De Koffiebranderij.
Industrie in Westdorpe
Industrie is natuurlijk een groot woord voor Westdorpe. Handel en nijverheid zou een betere
titel zijn. Het leven in Westdorpe stond voornamelijk in het teken van de landbouw. En
landbouw betekende vooral akkerbouw. Het vee werd vooral gehouden voor eigen gebruik. Er
waren wel kudden schapen. Er was ook nog een groep burgers nauw verbonden met de land
bouwers, zoals de smid, wagenmakers, uiteraard de molenaar en handelaars, die handelden in
landbouwproducten. En niet te vergeten de bierbrouwerijen, steenbakkerijen, vlasfabriekjes.
Kortom de meeste nijverheid had iets te maken met onze landbouw.
In 1889 werd aan Polydore Hyppolite Kerckhaert, koopman te Westdorpe een vergunning
verleend tot inrichting van een koffiebranderij in een gedeelte van het door hem bewoond
gebouw. Staande binnen de gemeente wijk A 87. Of er van deze vergunning gebruik is gemaakt
is mij niet bekend. In 1911 staat dhr. P. H. Kerckhaert ingeschreven als handelaar in
Courantdrukkerij en Boekhandel "Scheldebode"
"Scheldebode". Zijn
Christiaan Verhaak kwam als onderwijzer in 1884 van Zuiddorpe naar Westdorpe. Hij was
verbonden aan de openbare lagere school te Westdorpe en was gehuwd en had 1 zoon.
Op 28 oktober 1885 diende Verhaak een aanvraag in om een vergunning te krijgen voor een
courantdrukkerij en boekhandel naast zijn genoemde betrekking als onderwijzer. Zijn gezin
bestond toen uit man, vrouw, twee kinderen en een dienstbode.
De courant werd toen al enige maanden uitgegeven onder de naam van
collega-onderwijzer Rud. Hamerlinck werkte toen mee in de drukkerij.
Volgens art.35 van de wet op het onderwijs was het verboden voor onderwijzend personeel om
een nevenfunctie uit te oefenen.
Door Verhaak werd aan Ged. Staten vrijstelling gevraagd van dit verbod, maar het werd
afgewezen. In de drukkerij werd echter gewoon verder gewerkt aan de courant.
In een brief aan de burgemeester deelde Verhaak mede, dat een gedeelte van het door hem
gehuurde huis was onderverhuurd aan de heer P. van Dieren, die daar als gepatenteerd drukker
zijn vak uitoefende. Deze van Dieren had zich per 18 november 1885 in Westdorpe gevestigd.
Het huis was eigendom van de burgemeester Norbertus Kerckhaert. De drukkerij bevond zich in
het pand aan de Graaljansdijk toen genummerd A 147. Tegenwoordig is het
A 188 en in eigendom van de fam. van Himschoot. Het huis bevindt zich op de hoek van de
Graaljansdijk en de Molenstraat. Op 06 mei 1886 overleed drukker van Dieren.
Verhaak plaatste een advertentie in de "Middelburgsche Courant" voor een letterzetter. Daarin
erkende hij, dat hijzelf de redacteur van de "Scheldebode" was. Door deze advertentie kreeg hij
wederom tegenwerking om zijn bedrijf goed te laten functioneren. Er was blijkbaar toch iemand
op afgekomen, want we zien dat dhr. P.J. Kerssen, van beroep boekdrukker, vanaf die tijd bij de
familie Verhaak inwoonde.
Rud. Hamerlinck heeft zijn ontslag genomen als redacteur per 26 juni 1886.
Ondanks alle tegenwerking bleef de courantdrukkerij en boekhandel nog even te Westdorpe. Op
10 mei 1887 verhuisde de familie Verhaak uit Westdorpe naar Sas van Gent. Tot 01 oktober
1887 bleef hij nog zijn functie als onderwijzer uitoefenen. Per die datum kreeg hij eervol
ontslag. In Sas van Gent kende de drukkerij een betere periode. Hierover is al eerder in de
kroniek geschreven.
3425 G 97
door: Trims Kindt.
