De schaapskudde, een eerste seizoen
U heeft ze vast al eens gezien: in West-
Zeeuws-Vlaanderen grazen sinds deze
zomer zo'n 200 Drentse heideschapen
op de dijken van Het Zeeuws
Landschap in de gemeenten Oostburg
en Sluis-Aardenburg.
'Drents' zult u zeggen, 'wat doen die
daar?'
Jan Klomp uit Groede en schaapsher
der van deze kudde heeft er een pas
klaar antwoord op. Het Drentse heide-
schaap is een sterk ras dat zichzelf redt,
in weer en wind, in zomer en winter,
zonder bij voederen en daarom is dit
schaap zo geschikt voor natuurbeheer.
En daar gaat het de Stichting Dijk en
Kreekbeheer, coördinator van de
schaapskudde in de eerste plaats om.
Bloemdijken
Ook vroeger werden de binnendijken in
Zeeuws-Vlaanderen begraasd door
schapen, hetzij binnen uitgerasterde
stukken dijk, hetzij met een schaapher
der. Deze laatste vorm van beheer is al
geruime tijd verdwenen. Uitgerasterde
dijken komen hier en daar nog voor,
maar de dijkvakken worden meestal
bemest, waardoor veel natuurwaarden
verloren zijn gegaan.
Door het ontbreken van een verschra-
lingsbeheer kregen de bloemdijksoor-
ten, die afhankelijk zijn van een voed-
selarm milieu, geen kans. Ze verloren
de concurrentiestrijd met engels raai-
gras en ruigtekruiden als brandnetels en
distels. Een schaapskudde kan hierin
verandering brengen. Door begrazing
vindt er op grote delen van de dijk ver
schraling plaats, er worden gaten in de
zode getrapt en paadjes gelopen, waar
door zaden van de bloemdijksoorten
kans krijgen om te kiemen.
Distels
U zult begrijpen dat na een half jaar
begrazing de bloemdijksoorten nog niet
terug zijn, maar je ziet volgens Jan
Klomp zeker al resultaat. Toen hij deze
zomer met de schaapskudde startte,
kwamen het gras, de brandnetels en de
distels tot ver boven zijn knie. De
schaapskudde verdween als het ware in
het gras. Maar de vele schapenmondjes
maakten hier korte metten mee. Zelfs
brandnetels en distels gingen goed naar
binnen. Tot blijdschap van de aan de
Herder Jan Klomp
Foto: Peter Verdurmen
dijk grenzende boeren. Eindelijk wer
den de distels eens aangepakt! En dat
een ondeugend schaap in het voorbij
gaan eens een suikerbiet snaait, nemen
ze voor lief. 'Maar dit komt zelden
voor hoor', vertelt Jan sussend. Hij
heeft de schapen inmiddels goed onder
controle. En ook de herdershonden
hebben veel bijgeleerd. Momenteel
heeft hij er drie, waaronder een jonkie.
"Fenga is een slimme hoor, die heeft
snel door wat je van hem wil", vertelt
Jan trots. Het samenspel tussen herder
en hond, dat vindt hij één van de mooi
ste aspecten van het herdersvak.
Toeristen
Ook de toeristen reageren enthousiast.
Het komt regelmatig voor dat mensen
even van de fiets stappen om een praat
je te maken. Met name Duitsers zijn
zeer gecharmeerd van de schaapskud
de. Kuddes die ze uit Duitsland ken
nen. Alleen lopen ze hier niet op de
open hei, maar op de dijk! Vanwege
het toeristische karakter van de kudde
is ook de gemeente Oostburg een voor
stander van de kudde. Dit blijkt onder
meer uit de jaarlijkse subsidie die ze ter
beschikking stelt.
Toekomst
Hoewel er tevredenheid over het ver
loop van de start is, zijn lang niet alle
problemen opgelost. Zo is er dit jaar
nog geen zekerheid over een stal voor
de schapen. En zo'n onderkomen is tij
dens de lammertijd in januari en febru
ari hard nodig. Ook lukt het nog niet
om van het waterschap een vergoeding
te krijgen voor het beheer van de dij
ken. En het is toch een aardig stuk
werk, en daarmee geld dat hen door de
schapen bespaard wordt. Dat is jammer
omdat de Stichting Dijk- en Kreek-
behoud de route graag samen met Jan
zou willen uitbreiden.
Kortom: er wordt op alle fronten nog
hard gewerkt om de kudde de ruimte te
geven die in West-Zeeuws-Vlaanderen
zo overvloedig aanwezig is.
Melissa Ernst,
Zeeuwse Milieu Federatie
medewerkster duurzame landbouw.
11
