Tijdens een verblijf in Florence stond een bezoek aan het Pa
lazzo Medici op het programma, maar bij aankomst bleek de
deur op slot vanwege restauraties. Dertig jaar later planden we
voor de herfst van 2019 een herkansing en boekten een hotel
voor enkele dagen in Bologna met de bedoeling vandaar per
trein naar Florence te gaan. Het plan werd al snel naar de prul
lenbak verwezen toen ik op internet ontdekte dat het Palazzo
ook deze keer niet te bezoeken zou zijn: opnieuw werkzaam
heden en die zouden duren tot 2020. Het Syndroom van Sten
dhal*, dat voor de kunst is wat het Jeruzalemsyndroom is voor
religie, begon een bijbetekenis te krijgen.
Stendhal bezocht Florence in 1817. De Franse auteur werd als
Marie-Henri Beyle geboren op 23 januari 1783 in Grenoble.
Zijn moeder overleed toen hij zeven jaar oud was. Hij werd op
gevoed door Henri Gagnon, zijn grootvader van moeders kant.
Marie-Henri vernoemde zich als schrijver naar de Duitse stad
Stendal, waar hij in 1812 verbleef als soldaat in het leger van
keizer Napoleon. Stendhal bezocht Florence in 1817. Hij over
leed in 1842 in Parijs.
Nauwelijks voorbereid hadden we Florence vervangen door
Grenoble, de stad aan de voet van de Alpen. We informeerden
ter plekke naar de mogelijkheden om het Stendhal-museum te
bezoeken. Dat waren er niet veel: het museum bleek buiten de
schoolvakanties maar één dag per week geopend. Om spijt
achteraf te voorkomen, verlengden we ons verblijf met een
paar dagen. Op zaterdag om 10.00 uur stonden we in de Gran
de rue op de stoep voor het appartement van Docteur Gagnon,
waarin het museum is gevestigd. Het museumpje was een om
weg waard, al was het maar omdat Stendhal sindsdien meer
voor me betekent dan alleen die man van het Syndroom en
van Le Rouge et le Noir. Om rustig nog eens een aantal zaken op
een rijtje te krijgen, nam ik me voor Vie de Henry Brulard uit
1836 te gaan lezen. Als Het leven van Henry Brulard is het boek
ook in vertaling verschenen. Net als Het rood en het zwart is het
autobiografisch en de initialen HB zijn dus niet toevallig.
Via de Vercors en de Luberon reden we vanuit Grenoble rich
ting de Provence. In Lourmarin werd een stop ingelast om er
net als vijfendertig jaar eerder het graf van Albert Camus te be
zoeken. Een hevig geëmotioneerde man van een bejaard Japans
stel, dat ons op de begraafplaats voorafging, deed er denken
aan La Grande Belezza, de film van Paolo Sorrentino. Onder
steund door zijn partner strompelde hij het grindpad af.
Het rotsblok op het graf met de naam en de jaartallen van de
Franse schrijver erin gebeiteld was uiteraard geen centimeter
van zijn plaats gerold, maar de rozemarijnstruik die in ons ge
heugen geprent stond was nu een imposante oleander. In het
dorpje bleken de terrassen conform de tijd van het jaar volledig
bezet door grijze koppen.
Hoe het in het volgende voorjaar in Florence zou zijn geweest
ligt vervat in onze bijbetekenis van het Syndroom. En weer
geen Florence!
Het Syndroom van Stendhal is een psychische aandoening (zoals halluci
natie) die optreedt wanneer iemand wordt overrompeld en emotioneel
aangegrepen door de schoonheid van kunst. Duizeligheid en flauwvallen
zijn daarbij bekende lichamelijke verschijnselen.
