kortweg aktueel
Door Henny van Ochten
^J7
3
HOUT
RISICO - SPREIDING
NIET FAILLIET
DE ENE BAS IS DE ANDERE
NIET
GRAFIET
De concurrentie in Amsterdam
is tamelijk groot Je als gitaar
bouwer annex customizer/repa-
rateur vestigen in de hoofdstad
is je op glad ijs begeven. Zo'n
zes personen kwam de redaktie
van Gimmick op het spoor die
zich full-time met gitaarbouw
en customizing bezighouden.
Het is een trend van de laatste
jaren je "customizer" te noe
men. Maar alleen een elementje
inbouwen bij een gitaar van een
vriendje is nog geen customizer.
Dat is ook de mening van menig
groothandelaar. Dergelijke één
dagsvliegen worden dan ook niet
in het adressenbestand van een
importeur opgenomen met als
gevolg dat deze quasi-customizers
meestal dan ook weer snel van
het toneel verdwijnen.
Een volhouder van het eerste uur
is Bas Jansen ("Toen ik in Am
sterdam als gitaarbouwer begon
waren er zeker nog zo'n dertig
lieden die hetzelfde deden als
ik"). Al jaren zien we met een
zekere regelmaat advertenties
van hem in diverse muziekbladen.
Nieuwsgierig als Gimmick is to
gen we naar "de stad op palen"
en proberen tot een afspraak te
komen met de Amsterdamse
gitaarbouwer. Vanwege Bas zijn
drukke werkzaamheden beslui
ten we, na nog wat over en weer
telefoneren, elkaar op een zon
dagavond te ontmoeten.
Venten in combinatie met
wvMjmaar met essen kwam het
Rve" ?efer tot zijn recht. Een goede
e" een geweldige attack. Kraak-
I thet
REPARATIES
ba
Bas Jansen begon zijn loopbaan als
gitaarbouwer, na een afgekapte
Bepaalde houtsoorten zijn behoor
lijk schaars. Ondervind jij daar na
delen van?
Op mijn vraag of Jansen alleen in
opdracht bouwt of ook op eigen
initiatief antwoordt hij: "Datligt
een beetje in eikaars verlengde. Ik
weet soms van klanten dat ze iets
Hoe werk je je gitaren af? Lak? Olie?
"Afwerken met olie komt wel voor, ja.
Voor sommige mahoniesoorten kan het
mooi zijn. Maar essen of esdoorn kun
je beter niet met o!ie te lijf gaan. De
meeste gitaren worden door mij dan
ook gelakt".
Soms is het aanbod van werk aanzien
lijk zodat je erin dreigt te verdrinken;
een week later zie je hooguit twee klan
ten en denk je dat je failliet gaat. Is het
hier in Amsterdam ook zo wisselend?
Bas: "Failliet ga ik niet! Want failliet
ga je alleen als je schuldeisers hebt en
die heb ik niet" (lacht uitbundig).
"Het scheelt niet alleen per week maar
zelfs per jaar. Vorig jaar bijvoorbeeld
had ik een erg stil jaar. Daar is dan geen
aanwijsbare oorzaak voor. Er zit abso
luut geen logica in. Stilte voor de storm
denk ik dan altijd maar en dat blijkt
vaak ook uit te komen. Dat heb ik dit
jaar ondervonden".
Na afloop van dit plezierige ziekenhuis
bezoek neemt Bas mij nog even mee
naar een ander gedeelte van zijn werk
ruimte en toont me met enige schroom
een door hem zelf ontworpen en ge
maakt apparaat. Het betreffende toestel
is in staat snaartrillingen en snaarspanning
te meten. Aan elke fret van een plexigla
zen toets is een ledje aangesloten. Zo kan
aangetoond worden op welke fret een
snaar aanloopt.
Maar al te snel wordt aangenomen dat als
een snaar op de tweede fret wordt inge
drukt en er gerammel optreedt, de derde
fret de boosdoener is. Bas Jansen heeft
met dit ingenieuze apparaat bewezen dat
dit lang niet altijd opgaat.
Hij demonstreert dit door een bassnaar
op zijn nagebouwde toets te spannen.
studie in geografie, in een - niet
meer als zodanig dienstdoende -
Amsterdamse gevangenis. De ge
meente Amsterdam bracht in dat
gebouw ambachtslieden, kunste
naars en artistieke winkeltjes onder.
Maar toen er op zeker moment meer
geestverruimende middelen werden
verhandeld i.p.v. de geplande "artis
tieke waar" nam Jansen het verstan
dige besluit zijn geluk elders te be
proeven. Bas Jansen kwam terecht
in het al gedeeltelijk ontmantelde
Wilhelmina Gasthuis, het voormalige
grote ziekenhuis in Amsterdam. Een
nog inmens groot complex waar hij
de beschikking kreeg over een rede
lijk riante werkruimte met zolder
voor houtopslag. De huidige stand
plaats van de enthousiast verhalen
de gitaar-expert is hem voor vijf jaar
verzekerd. Daarna gaat ook Bas zijn
"guitar hospital" tegen de vlakte.
Na veel zoekwerk rondom het com
plex kom ik uiteindelijk in het juiste
gebouw waarvan één van de kamers
volledig is ingericht als atelier van
Bas Jansen. Bij binnenkomst valt
mijn oog onmiddellijk op een hand-
gebouwde ukelule. Russisch vermoed
ik. Bas Jansen: "Inderdaad ja. Deze
ukelule is handgebouwd in een con
centratiekamp in het Russische Sta
nislaw. Met het daar, van de omlig
gende bossen, aanwezige hout is dit
instrumentje gemaakt Glas is ge
bruikt om het bovenblad en de hals
op dikte te maken. Vernuftigt hand
werk".
speciaals willen hebben. Ik begin
dan te bouwen en als de gitaar voor
zo'n negentig procent klaar is, tip ik
ze. Voor de overige tien procent kun
nen ze dan nog zelf bepalen of er al
dan niet nog een tremolo op moet
en in welke kleur het instrument
gespoten moet worden".
"Soms werk ik ook zo dat, als een
klant een gitaar bestelt, ik een aan
betaling vraag van 50 procent. Blijkt
dat als het eindresultaat niet is wat
men wilt, ik de gitaar dan doorver
koop. De borg van 50procent krijgt
de eerste opdrachtgever dan terug
als de gitaar eenmaal doorverkocht
is aan een ander. Noem het maar
een soort risico-spreiding. Toch wil
ik van deze manier van werken af.
Kijk, je weet nooit wat het uiteinde
lijk resultaat van een instrument
wordt. Zoiets kun je niet vastleggen.
Je kunt een idee hebben hoe een gi
taar gaat klinken maar ech te zeker
heid heb je nooit. Waar ik naar toe
wil is, dat ik een voorraadje heb
hangen waar de klant dan uit kan
kiezen. De modellen die ik maak
zijn vnl. Les Paul, St rat- en Tele
getint. Een Explorer wordt ook
nog wel gevraagd en Flying V. Het
laatste dat ik maakte was een TV-
special. Al het houtwerk is van me
zelf, dus geen geprefabriceerde bo
dies. Hardware gebruik ik van ESP,
Schee ter, Rockinger, noem maar
op. In Rockinger zitten trouwens
ook alweer Japanse componenten.
En het hangt er ook vanaf wat de
importeurs op dat moment kunnen
leveren".
helder bovendien. Ik heb diezelfde EMG
60 ook op een Les Paul en een The
Paul gemonteerd maar het geluid bleef
een beetje lodderig. Het is moeilijk uit
te leggen aan een klant hoe een bepaald
type element zal gaan klinken op zijn
gitaar. Je laat het horen op een gitaar
die je toevallig in huis hebt, maar je
kunt er gif op innemen dat het op een
andere gitaar toch iets anders klinkt.
Uitproberen is dan altijd mijn devies.
De klant bepaalt overigens de element-
keuze, eventueel in overleg met mij, al
naar gelang zijn wensen".
Grafiet is erg in opmars. Heb je interes
se daar mee te gaan werken?
"Ja, vooral voor topzadels, die vind ik
erg goed van grafiet. Maar niet voor
halzen of zo, dat zie ik mezelf nog niet
doen. Waar ik wel mee geëxperimenteerd
heb zijn halzen van gelamineerd hout.
Loodzwaar, dat wel. Maar wat wil je,
tachtig laagjes fineer, da's een heel pakket.
En zo'n pakket bestaat dan ook nog eens
uit 3/4 lijm. Maar het resultaat was een
verbluffende sustain. Het werkt ook nau
welijks. De hals bleef jaren in dezelfde
stand. Met dit soort zaken wil ik wel
verder experimenteren voor zover de
tijd dat toelaat. Ik wil me trouwens toch
wel verder gaan specialiseren. Ik ben dan
ook bang dat ik de reparaties aan akoes
tische gitaren moet gaan afstoten".
Als de snaar bij de vierde fret wordt in
gedrukt gaan er zelfs meerdere ledjes
branden in de buurt van de tiende fret.
Het zij duidelijk dat niet de vijfde fret
verantwoordelijk is voor het vreemde
gedrag van deze bassnaar. De ene bas
is de andere niet
Voor geïnteresseerden is Bas Jansen
te bereiken op tel. nr. 020-168239.
m maar eens om je heen", ant-
I jpordt Bas als ik hem vraag of hij
I hokveel reparaties uitvoert. "Daar
dmde nodige instrumenten die nog
werhet mes moeten. Je kunt niet
9 de bekende klussen heen. Van
fet-up/e infrezen, potmeter vernieuw-
r totspuitwerk en refretten toe. Het
Iwk haastwerk, want meestal wor-
pgitaren binnengebracht aan het
p van de week en in het weekend
peren ze weer optreden. Ik houd
te ‘never bezig met de z.g. 'grote ver-
p/w/ngen'. Dan moet je bijvoorbeeld
uien gitaar de hals correct uitlijnen,
pick-ups monteren en aktieve
tonica aanbrengen. Je krijgt dan
preen afgerond geheel en je kunt
Mn paar weken aan werken. Derge-
a', en hebben doorgaans geen
- "Maar ja" komt er nog na
Re aarzeling achteraan, alsof Bas
i f Wig vindt "datzijn klanten van
E f 3 negenhonderd gulden
fweheb je niet elke week".
COMBINATIE pick-up/body
^fc!aren met houtsoorten werkt
4 verschillende pick-up's kom
E™rOt verrassend goede combi-
Eï^aarjijdat ook?
L?.r 'De ^aatste iaren heb ik dat
ere ma^en ondervonden. Ik kan
Lm een vo°rbeeld van noemen
f'totvvilt?
..-jwayi
^rit^^anps mon teerde ik in een gi-
Rn ee-n essehouten body een
Plc^~uP- Normaal gebruik ik
gitaarbouw in amsterdaj
lansen
itt meer.
E dat staat niet meer op mijn ver-
/:tjstje. En akoestische gitaren
ik niet dus ik heb niet te ma-
L met de verkrijgbaarheid van b. v.
en cederhout Over het alge-
kn loop ik na enig speurwerk wet
Een de juiste houtsoorten aan.
fea/ye ebben dus, dat gaat wat
toezamer".
fthben is moeilijk! En in Nederland
Kijk, hier bij de Amsterdamse
Southandel is het goed te betalen.
FÏ kwaliteit ook. Maar dan doet
het probleem voor dat het
moet liggen voordat het sta-
JLnoeg is. Pas dan kun je het
.trwerken.
ttinslaan is een blinde koop. Het
de buitenkant perfekt en
Lijk kwartiers gezaagd, maar zaag
H open dan loopt de blubber er
Ly/t. Naar palissander zoek ik
Zmeer. Het is volgens mij toch
je van het' voor gitaarbodies.
s^stje. En akoestische gita,
met de verkrijgbaarheid van b. v.
