terwijl er op de tv een serie is vertoond over Zaire en dat is
zeker niet slecht. Ik heb zelf ook al die filmpjes bekeken voor
ik vertrok en ik ben blij dat er niet veel mensen mij zijn voor
gegaan. Daardoor loopt het boek waarschijnlijk ook zo goed.
Ik ben door Zaire overweldigd. Er zal niet zo gemakkelijk een te
vinden zijn dat die plaats zal kunnen innemen, als je ziet wat ik
daar heb beleefd. Ik was er ook niet echt op voorbereid in een land
te komen, zo ver weg, en daar dingen terug te vinden. Op een schoor
steen een mandje te zien dat je als kind bij je grootmoeder zag. Dat
zijn dingen die mij zo diep hebben aangegrepen en ontroerd, dat ik
denk: wij zijn van een generatie die op ontdekkingstocht moet gaan in
zo'n land.
Vanaf het moment dat we ons bewust worden waar we leven worden we in
Belgie met Zaire geconfronteerd. Via het zilverpapier, het knikkend
negertje op de toonbank bij de kruidenier, vervolgens de rondtrekken
de missionarissen die op school komen, missie tentoonstellingen enz.
Vervolgens hou je een tijdje op erover na te denken. Zo is het in elk
geval bij mij gegaan. En dan komen vooral in de tijd dat we volwassen
zijn geworden de post-koloniale en vaak ook de anti-koloniale jaren.
Het wereldbeeld werd volstrekt tegengesteld aan wat je in je jeugd
hoorde en dan ineens het misprijzend kijken naar die missionarissen.
De verhalen over de grote Man met zijn villa's in Belgie - in het
zadel geholpen door de Belgen en Amerikanen - die Mobutu heet en aan
wiens handen het bloed van dissidenten kleeft. Die twee dingen heb
ik met elkaar willen confronteren, wat misschien kon omdat ik al vrij
lang uit Belgie weg ben.
WdH: Na het vertrek van de Belgen uit Zaire is er politiek nogal wat
aan de hand geweest.
LJ: Ja, alleen ging ik daar niet voor. Wat vinden de Zairezen? Dat
wilde ik weten. Wat ik gezien heb door mijn manier van reizen heeft
mij iets getoond van de werkelijkheidIk ben ook zeker niet op zoek
geweest naar bewijzen dat de Belgen het nog zo slecht niet hadden ge
daan. Altijd ben ik bang geweest dat dit boek geclaimd zou worden,
hetzy door links, hetzij door rechts. Dat iemand zou zeggen: dit is
nou een boek dat duidelijk maakt wat wij bedoelen. En dat het dan in
een groep zou zitten, waardoor de andere groep zou zeggen: dat is
dus zeker geen boek voor ons. Maar in die zin ben ik heel tevreden
over hoe het boek in Belgie is ontvangen. Door de generatie oud
kolonialen die roepen "jullie als jonge generatie weten er niets
- 7 -
