"Kansen voor zilte landbouw en
aquacultuur op land"
KUSTLAB-GEBOUW EN 'T HOF WATERDUNEN
ZILTE TEELTPERCELEN EN OESTERGEUL
Nick Sinke, Biosfeer Groede
"Wij telen op onze boerderij in Groede
biologische kruiden zonder gebruik van mest of
beschermingsmiddelen. Van de oogst maken we
extracten en producten voor de gezondheid. In
Waterdunen kijken we hoe we plantensoorten
in zilte omstandigheden kunnen kweken. Veel
uitproberen en onderzoeken dus. En vooral: de natuur
het voorbeeld laten geven, zodat het bijna vanzelf
gaat! We experimenteren bijvoorbeeld met kleine
afgravingen voor planten die wat meer zout kunnen
verdragen, of juist terpjes voor plantjes die minder
van zout houden."
Jean Dhooge, Oesterij
De Oesterij in Yerseke teelt oesters en mosselen
door heel Zeeland. "In Waterdunen proberen we
samen met de HZ uit wat ervoor nodig is om hier
oesterlarven te kunnen laten opgroeien tot een
gezonde, smakelijke consumptieoester. Dit doen we in
de oestergeul: die is zeer geschikt vanwege de vlakke
bodem en schoepenraderen die voor doorstroming
zorgen. In de komende jaren hopen we dit verder uit
te bouwen, zodat bezoekers straks in Waterdunen
gekweekte oesters kunnen komen proeven."
lelco Buijze, akkerbouwer
Ielco gaat op kleine schaal volgens het principe
strokenteelt gewassen telen die hogere zoutwaarden
in de bodem kunnen verdragen. "Omdat de inrichting
van de Schallegallepolder, het perceel waar wij aan de
slag gaan, nog niet helemaal gereed is, zijn we dit jaar
bezig om ervaring op te doen met het systeem van
strokenteelt, en om de bodem vast te leren kennen.
We hopen na inrichting een bijdrage te leveren aan
de duurzame productie van gewassen die kunnen
groeien in een verzilte bodem."
Gabriëlle Verbeeke, HZ University
De HZ University of Applied Sciences ondersteunt de
ondernemers in het testen van de haalbaarheid van
hun ideeën en plannen. Zo heeft HZ meegedacht aan
het ontwerp en de inrichting van de kweekfaciliteit
in de oestergeul en de onderzoeksruimte in het
Kustlab-gebouw. "Omdat er vrij weinig bekend
is over de biotische (levende) en abiotische (niet-
levende) factoren in dit nieuwe gebied, valt hier veel
interessante en bruikbare informatie te verzamelen.
Onze studenten leveren hier een belangrijke bijdrage
aan én leren er veel van."
Kansen
Op het terrein van beheerboerderij't Hof Water
dunen aan de Hogedijk is in 2016 het Kustlab-
gebouw gerealiseerd. In dit multifunctionele
gebouw zijn mogelijkheden om schelpdieren
te verwerken uit de oestergeul. Ook is er een
grote zaal voor bijeenkomsten en vergaderingen.
Zonnepanelen op het dak verzorgen de stroomvoor
ziening voor alle gebouwen op het erf. In de nabij
gelegen 'zeegroentenschuur' worden producten
verwerkt en gekoeld opgeslagen.
Het ene perceel bestaat uit kleine perceeltjes die
doorsneden worden door geulen. Het zoutgehalte op de
taluds van deze geulen varieert, waardoor er verschillende
zilte kruiden en zeegroenten kunnen groeien. Het andere
perceel is meer gebaseerd op de zilte landbouwgewassen.
Vanuit de sloot aan de noordkant van dit perceel wordt
straks brak/zilt water in de grond gebracht, waar de
geteelde planten wortelen.Ten noorden van 't Hof
Waterdunen is tussen twee kreken de oestergeul gegraven.
Hierin kunnen naast oesters ook andere schelpdieren,
waterplanten of wieren gekweekt gaan worden. Drie grote
schoepenraderen zorgen voor een constante stroom van
voedselrijk, vers zeewater.
Door de zeespiegelstijging en de klimaatverandering
ontstaat ook een minder zichtbaar probleem: verzilting
van de grond in kustzones. Onder duinen en dijken door
kruipt zout zeewater als het ware omhoog en maakt zoete
landbouwgrond langzaam zilt.
Het Kustlaboratorium - ook wel Kustlab -
is een gebied van zo'n 10 hectare rondom
't Hof Waterdunen, dat deel uitmaakt
van Waterdunen. Het is een proeftuin
voor zilte teelten, waar ondernemers
samen met Het Zeeuwse Landschap nieuwe ideeën
kunnen uitproberen. Nieuwe ideeën, die voldoen
aan ons uitgangspunt dat natuur, economische
activiteiten, recreatie en kustveiligheid prima kunnen
samengaan. En ook nog een aantrekkelijk landschap
kunnen opleveren.
Kustlaboratorium benadert dit andersom: verzilting biedt
kansen voor zilte landbouw en zilte aquacultuur op het
land. Maar liefst wél op zo'n manier dat het deel uitmaakt
van een ecologisch waardevol en voor de mens aantrekkelijk
landschap. Daar is nog niet veel ervaring mee. Ondernemers
en onderzoekers moeten dus uitproberen wat er werkt. Geen
beter denkbare plek dan Waterdunen waar vers zout water
op gecontroleerde wijze binnenkomt.
De eerste ondernemers zijn nu begonnen met hun teelten
en de HZ University staat hen bij met onderzoek. Het
Zeeuwse Landschap heeft het Kustlaboratorium dankzij de
toekenning van een droomfondssubsidie van de Nationale
Postcode Loterij kunnen realiseren.
26 ZEEUWSLANDSCHAP Waterdunenspecial
ZEEUWSLANDSCHAP Waterdunenspecial 27
