DE FEBRUARIRAMP VAN 1953 OP DE BEVELANDEN EN DE HERINNERING
Zoiets hadden we nog nooit gezien. Samen met mijn broer ging ik kijken. We trokken onze laarzen
aan en vlogen naar buiten. Veertig meter verder stonden we plotseling met onze voeten in dat
zilverachtige spul. Het was één grote rol schuim, die zich snel verplaatste. Steeds verder ging het.
Onder en achter het schuim was het water. Het water uit de Schelde. We renden hard terug naar
huis: de angst was sterker dan onze nieuwsgierigheid. De schrik zat ons in de benen. Van de andere
kant kwam er óók schuim. Die ochtend, in alle vroegte, kwam het water niet verder dan nèt voor de
deur. Ons huis stond flink wat hoger dan de rest van de omgeving. In huis bleef het droog. Toen het
licht begon te worden, zagen we in de omgeving niets anders dan water. Bij de buren stond het
zeker anderhalve meter hoog in huis. Langs de weg liepen boeren met hun koeien. Ze probeerden
die alsnog in veiligheid te brengen naar een dorp verderop. Daar was het droog. Een binnendijk
hield het water buiten de polders van Hoedekenskerke en Kwadendamme. De beesten liepen tot aan
hun hals in het water, met de boer er naast. De beesten loeiden en brulden klaaglijk. Eén trok zich
los en kwam in een sloot terecht. Het dier kon er niet meer uit en verdronk na urenlang worstelen
en brullen, 's Middags rond een uur of vier was het weer vloed. De binnendijk tussen Baarland en
Everinge, de Zuidpolderdijk, brak door. Er kwam zo'n zestig centimeter water bovenop. Toen
kwam het water ook bij ons in huis. De brandende kachel in de keuken was het enige wat nog
beneden stond. Sissendvan boosheid liet hij het water binnenstromen. Machteloos luisterden we
daarnaar, 's Nachts konden we niet slapen, omdat het water tegen de treden van de trap aanklotste.
Dat was een uitermate vreemd geluid. Watje voor onmogelijk had gehouden was tóch gebeurd: de
dijk was doorgebroken. En het water, dat in de Schelde thuishoorde, stond nu in ons huis.
De ramp te Kortgene.
De laatste weken worden we overspoeld met berichtgeving over de ramp van 1953. Er komen
boeken uit, er zijn T.V.-reportages, de omroepen laten zich niet onbetuigd en de gehele vaderlandse
pers stuurt verslaggevers naar het voormalige rampgebied. De ramp wordt teruggehaald uit het
verleden en wordt weer actueel. Generaties mensen, die het aan den lijve hebben ondervonden,
worden weer dagelijks geconfronteerd met beelden en verhalen die ze achter zich waanden. De
verhalen die zij aan hun kinderen en kleinkinderen vertelden, worden als het ware geactualiseerd en
gereproduceerd tot een realiteit van 1993.
Ik heb het in Kortgene meegemaakt, van het begin tot het eind en ik heb altijd gedacht dat ik het
kon relativeren, maar de laatste weken leren toch anders. Toen ik gistermorgen in het gebouw
achter de kerk een plaatselijke tentoonstelling van rampenfoto's en krantenartikelen over Kortgene
bezocht, ontmoette ik in de hal een mevrouw aan wie ik vroeg: "En kun je al die foto's nog
thuisbrengen", antwoordde ze: "Van Dantrne. daarvoor heb ik al die foto's niet nodig. Ik hoef m'n
ogen maar dicht te doen en die Februaridagen van 1953 draaien weer als een film voorbij." En. zo
is het uit gesprekken gebleken, vergaat het velen. Beelden en gebeurtenissen, die we, wellicht
onbewust, naar de achtergrond hebben verdrongen, komen versterkt weer terug.
Een vraag van een journalist heeft me aan het denken gezet. Aan het slot van een interview over
mijn ervaringen met de ramp vroeg hij: "Hoe heb je je trauma's kunnen verwerken." Ik kon op die
vraag geen antwoord geven, maar weet nu uit de gesprekken met velen uit die dagen dat, als trauma
al een bekend woord was, velen die zelf hebben moeten verwerken en dat die verwerking tot op de
dag van vandaag doorgaat. Tegenwoordig staat achter ieder slachtoffer een hulpverlener en dat was
in die dagen niet zo.
Daarom is een herdenking goed. maar zal het voor velen die de ramp hebben meegemaakt een
verademing zijn als weer overgegaan kan worden tot de orde van de dag.
13
