech
gebacken
pond
loot
pond
loot
1 schelling 0 denaren
2
16
2
0
1 schelling 2 denaren
2
6
1
27
enz.
Een achtendeel is een halve Goese zak, dat is ongeveer 0,4 hl.
Gewichten 1 pond Goes 32 loot en 1 loot 8 cleyn.
Munten 1 pond Vlaams 20 schellingen; 1 schelling 12 denaren of
grooten en 1 groote 24 myten.
Het metrisch equivalent van 1 pond Goes gewicht is437 gram. Het is moeilijk om
de muntwaarden in onze valuta uit te drukken.
In bovenstaande tabel is het gewicht van een brood variabel en de prijs is con
stant men spreekt dan van broodrijding. Is het gewicht constant en de prijs vari
abel, dan is het broodzetting. Broodrijding is voor de bakkers niet zo prettig,
broodzetting geeft de overheid meer werk3~
Eversdyck heeft in zijn 'Claddebouck' brieven aan de Goese magistraat gecopi-
eerd, afkomstig van de bestuurders van de steden Middelburg, Brugge en Zie-
54
