De boer op
J
H h
I
Muizentandjes, hanenkammen en levensboom, Zaamslag
Landschapsbeheer Zeeland Zomer 2022 Samenwerken aan ons cultuurlandschap
15
14
Zeeland kent vele boerderijen met karak
teristieke schuren, woningen en kleinere
bijgebouwen. Voor wie het wil zien, zijn er
vaak interessante dingen te ontdekken:
structuren, stijlen en details, die iets ver
tellen over de agrarische geschiedenis.
Annemarie en Nicolien nemen ons mee
op reis langs een aantal voor hun opval
lende, interessante en traditionele ele
menten op erven in onze provincie.
Een aantal jaren geleden zijn wij op
verzoek van Stichting Landschapsbeheer
Zeeland 'de boer op'geweest om waarde
volle cultuurhistorische elementen op
oude Zeeuwse boerderijen te inventa
riseren. Wij hadden geen idee wat ons te
wachten stond en wat het ons brengen
zou. Gewapend met een lange invullijst en
fototoestel gingen wij op pad. Het werd
een boeiende ontdekkingsreis door heel
Zeeland, die ons zelfs nu nog heldere
beelden doet oproepen van wat we alle
maal hebben gezien.
De boerderijen liggen verscholen aan
kleine weggetjes, soms ver weg in de
polder of midden in een dorp. Ze wisselen
van met veel liefde en zorg opgeknapt
en bijgehouden erfgoed tot, in meer of
mindere mate geslaagd, gerenoveerde
panden. Namen zoals'Schuttershoeve',
'Ketting hoeve', 'Bushoeve', 'Hof Keizersweel',
'Bellas Artes 'en 'Acht is meer dan duizend'
refereren soms aan een oorspronkelijke
functie of roepen juist vragen op.
Wat wel overal hetzelfde is: de warme ont
vangst met koffie, de verhalen over de
geschiedenis, de oude foto's en de liefde
voor het erfgoed. Sommige boerderijen
Er zijn uitersten... van een gedegen
traditionele boerderij met gepotdek-
selde schuur gedateerd 1700-1750 op
Schouwen-Duiveland, een oude schuur
uit 1885 in Brouwershaven tot een
Jugendstil villa uit 1909 opTholen,
waar als kers op de taart bovenop het
torentje een met bladgoud bedekte
windvaan prijkt.
De stijl en afwerking verschillen per
eiland of streek. En dan de vaktermen:
muizenoortjes, muizentandjes, hane-
kammen, Usselsteentjes, vlechtwerk in
gevels, makelaar, gevelsteen, gevelan-
kers, boeiboorden, levensboom, boog-
raampjes, klinket, wagendeuren, men
deuren, koeien- en paardendeuren.
Afgewolfd dak, zadeldak en gesmoord
pannendak. Het gebruik van naslag
werken blijkt geen overbodige luxe
om te bepalen wat iets nu precies is.
We lichten er een paar uit.
zijn gekocht door niet-Zeeuwen, die er
met originele ideeën en uitgebreide
renovatie weer iets bijzonders van heb
ben gemaakt.
Een klinket is een klein deurtje in een
grote staldeur (mendeur).
Muizenoortjes zijn kleine raampjes in
potdekselwerk van een stal.
Muizentandjes hebben een praktische
betekenis bij het voorkomen van
inwateren van de gevel. De stenen,
waarvan de hoek naar buiten steekt,
zijn in speciaal metselverband in
een rand geplaatst die ook dient als
versiering.
Tekst en foto's: Annemarie Murre
en Nicolien Wassenaar
Windvaan met bladgoud Tholen
9KF
