kortweg aktueel
kortweg aktueel
Henny van Ochten in gesprek met
YVETTE van LEERDAM
over studie, opleiding, en gitaren
INTERESSE
4
5
IS HET RAADZAAM OM JE BIJ
MEERDERE CONSERVATORIA
TE LATEN INSCHRIJVEN?
Je moet toch rekening houden met
het feit afgewezen te worden
"VOL" geeft een enigszins nors uitziende concierge me te verstaan! Zo te
zien is er veel belangstelling voor een voorspeelavond verzorgd door gitaar*
studenten van het Utrechts Conservatorium. In plat Utrechts proberen een
paar volhouders de concierge alsnog om te praten. Helaas, zijn nee blijft nee.
Het blijkt plotseling even anders te liggen als ik hem vertel helemaal uit Vlis-
singen te komen en bovendien voor Gimmick schrijf. Alras wordt op een van
de eerste rijen een extra stoeltje voor me uitgeklapt. Niet lang daarna fonke
len de eerste tonen van Heitor Villa-Lobos' "Choro" me tegemoet. Op een
behoorlijk peil wordt gitaarmuziek ten gehore gebracht. Een bijzondere
prestatie levert Yvette van Leerdam. Al met de nodige routine en een goede
techniek werkt ze zich door haar 'zware' programma. Een flink applaus is
het resultaat.
VOOROPLEIDING
HOE MOET JE MUZIEK
THEORETISCH VOOR DE
DAG KOMEN?
VRIENDJE
VICENTE P. CAMACHO
IS ER EEN VERSCHIL TUSSEN
ROTTERDAM EN UTRECHT IN
DE AANPAK?
VERSCHILT HAAR AANPAK?
WEINIG VROUWEN
WIE IS JOUW DOCENTE?
ME BEPAALT NU OF EEN
LEERLING UITEINDELIJK
fOEGELATEN WORDT?
ROTTERDAM - UTRECHT
Na het concert tref ik Yvette, die
evenals ikzelf uit Zeeland afkomstig
is, aan in een kil aandoend kamertje
achter het toneel. We raken al snel
aan de praat. Nog geen uur voor de
voorspeelavond had ik een interview
met een blazer opgenomen. Maar wat
kan dat mij nog schelen toen ik in de
gelegenheid kwam over de gitaar te
praten. Dezelfde tape in de recorder
en praten maar. Onder het genot van
wat teveel wijn en de speciaal voor
Yvette handgebouwde Anton Wiegers
gitaar ("die heeft zijn langste tijd al
weer gehad") vertelt Yvette, inmiddels
alweer 23 jaar uit de wieg, over stude
ren, de opleiding en gitaren.
Omdat ikzelf het antwoord op de
vraag "vanwaar de interesse in de
muziek en dan vooral de gitaarmu
ziek niet weet, stel ik hem meestal
maar meteen aan een ander. Hoe zit
dat bij Yvette?
Yvette: "Na de Havo was ik van plan
Nederlands te gaan studeren, hoewel
ik niet kan zeggen dat ik er echt in ge
ïnteresseerd was. Vanaf m'n twaalfde
al speelde ik gitaar. Omdat ik daar al
vrij ver mee gevorderd was besloot ik
naar het Conservatorium te gaan. Ik
ging daar niet naar toe om louter en
alleen gitaar te gaan studeren, maar
ook om meer van muziek in het alge
meen te weten te komen. De gitaar
is wél altijd al een grote liefde van
me geweest.
Mijn interesse voor de muziek was
echter al gewekt op mijn tiende. Ik
herinner me nog toen ik met mijn
ouders een dagje uit was en we bij
toeval langs een conservatorium
kwamen. Het was prachtig weer en
alle ramen stonden daar open; violen,
gitaren en slagwerk al die instrumen
ten hoorde ik toen we langs dat im
mens grote gebouw wandelden. Toen
al wist ik dat ik ooit muziek wilde
gaan studeren.
van bekende gitaarcomponisten als
Carcassi en Sor. Maar ook eigentijdse
etudes worden gevraagd van b. v. Villa-
Lobos of Leo Brouwer. (Yvette tokkelt
ondertussen de eerste etude van Brou
wer weg). Ook wat voordrachtstukken
moet je in de vingers hebben en niet te
vergeten toonladders in een behoorlijk
tempo".
bit die groep muzikaal begaafd zijn. Wat
tind jij daarvan?
Yvette: (De Anton Wiegers gitaar die
tot nu toe onafscheidelijk op schoot
lag wordt even terzijde gelegd) "Tja
nelemaal eerlijk vind ik dat niet, hoe
wel ik het standpunt van het conserva
torium kan begrijpen. Kijk, het is niet
io dat je op een conservatorium alleen
litaar leert spelen al is dat wel je hoofd
vak. Bijvakken als theorie, methodiek,
kompositie of muziekpsychologie ver
visen toch een zeker niveau. Daar vol
voet niet iedereen aan die op een L TS
l/t. Gelukkig doet de direktie wel eens
pen oogje dicht voor personen die niet
We vereiste vooropleiding hebben maar
vel muzikaal zijn en erg goed kunnen
spelen. Verder is het zo dat, als blijkt
fat je nog niet aan de gestelde eisen vol
doet je in een voorbereidend jaar geplaatst
tan worden. Je studeert dan een jaar lang
\itaar en theorie onder leiding van conser-
vatorium-docenten. Dat komt neer op een
\ag in de week naar school, meestal op
saterdag. Na dat jaar doe je opnieuw toe-
'atingsexamenr. Daar komt nog bij dat je
tijdens je studie in de gelegenheid wordt
jesteld in de avonduren naar een Havo
te gaan. Voor de meeste doorzetters zijn
?r toch we! kansen".
Yvette: "Ja dat is we! zo verstandig. Na
Rotterdam heb ik me ook her en der la
ten inschrijven. Bij verschillende conser
vatoria ben ik toendertijd aangenomen.
Utrecht is tenslotte mijn domein geworden.
Het is inmiddels tamelijk onrustig gewor
den in ons kamertje. We hebben gezel
schap gekregen van een paar luidruchtige
medestudenten. We besluiten dat het ver
standiger is onze babbel voort te zetten
in een rustiger onderkomen en belanden
in een soort bruin café waar het voor de
tijd'van de avond opvallend stil is. Dat
Yvette al behoorlijk ingeburgerd is blijkt
uit de hand die nogal eens ter begroeting
de lucht ingaat. Ze krijgt meteen alcoho
lica voorgezet; een opvallen groot, vreemd
soortig sigaretje slaat ze af.
Yvette zit op haar praatstoel vanavond;
uit zichzelf begint ze over de tijd die
haar studie in beslag neemt.
"Denk niet", verzucht Yvette, "dat ik er
met een paar uurtjes per dag kom. Zeker
vier uur per dag gitaar spelen en dan nog
een dikke drie uur bijvakken".
die vriendjes betreft, over aandacht hoef
ik niet te klagen. Dat zet je er toch niet
in he?
(Ik: "Nee, natuurlijk niet"!).
Jij studeert hier in Utrecht. Ik neem
aan dat je niet zomaar op een conser
vatorium terecht komt. Je moet toch
al het nodige op je instrument laten
horen. Wat zijn de eisen die worden
gesteld?
Yvette: "Ten eerste moet je minimaal
Havo hebben. Verder moet je een aan
tal jaar gitaarles achter de rug hebben.
Je kennis mag je opgedaan hebben bij
een privéleraar of op een muziekschool.
In mijn geval was dat beide. Het gaat
er in ieder geval om dat je wat stukken
kunt spelen op een redelijk niveau. Je
moet wat werkjes kunnen laten horen
Yvette: "Muziektheorie is de andere
helft van je toelatingsexamen. Een
aantal zaken waarover je ondervraagd
wordt zijn toonladders, akkoorden en
muziekgeschiedenis. Je behoort een
toonladder niet alleen goed te kunnen
voordragen ook dien je te weten hoe
een en ander theoretisch is opgebouwd.
En om de toonladders nog maar eens
als voorbeeld te nemen; degene die je
examen af neemt speelt een zekere lad
der waarvan jij moet kunnen h oren
om wat voor ladder het gaat. Dat kan
zijn majeur, mineur, pentatonisch,
noem maar op. Dat vereist wel veel
oefening.
Iemand die Mavo of LTS heeft zou
dus niet naar een hogere muziekschool
kunnen alleen vanwege het feit dat de
juiste vooropleiding ontbreekt? Ik kan
me heel goed voorstellen dat ook lieden
Zeven uur per dag stort je je op je studie.
Ook de lessen op school moet je nog
volgen. Heb je nog wel tijd om eens uit
te gaan, een bioscoopje, vriend?
Het antwoord blijft lang uit! Yvette:
"Tja, soms kom ik wel eens knel te zit
ten in mijn tijd. Het is een druk bestaan
temeer daar ik ook nog les geef, zowel
privé als op een muziekschool. Stage
lopen hoort ook bij de opleiding. En wat
Je speelt op een Ton Wiegers gitaar. Hoe
kom je tot zo'n keuze? Vind je niet dat
gitaren van Nederlandse bouwers als het
ene ei op het andere lijken?
Yvette: "Er speten verschillende leerling
en in Utrecht op een Ton Wiegers gitaar.
Ik kende ze dus al. Echt gezocht naar
een gitaar heb ik niet. Ik hield geen
strooptocht langs de verschillende gitaar-
bouwers; er was weinig tijd en ik had
snel een gitaar nodig voor mijn studie.
En Ton Wiegers had ruimte er een voor
mij te bouwen. Daar komt nog bij dat
ik behept ben met kleine vingers. De
snaar lengte en de dikte van de hals
moesten daarvoor aangepast worden.
Wiegers heeft daar wat ervaring mee.
De snaarlengte is nu 640 mm. Dit, in
tegenstelling tot de meeste gitaren. De
gebruikelijke mensuurlengte is 650 of
655 mm. Deze gitaar is als het ware
voor mijn handen "geschapen". Toch
Yvette: "Dat vind ik we! ja. In de tijd
dat ik in Rotterdam zat hield men één
lijn aan. Je moest en zou een zeker ni
veau halen en bereikte je dat niet dan
werd je er zonder pardon afgekijld!
Naar persoonlijke omstandigheden en
aanleg werd niet gekeken. Die druk kon
ik niet aan. Niet dat je hier in Utrecht in
de watten gelegd wordt hoor maar ze
zijn hier b. v. sneller geneigd je nog een
kans te geven wanneer je gedurende een
wat langere tijd ziek bent geweest. Die
instelling spreekt me meer aan".
"Het verschil per leraar of lerares is
enorm groot. Sommige eisen alles van
je zonder rekening te houden met per
soonlijke omstandigheden. Els Kluin
houdt daar gelukkig we! rekening mee".
Ikzelf had ook les van Els Kluin. Ze
is één van de weinige vrouwen in de
muziek die op zo'n hoog peil les geven,
Waarom denk je dat er zo weinig vrou
wen in de muziek aktief zijn? Heeft het
misschien iets te maken met het feit dat
meisjes hun instrument sneller aan de
kapstok hangen als de "de ware" een
maal tegenkomen? Een zwakker gevoel
voor ritme misschien?
Yvette: "Ik vraag het me regelmatig af,
ook al omdat ik het enige meisje ben in
dit studiejaar. Ook voorgaande jaren
stond ik als meisje alleen. We zijn dus
duidelijk in de minderheid. Het is al net
als met wis- en natuurkunde, over het
algemeen meer iets voor jongens. Bij de
gitaar zoek ik het meer bij het motorisch
kunnen; iets zwakker bij dames geloof
ik".
"Er zijn vier gitaardocenten in Utrecht.
Ikzelf heb les van Els Kluin".
Vvette: "Je speelt voor een commissie
lie bestaat uit gitaardocenten van de
■chool en de directeur. De docenten
bepalen of je al dan niet geschikt bent.
Waar, het laatste woord is altijd aan de
iirecteur".
Ben je hier meteen in Utrecht gestart of
leb je ook elders nog lessen gehad?
/vette: "De vooropleiding deed ik in
botterdam. Dat ging niet zo best daar,
'k was eerlijk gezegd nog een beetje lui
h die tijd en op feestjes was ik ook zei
len afwezig! (Lacht). Maar ik besefte
>ok nog niet goed wat studeren was. Er
verd geelst dat je zo'n vier uur per dag
netje instrument in touw was, en dat
erwij! ik per dag krap twee uur haalde.
'Je overgang van de middelbare school
taar het conservatorium was te groot.
Jaar komt bij dat de sfeer in Rotterdam
ne ook niet aansprak. Gelukkig ben ik
ia dat jaar Rotterdam in Utrecht geko-
nen en inmiddels zit ik alweer in het
ierde jaar. Het bevalt me hier stukken
beter.
