116
TOT UYTERSTE RUINE
113 Van Grol, Grondpolitiek I, 149-150.
114 J.B. van Overeem, 'De reizen naar de West van Cornelis Cornelisz. Jol alias kapitein
Houtebeen 1626-1640', West-Indische Gids 24 (1942) 1-35, aldaar 26-31. Rahn
Phillips, Six Galleons214.
115 Den Heijer, Geschiedenis, 77-78. Israel, Dutch Republic329-333.
116 Voor het overlijden van De Moor GAV AHG K 786 f.55r, 18 febr. 1644.
117 P.C. Emmer en E. van den Boogaart, 'The Dutch Participation in the Atlantic Slave
Trade, 1596-1650' in: H.A. Gemery en J.S. Hogendorn (eds.) The Uncommon Market:
Essays in the Economic History of the Atlantic Slave Trade (New York 1979) 353-375. De
WIC organiseerde vóór 1636 slechts één slavenreis en daarbij was De Moor betrokken.
In 1626 besloot de Kamer Zeeland een schip naar Angola te zenden om 'eenighe swar-
ten aldaer te handelen' en hen over te brengen naar de door De Moor geïnitieerde kolo
nies aan de Amazone. Report II, 44, 21 dec. 1626. J.M. Postma, The Dutch in the
Atlantic Slave Trade 1600-1815 (Cambridge 1990) 13.
118 P.C. Emmer en W. Klooster 'The Dutch Atlantic, 1600-1800. Expansion without
Empire', Itinerario 23 (1999) 48-69, met name 50, 65-66.
119 Over die kapers K.R. Andrews, Elizabethan Privateeri?ig: English Privateering during the
Spanish War, 1585-1603 (Cambridge 1964).
120 M.P. de Bruin, 'Robert Sidney, gouverneur van Vlissingen 1588-1616', Archief van het
Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (1968) 49-56, aldaar 54.
121 C. Ligtenberg, Willem Usselinx (Utrecht 1914) 45-66. O. van Rees, Geschiedenis II, 88-
95, 408-432.
122 M. van der Bijl, Idee en Interest. Voorgeschiedenis, verloop en achtergronden van de politie
ke twisten in Zeeland en vooral in Middelburg tussen 1702 en 1715 (Groningen 1981)
313. Zie ook Kluiver, Souvereine en independente staat Zeeland, 52-53, 100-114.
123 Edmundson, 'Dutch in Western Guiana', 668-669.
124 Voor een nuancering van de rol van Usselincx in de oprichting van de WIC zie A.C.
Meijer, "Liefhebbers des vaderlands ende beminders van de commercie". De plannen
tot oprichting van een generale Westindische Compagnie gedurende de jaren 1606-
1609', Archief van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (1986) 21-
70, met name 28, 43-46.
125 J.C.M. Warnsinck, Abraham Crijnssen: de verovering van Suriname en zijn aanslag op
Virginië in 1667 [Werken uitgegeven door de Commissie voor Zeegeschiedenis van de
Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen 4] (Amsterdam 1936). G.W.
van der Meiden, Betwist bestuur. Een eeuw strijd om de macht in Suriname 1651-1753
(Amsterdam 1987) 20-22.
126 Mout, "'Holendische Propositiones'", 360.
127 In margine in andere hand: 'Desen overgegeven aen sijnne Excellentie door jan de
Moor, burchmeester der stadt Vlissinghe'.
128 Biscaya. Alle geografische aanduidingen in Europa zijn opgelost met behulp van B.C.
Damsteegt, Nieuwe spiegel der zeevaart. Beknopte historische atlas van de Europese kusten
met de oude Nederlandse namen (tweede, herziene druk, Amsterdam 2001).
129 In margine genummerd: '1'.
130 Doorgehaald: 'october'en in andere hand vervangen door 'augustus'.
131 In margine in andere hand: 'De eerste rendevous onttrent Rammekens'.
132 In margine in andere hand: 'Het eerste exploot op eenighe der havenen van Vlaenderen.
Tot dit exploot soude noch eenighe schepen ende jachten ende saloupen van weghen
den lande connen bijgevoucht werden'.
133 San Sebastian.
134 La Coruna.
135 Rivadeo.
136 In margine in andere hand: 'Op de custe ende havenen van Bosschaijen'.
137 Viana do Castelo.
