Textielverkopers, vissers en boterhandelaren stroopten de drukke markt van
Zierikzee af voor koopjes, terwij] uitbundige matrozen met verlof de tijd doodden
met drank of ander zondig tijdverdrijf. Zowel Erasmus als Albrecht Dürer merk
ten op hoe hinderlijk luidruchtig Zierikzee was.
De arts Galenus of De Haan, die de beste vriend was van de jonge Plockhoy en
enkele jaren ouder dan hij, zou een grote invloed krijgen op diens leven en
schrijven. Waarschijnlijk hebben ze samen door de met kinderhoofdjes geplavei
de smalle straatjes gedwaald, straatjes genoemd naar de ambachten uit de stad,
zoals Wevershoek, Lakenhal, Visstraat, Touwbaan, Molenstraat, Appelmarkt,
Mosselstraat, Al dagdromend passeerden ze de schone vissershuisjes met hun
trapgevels en de elegante patriciërswoningen met uitzicht op de schaduwrijke
Oude Haven. Op weg naar de binnenstad doorkruisten ze vermoedelijk de naar
geestige schaduwen van de grimmige gotische St. Lievenmonstertoren; gelukkig
heeft deze slechts de helft van de geplande hoogte van zo'n 130 meter bereikt.
Het ligt voor de hand dat ze ook het Gravensteen, dat als gevangenis dienst
deed, passeerden, waar kleurrijke figuren als smokkelaars, dieven, messentrek
kers en piraten hun verijdelde dromen in de houten wanden kerfden en gewoon
lijk voor grote menigten werden geëxecuteerd.
Beide jongens maakten deel uit van de aanzienlijke Mennonitische gemeenschap
die omstreeks 1570 uit Zwitserland was geëmigreerd. De Mennonieten waren
afstammelingen van de pacifistische Wederdopers die in 1525 door hun eigen uit
leg van de Bijbel met het katholicisme hadden gebroken, omdat zij geloofden in
een persoonlijke relatie met God. Uiteindelijk kwamen ze tot de conclusie dat ze
geen professionele priesters nodig hadden. Vele kleine groepen scheidden zich
toen echter van de Mennonieten af. De Haans vader was leider van de
Mennonitische gemeenschap. Ondertussen daagden de anti-sectarische collegian-
ten de Mennonieten uit om hun onderlinge gekrakeel te staken. Collegianten
waren in de grond van de zaak progres
sieve Mennonieten die pleitten voor het
vervangen van dominees en geloofsbelij
denissen. ja feitelijk van alle georganiseer
de kerken, door collegia profetica, dat wil
zeggen door bijeenkomsten waar mensen
van verschillend geloof samen het
Evangelie konden lezen, psalmen konden
zingen en de Bijbel en andere heden
daagse onderwerpen konden bespreken.
Zowel De Haan als Plockhoy werden
hartstochtelijke collegianten. Ze waren
ervan overtuigd dat deze collegia "de
enige manier waren om het heersen over
andermans geweten te vernietigen".
Ironisch genoeg braken de collegianten
met de schismatici (een schisma binnen
een schisma).
In 1646 verhuisde De Haan naar
Amsterdam om zijn ideeën te verkondi
gen. Twee jaar later, aan het einde van de
80-jarige oorlog, volgde Plockhoy hem.
Galenus Abrahamsz. de Haan (geb.
Zierikzee 8-11-1622, ovl. A msterdam
19-4-1706) vestigde zich in 1645 als arts te
Amsterdam. Hij werd in 1648 leraar bij de
Doopsgezinden. In 1692 volgde het hoog
leraarschap. (Collectie Gemeentearchief
Schouwen-Duiveland. Zierikzee)
25
