ANTI-ANNEXATIEBEWEGING
97
Afbeelding 5. Leden van de Aardenburgse Korfbal Club gekleed in papieren kostuums met de
nationale driekleur, uitvoering van het Zeeuws-Vlaams volkslied, 1919. Foto Zeeuws Docu
mentatiecentrum.
op Vlaanderen. Mede hierdoor vingen de grensbewoners in de oorlog bijna zon
der morren de Belgische vluchtelingen op.
De mythe van een 'spontane' volksbeweging moet dan ook worden verwezen
naar het rijk der fabelen. Pattist schiep, met uitdrukkelijke instemming van de
autoriteiten, doelbewust een Zeeuws-Vlaams nationalisme om de passieve
Zeeuws-Vlaming snel en massaal op de been te kunnen brengen. De ingrediënten
voor zijn succesformule waren een flinke dosis Oranjeliefde en een scheut patriot
tisme. Het resultaat was een goed geoliede pro-Nederlandse volksbeweging. De
protestbeweging moest vooral een blijmoedig karakter uitstralen.
Het was voor de Nederlandse regering tijdens de Eerste Wereldoorlog immers al
lang duidelijk dat België na de oorlog de Scheldekwestie weer wilde oprakelen. De
geest van Munster zou weer ronddwalen en daar zaten de autoriteiten in
Nederland niet op te wachten.69 Het was dan ook zaak om de onverschillige
Zeeuws-Vlamingen (tijdelijk) te transformeren in ware patriotten. Maar daarvoor
moesten de Zeeuws-Vlamingen zich wel kunnen identificeren met de rest van
Nederland. Hierin speelde het vorstenhuis een cruciale rol. Niemand anders dan
Wilhelmina zelf was in staat om de Zeeuws-Vlamingen in een mum van tijd het
gevoel te geven, dat ook zij er wel degelijk bijhoorden. Om dit te bewerkstelligen
werd een grootscheepse beweging op poten gezet, die de Zeeuws-Vlamingen voor
moest gaan in hun liefde voor vaderland en koningshuis. De bekering werd
bekostigd van 'boven'. Met Jacobus Pattist in de rol van prediker. Hij bleef zijn
boodschap net zolang verkondigen totdat Zeeuws-Vlaanderen zich met hart en
ziel overgaf aan dat vaderland.
