172
DAGBOEK
schen. Anno 1792 telde men 1.747.066. Ook nu nog meert zich het getal der
huwelijken &C geboorene, terwijl dat der stervende vermindert: de bevolkering van
Silesien is dus nog in haaren wasdom.
De Akkerbouw heeft hier zeer groote vorderingen gemaakt. Men heeft landbe-
bouwers uit vreemde gewesten doen komen. Men rigtte eene sociëteit op, onder
den naam Schlesische 'ókonomische Gesellschnft. Deeze sociëteit bragt door haare
schriften niet alleen een meenigte nuttige denkbeelden in omloop, maar iedereen
zogt ook door deeze verëeniging alles in het werk te brengen, wat hem ondervin
ding lectuur geleerd hadt. De akkerbouw, waarin men zeer de Engelsche naar-
volgt, wordt dus hier als een vak van studie behandelt, dit heeft niet alleen de
beste gevolgen voor den landbouwer, maar ook voor den Veekweker, ofschoon de
verbeteringen in dit vak van Landbouw tot hier toe nog niet aanmerkelijk zijn.
Men vindt hier vrugtbomen van verscheidene soorten, alléén zoo schoon, als zij in
Bohemen &C Saxen zijn, vindt men ze niet. Sommige meenen dat het climaat hier
aan schuld zij. Dan ten onregte, daar men in dezelfde landstreek zeer schoone hoo
rnen aantreft, wanneer die met zorg gekweekt behandelt zijn.
De grond van Silesien vooral van Neder-Silesien schijnt bijzonder vrugtbaar. Ook
groeien hier alle soorten van koorn, het welk, naar mijn inzien, het onze verre
overtreft. In den omtrek van Liegnitz, Breslau &c kweekt men allerhande groen-
tens, ook sommige die ik nimmer bij ons te lande gezien heb. Men vindt ook eeni-
ge streken, die niets dan Tabak meede opleveren.115 Daar het leinwaad een voor
naam artikel der commercie deezer Provintie uitmaakt, kan men ook denken,
dat de vlasbouw niet alleen niet veronagtzaamd, maar zeer sterk bevordert wordt.
Wigciger is voor Silesien de koophandel. Bijna alle Fabrieken zijn in een bloeien
de toestand, zedert den jaare 1770 hebben eene meenigte nieuwe manufactu
ren &C fabrieken, die te voren weinig bekend waren, zeer groote sommen gelds van
buitenlands in deeze provintie gebragt, voor zeker in het land gehouden, daar zij
anders voor onontbeerlijke waren in vreemde landen besteed werden. De welstand
der steden vermeerde zich dus, over het algemeen, steden, welke men naauwlijks
bij naame kenden, werden groot beroemd.
De leinwaadhandel is voor Silesien van een overgroot gewigt het silesisch
gebergte schijnt voor deszelfs bereiding door de natuur bestemd, aldaar is weinig
land voor den akkerbouw, zoo veel te meer weiden versch water voor de ble-
king.
Alle dorpen der gebergten zijn met wevers bevolkt zij brengen in groote mee
nigte hun ruuw weefsel naar Hirschberg, Landshuth, Greiffenberg, Smiedenberg,
Waldenburg andere oorden."6 De leinwaad-drukkerij in Hirschberg is bijzon
der beroemd. De tafellakens van fijn damast, welke voornamentlijk in
Smiedenberg vervaardigt worden, zijn uitnemend schoon, het geld, dat daar
door in deeze Provintie gevoerd wordt, is zeer bedeudent. Niet minder aanmerke
lijk is de lakenhandel eerst zedert Frederik den Ilden in zwang. Wol toch is, uit
genomen koorn vlas, het voornaamste produkt in Silesien. De wol zelve is
zedert eenige jaren veel verbetert, daar men door spaansche bokken de schaaps
kudden zeer veredelt heeft. Zedert Frederik de groote is deszelfs uitvoer naar
Holland Saxen verboden. In Breslau, Strehlen &c zijn tot verkoop der wolle
markten vastgestelt."7 Die in Breslau is zeer bedeudent wordt door lieden van
alle standen bezogt.
