In een moment van Wiedergutmachung in de Wederopbouw
werd ik geconcipieerd en zag het licht, tien jaar na mijn jong
ste zus in 1955. Mijn geboortehuis staat al een kleine twintig
jaar te verkommeren als gevolg van een slepende onverdeelde
boedel. Een leegstaand huis wekt aan de ene kant weemoed en
verbazing op, aan de andere kant agressie en ongeduld. Voor
het overige is de leegstand in ons dorp minimaal in vergelijking
met tien jaar geleden, toen er in elke straat meerdere bordjes 'te
koop' hingen. Dat veranderde op het moment dat onze Vlaam
se buren zich realiseerden dat de huizen aan de andere kant
van de grens veel goedkoper waren. Vlaanderen is vrijwel vol
gebouwd, waardoor de grond- en huizenprijzen nogal gestegen
zijn. Zeker vrijstaande woningen vallen in de smaak bij onze
zuiderburen, wat af te lezen is aan het toegenomen aantal
Belgische nummerborden in het straatbeeld. Waren het eind
negentiende eeuw nog Vlaamse roversbendes die regelmatig
een Wild West-sfeer in het dorp creëerden, nu zijn het gemoe
delijke burgers die het proces van grensvervaging accelereren
op 't Steen.
De 'immigranten' leven in hun enclaves en zo ontstaat er zon
der formele rijksgrenzen een nieuw type Baarle-Nassau. Je zou
het kunnen zien als een sluipende annexatie: 'Van d'Ee tot
Hontenisse, van Hulst tot aan Cadzand, maar steeds minder
deel van Nederland'. Er is dus nauwelijks sprake van sociale in
tegratie. De meeste jonge gezinnen steken voor hun werk in de
ochtend de grens over en droppen en passant hun kroost op
een kinderdagverblijf, basis- of middelbare school waar ze ook
in toenemende mate kinderen uit het Voorland van Vlaande
ren tegen het lijf lopen. Vooral in het middelbaar onderwijs
resulteert dat in een verdere daling van het leerlingenaantal.
Uiteindelijk zal dit in Zeeuws-Vlaanderen leiden tot één school
voor middelbaar onderwijs met een streekfunctie. Hoogstwaar
schijnlijk in het centraal gelegen Terneuzen, waar in 1913 de
eerste school van die aard werd gevestigd.
Tegen de avond strijken de expats neer op hun nest en sluiten
de rolluiken. Overigens doen ze wel boodschappen in het dorp
(zeker bij bakker annex patissier Boussen) of in de nabijgelegen
supermarkten in Hulst, tot welke gemeente 't Steen sinds 1970
hoort. Maar die gang naar Hulst zit er al sinds de jaren vijftig
in. Hoe we onze geburen bij het aankomende 'Steen 800' gaan
betrekken, is een vraag die we het best over een pint bier gaan
bespreken in een van de drie cafés die ons dorp nog telt. Ze zul
len het corona-interval wel overleven. Het goede nieuws is dat
Grand Café Restaurant 'De Kroon' wordt overgenomen door de
zoon van de huidige eigenaars. Hij volgde de befaamde koks
opleiding Ter Duinen in Koksijde en het menu dat hij voorzet
te in zijn try-out/pop-up restaurant, dat een aantal dagen draai
de voor de sluiting van de horeca vorig jaar, smaakt naar veel
meer. De ambitie van de jonge chef maakt de kans groot dat er
weer een sterrenrestaurant op 't Steen komt zoals 'Thermidor'
dat tussen 1975 en 1982 als zodanig het eerste in Zeeland was
en tevens als magneet werkte op onze zuiderburen. Toen de ster
doofde, vestigde zich er een casino. Nadat het overvallen werd
door de Fiscale Opsporingsdienst (FIOD) was het rien ne va plus
en brandde het kort daarop tot de grond toe af. Er zijn nog wel
een paar bakstenen van over en zeker genoeg stof voor ver
halen.
