Strokenteelt(1> Zeeuws-Vlaanderen 16 17 Over natuur-inclusieve landbouw informeerden we u eerder in dit blad. Het is nu tijd om ervaringen uit de praktijk met u te delen en akkerbouwer Jean Luc Govaert uit Groede bijt het spits af in een gesprek met redactielid Emmy de Koeijer. De oplettende wandelaar die over de He- rendijk in Groede loopt ziet andere akkers dan gebruikelijk. Aan één kant van de dijk zijn er brede akkerranden® te zien en aan de andere kant, de hoek met de Hogendijk, zien we stroken naast elkaar met daarop verschillende gewassen. Dit perceel is een unicum voor Zeeuws-Vlaanderen. Jean- Luc Govaert is de man die, samen met zijn broer en vader, deze akkers bewerkt. Het verhaal hierover begint in de jaren ne gentig, eigenlijk nog eerder want Jean-Luc is de vijfde generatie boer op deze grond en op de boerderij. De vader van Jean-Luc heeft in de jaren negentig voor de eerste keer een akkerrand aangelegd: aan de rand van een perceel aan de Baarzandse kreek. Deze rand was niet makkelijk 'gewoon' te bewerken en toevallig begon in die tijd ook de subsidie op de aanleg van akkerran den: de invulling voor de 'moeilijke' rand was een feit. Deze akkerrand was eigenlijk een eenvoudige, het was een grasmeng sel. Jean-Luc herinnert zich nog dat hij als klein jongetje op deze rand van alles zag vliegen en kruipen, ook al was het eenvou dig, het had dus wel effect. Zoals bij zoveel dingen die leuk zijn, bleef het niet bij een akkerrand. In de loop van de jaren kwamen er steeds meer akkerranden met als kers op de taart in 2019 een heel perceel bij de boerderij zelf. Het is niet zo dat door het inzaaien van een rand gras er subsidie wordt verstrekt. Voor akkerranden wordt veelal een combi aantal vogels flink toegenomen. Als je nu op de boerderij buitenkomt zie en hoor je altijd vogels. Een kleine greep: graspiepers, vin ken, putters, spreeuwen, fazanten, specht, diverse roofvogels en ook patrijzen. In 2019 kwam Jean-Luc Chris Vreugdenhil tegen. Chris was toen medewerker bij het Zeeuws Landschap en was op dat moment de akkerranden aan het monitoren. Met Strokenteelt in Heerenpolder (Andy Troy) - T TJ w natie van grassen, granen, bloemen, krui den en vlinderbloemigen toegepast. Er zijn duidelijke voorwaarden aan verbonden: wat er gezaaid wordt, hoe en wanneer het gemaaid wordt en een hele belangrijke: het verwijderen van distels. Dat laatste is echt handwerk, distels mogen wel bespo ten worden, maar de andere planten mo gen hier geen schade van ondervinden. Als laatste is de monitoring een voorwaarde, regelmatig moet er geïnventariseerd wor den wat er aan vogels en/of zoogdieren zit. Dat inzaaien van akkerranden een po sitieve invloed heeft op de biodiversiteit merkt Jean-Luc zelf ook op. Nadat in 2019 bij de boerderij de voor akkerranden ge bruikte grond flink werd uitgebreid is het Jean-Luc sprak hij over de potentie van het gebied voor deelname aan het Partridge(3) project. In Schouwen-Duiveland waren er al boeren die hier actief aan meewerkten. Jean-Luc en Chris zijn toen ook samen pa trijzen gaan inventariseren en hebben toen 14 roepende hanen geteld in een relatief klein gebied. In West Zeeuws-Vlaanderen zijn in vergelijking met de rest van Zeeland relatief veel patrijzen. Uiteraard niet te ver gelijken met de aantallen van veertig jaar geleden, maar ze zijn er wel. Daarom is het hier ook interessant om de omstandigheden in dit gebied te verbeteren. In 2021 is Jean- Luc actief benaderd en gevraagd om deel te nemen aan Topgebied Groede®. Het ging dan niet alleen om akkerranden maar ook Wintertelling op 2 februari 2022 Jean-Luc samen met Huib van Iwaarden 5 veldleeuwerik 12 graspiepers ca. 100 putters 40 kieviten enkele vinken en zanglijsters en een rood borst (op en rond alle wildakkers) proeven met strokenteelt; hier in Zeeuws- Vlaanderen was daar nog geen enkele erva ring mee. Jean-Luc is nu sinds 2021 een ak ker van het Zeeuws Landschap op deze ma nier aan het bewerken. Jean-Luc bewerkt stroken van 27 meter breedte, de breedte van de spuitboom. Deze akker ligt dicht bij de percelen waar Jean-Luc akkerranden heeft. Het streven is om een goed gebied te veranderen in een optimaal gebied voor patrijzen, maar ook een soort als de veld leeuwerik wordt hiermee geholpen. De start met de strokenteelt was het eerste jaar improviseren en uitzoeken. Door om standigheden kon hij pas op 1 mei begin nen met het bewerken van de grond. Hij heeft gerst, bladrammenas en Ethiopische mosterd (zaadvermeerdering voor groen- bemesting) gezaaid. Net als de akkerranden is ook de strokenteelt gebonden aan be paalde regels. Er mag geen kerende bewer king (ploegen) plaatsvinden en de stoppels moeten de winter overblijven; uiteraard is ook het gebruik van gewasbeschermings middelen aan strikte regels gebonden. Ko mend seizoen wordt voor de tweede keer strokenteelt toegepast, het plan is om zo- mergerst, teunisbloem en bladrammenas te telen. Het Zeeuws Landschap is druk be zig om meer boeren enthousiast te krijgen om deel te nemen aan het project Topge bied Groede. 't Duumpje is ook betrokken bij dit project. Vrijwilligers tellen in de win ter de vogels en hazen in het gebied en in het voorjaar worden er gericht met behulp van audio de aanwezige patrijzen geteld. Dit laatste wordt samen met medewerkers van het Zeeuws Landschap gedaan. Dit artikel dient als kennismaking met Jean- Luc, met de strokenteelt en vormt tevens de opmaat voor een serie hierover. De ko mende tijd volgen we de ontwikkelingen van Topgebied Groede en de strokenteelt door de seizoenen heen. 1) Wat is strokenteelt Bij strokenteelt wordenin tegenstelling tot monocultuur, op een perceel meerdere gewassen in stroken naast elkaar geteeld. De diversiteit aan gewassen gaat hiermee omhoogwat bijdraagt aan een toename in onder- en bovengrondse diversiteit aan gewas-specifieke soorten. Doordat er afwisseling is in gewassoortenkunnen ziekten en plagen zich bovendien minder snel verspreiden, waardoor er minder gewas-be schermende middelen nodig zijn. Het kunnen stroken van 3,6,9, 12 of 24 meter breed zijn die elkaar afwisselen. Wan neer in smalle stroken (3 m) geteeld wordt, is er veel onder- en bovengrondse inter actie tussen de verschillende gewassen waardoor nutriënten, water en zonlicht op timaal benut kunnen worden. In een goede combinatie van gewassen kan de op brengst hierdoor omhoog gaan. Voor de huidige mechanisatie in de landbouw zijn smalle stroken echter lastig te bewerken en te oogsten. Doordat bij strokenteelt meerdere gewassen tegelijkertijd geteeld worden, ontstaat bovendien een robuuster systeem voorde boer. Wanneer een gewas minder pres teert, kan dit door andere gewassen gecompenseerd worden en is er dus minder ri sico op een slechte opbrengst. Afwisseling in stroken kan door middel van compleet verschillende gewassen, maar ook met verschillende variëteiten binnen gewassen, bloemstroken of groenbemesters. 2) Akkerranden Kruiden rijke akkerranden en bloemstroken zijn randen met kruiden en bloemen langs een boerenperceel. Ze bestaan in vele vormen en kunnen verschillende doelen dienen. Afhankelijk van het type akker, de omgeving en het doel zijn er verschillende vormen. Het aantal akkerranden in Nederland is flink gegroeid. Steeds meer boeren zien de voordelen: natuurlijke plaagbeheersing, gewasbestuiving, vergroten van bio diversiteit en verbetering van de waterkwaliteit. (Bron Landbouw met natuur - WUR) 3) PARTRIDGE (Protecting the Area's Resources Through Researched Innovative Demonstration of Good Examples) Vogelbescherming Nederland, Het Brabants Landschap, Stichting Landschapsbe heer Zeeland en Het Zeeuwse Landschap zetten zich in om te laten zien dat de patrijs te redden is. Samen met natuurorganisaties in Engeland, Schotland, België en Duits land dienden zij in 2016 samen een subsidie aanvraag in bij de Europese Unie. Onder de noemerPartridge(patrijs) werd de subsidie toegezegd! Ook de landbouwers, col lectieven voor agrarisch natuurbeheer, wildbeheereenheden en vogelwerkgroepen sloten zich aan. Gezamenlijk gaan zij nu in zes jaar tijd (2016-2022), tien gebieden van minimaal 500 hectare kleinschaliger inrichten, zomergraan en graszaad telen, kruiden rijke akker randen inrichtenoverstaand graan laten overwinteren en hagen van meidoornli guster en roos aanplanten om voedsel- en schuilgelegenheden te creëren. Intussen is het project verlengd tot 2023. 4) Topgebied Groede In dit project gaan natuurorganisaties - onder meer Het Zeeuwse Landschap en Stichting Landschapsbeheer Zeeland - samen met agrariërs aan de slag met de tran sitie naar kringlooplandbouw en het stimuleren van de biodiversiteit. Het Partridge- project op Schouwen-Duiveland vervult hierbij een voorbeeldfunctie. In dit project zetten natuur en landbouw zich samen in voor betere leefomstandigheden voor de patrijs en andere akkervogels. Deze manier van samenwerken gebeurt ook in het project Topgebied Groede', om ook in Zeeuws-Vlaanderen stappen te zetten op het gebied van natuurinclusieve landbouw. Dit gebied is gekozen omdat hier al akker vogels aanwezig zijn. Topgebied Groede valt momenteel (nog) niet in het partridge project.

Tijdschriftenbank Zeeland

't Duumpje | 2022 | | pagina 9