geen profeet te zijn om te begrijpen dat het een illusie is te denken
dat we langzamerhand kunnen terugkeren naar de situatie van vijf
tot tien jaar geleden, toen het niet op kon. Dat komt niet terug. We
zijn definitief veranderd. Wel moet onze mentaliteit nog veranderen,
om weer te passen bij de economische realiteit. Dat zal tevens de
visie op het vak drastisch wijzigen. Niet back to basics. Of terug
naar vroeger. Het devies zal juist zijn om het bijzondere van het
vak, van gebouwen, opnieuw tot leven te wekken en te tonen. Door
de architect weer kunstenaar en visionair te maken, zodat er weer
ruimte komt voor de verbeelding. Architecten dienen zich weer
bewust te worden van die positie en zich te bezinnen op de kern
van het vak: het beheersen van kunstzinnige methodes die de idee
weten te vertalen in ontwerpen voor gebouwen. Daarom moeten
we ons op de hoogte stellen van werk en methodes van andere
kunsten, de poëzie, beeldend werk, film, fotografie en muziek. Op
die manier kan architectuur weer relevant en actueel worden en dus
noodzakelijk. Een kunst die om met Herman Hertzberger te spreken
ruimte maakt en ruimte laat. Een kunst die evenveel kansen biedt
als benut. Voor die actuele relevantie dienen de ingrediënten zich
als vanzelf aan: krimp, duurzaamheid, landschap. We denken nog al
te gemakkelijk dat we die thema's in ons vak kunnen incorporeren
zonder zelf te veranderen. Dat is niet zo, want ontwerp en ontwerper
zijn een. We ontkomen er niet aan.
LANDSCHAP EN REALITEIT
Alle ideeën en theorieën bewijzen zich in de werkelijkheid, in de
realiteit die wordt gevormd in de confrontatie met de bestaande
context. Architectuur moet zich, als gebonden kunst, altijd
verhouden tot die context. En dat leidt onvermijdelijk tot aanpassing,
wijziging, transformatie. Om die reden is flexibiliteit geboden, maar
VöTU-lcM^ 16-1 AclvtM
rjljtA
J <U<3liiUyU mu*. kuVl
indien het serieus gaat om het vertalen van de idee in de realiteit,
kan dat geen traumatisch proces zijn. Want het is dan slechts een
volgende stap in een reeks van genese. Die context wordt immers
niet alleen gevormd door andere gebouwen, infrastructuur en
landschap, maar evenzeer door historische, sociale en religieuze
aspecten alsook de meer economisch getinte opvattingen die van
een andere orde zijn, namelijk die over het realisatie. Het is de taak
deze aspecten te incorporeren in het concept van het ontwerp en
het op die manier te versterken.
In de Zeeuwse context speelt het landschap en dan vooral de
leegte ervan, een voorname rol. Het verdient daarom ook een meer
dan gemiddelde beschouwing. In de ontwerpen van het Lab is de
invloed van dat vlakke Zeeuwse land met die lage horizon en de
hoge lucht moeilijk over het hoofd te zien. Juist die strakke vlakheid
van het land, de bijna mathematische verdeling ervan en de zeer
fijne, vrijwel onzichtbare vochtigheid van de alom aanwezige
lucht, vanwege al het omringende water, zorgen voor de specifieke
lichtconditie, waardoor al zoveel kunstenaars werden geïnspireerd.
Louis Kahn maakte ons er al op attent dat licht en architectuur, op
de grens van mentale en het materiële, onlosmakelijk met elkaar
verbonden zijn.
Maar die prachtige lichtconditie stelt ook eisen. Zonder meteen te
kunnen opsommen welke eisen dat zijn - ze moeten namelijk per
opgave ontdekt en benoemd worden - zijn ze niet te negeren. Die
conditie dient te worden opgenomen. Op straffe van verbanning uit
deze paradijselijke context en dit architectonische domein dat ons
blijvend inspireert tot excellentie.
ikS-
iyviiAV-C
Vf&TLAVAS'*
t I Z-tAAlM. -
<j cVsAVlAJÏArt Iiaa-UjMA -e
ZTS. Holl, S-W&AmLIaaaa")jlM
iroV. Ikaa^aA- L-e-c/.ö'WX^.
Oj> I
\WWW. LAB4ARCH.COM
Bij CBK Zeeland staat op woensdag 13 oktober het architectencafé in het teken van
de WANDELING.XX en zullen de opvattingen over het vak en de invloed ervan op
het Zeeuwse landschap centraal staan, ledereen is welkom.
CBK ZEELAND BALANS 17 MIDDELBURG WWW.CBKZEELAND.NL
WANDELING.X: