TAURIE
Architecten teekenden boerderijen
Een tentoonstelling die iets leert
ZN de boerenhutzen is zóó 'veel van den eigen,
dierbaren cultuurschat van de verschillende
deelen van ons vólk bewaard gebleven, dat de
bestudeering van de ontwikkeling niet alleen
genot schenkt aan den onderzoeker, doch tevens,
mits in daartoe geschikten vorm gegoten, aan
alle volksgenooten, die de in druk gebrachte
uitkomsten van het onderzoek onder de oogen
krijgen.
(Prof. Dr. J. J es wiel in zijn voor
woord bij het werk „Het Drentsche
Boerenhuis en zijn ontwikkeling",
door S. J. v. d. Molen).
De opdracht.
TER gelegenheid, van zijn 17de lustrum
heeft het genootschap Archltectura et
Amicitia een prijsvraag uitgeschreven, waar
door de Nederlandsche architecten de mogelijk
heid kregen om te toonen hoe zij den bouw
van een boerderij opvatten.
Men vroeg een ontwerp voor een boerderij met
theeschemkerij in het Amsterdamsche bosch.
Het bedijfsgedeelte moest bestaan uit:
Stal voor 33 stuks vee (2'J koelen, 1 stier en 5
stuks jongvee, ziekenstal voor 2 stuks vee; stal
voor 2 paarden,
melkkoelkamer:
bergplaats voor wa
gens en landbouw
werktuigen plm. 60
M2.: tollet met
handwaschbak, ver
bonden aan den
stal; een wasch- en
kookplaats voor vee
voeder in samen
hang met stallen en
woning; een berg
plaats. eveneens in
samenhang met,
stallen en woning;
een pompkamertje
voor bronwater-in
richting (met pers
keteltje) ongeveer 4
M?.; een hooihuis
voor opslag van
75.000 kg. hooi; (geen hooiberg), inhoud plm.
600 M3.; silo voor het inkuilen van gras, 6 M.
middellijn, 3 M. hoog desnoods voor een deel
in den grond verzonken; een mengmestkelder,
inhoud 200 M3., met pompaansluiting, waaron
der gierwagen kon rijden; een open bewaar
plaats voor oud ligstroo en niet vloeibare mest
stoffen, te projecteeren bij den stal; pluimvee
ruimte.
Op het terrein moest ruimte blijven voor een
boomgaard en moestuin.
Een opgave dus waaraa deskundigen hun
hart konden ophalen.
En dit is voor een deel dan ook zeker het
geval geweest.
Wanneer wij schrijven voor een deel, dan be
doelen wij hier niet mede, dat er onder de 210
inzenders ondeskundige architecten zijn.
Doch voor het ontwerpen van een boerderij
komt meer kijken, dan alleen het hanteeren
van liniaal en potlood en technische kennis
bouwstoffen
Men dient op de hoogte te zijn van de bouw
kunst op het platteland en de eischen van het
boerenbedrijf
Er is een groot verschil te onderscheiden ma-
sehen de 210 ontwerpen en de serie teekenin-
gen en opmetingen van de oude boerderijen in
ons land, die in een apart zaaltje te bezichti
gen zijn. Ons land kent verschillende geweste
lijke typen boerderijen.
Dit wisten de inzenders toch zeker ook, en
toien had hier, toen men aan het ontwerpen
ging, rekening mee moeten houden, of de
moeite moeten nemen eenige studie te maken
van boerderijen.
Dan was men misschien niet tot zooveel non
sens gekomen als hier nu te zien zijn.
De jury heeft dit ook ingezien en de beoor
deelingen die op ieder ontwerp staan aange
geven, spreken voor zichzelf.
Wie de inzenders zijn weten we, op de -prijs
winnaars na, niet. ~*e projecten zijn onder
motto ingezonden en de bijbehoorende brieven
zijn niet opengemaakt.
Volgens de jury zijn er evenwel vele bouw
kundigen van het platteland bij. Wanneer dit
zoo is, dan is hst resultaat van deze ten toont
stelling des te droeviger.
Het karakter van de Friesche- West-Friesche-
Z.-Hollandsche- en Saksische hoeven is in alle
opzichten in overeenstemming met het bedrijf
en bij den bouw van een nieuwe hoeve dient
men deze vormen zooveel als mogelijk is te
handhaven.
De bouwkundigen hebben bij dezen prijsvraag
een schromelijk gebrek aan kennis voor den
bouw van boerderijen aan den dag gelegd.
Velen teekenden een villa of heerenhuis en
plakten daar „ergens" een rijtje stallen enz.
aan vast.
Het vee staat bij vele ontwerpen op het Woor
den of in het donker, wat absoluut foutief is.
Dat de meeste inzenders in het geheel geen
begrip hebben voor de indeeling van een vee
houderij, blijkt wel uit de onpractische ligging
der stalle.i en bergplaatsen.
Anderen weer ontwierpen een park met eiken
van 50 jaar oud (waar wil men die knapen
maar direct vandaan halen?) en een aardige
boschwachterswoning er bij.
Van een silo heeft bijna iedereen wel eens ge
hoord. Doch weten alle architecten wel wat
een boer er onder verstaat? Het is noodig, dat
de architecten eens studie maken over het
bouwen van boerderijen. Daarom is het toe te
juichen, dat het genootschap Architectura et
Amicitia deze prijsvraag uitgeschreven heeft.
Zij heeft een fel licht geworpen op de weinige
kennis van het boerenhuis in het algemeen,
doch zal hierdoor misschien juist voor vele
bouwkundigen een aansporing zijn om de zoo
noodige studie over dit onderwerp te gaan
maken. Aan lectuur o-n+breekt het niet.
Nederland neen ue laatsie jaren reeds genoeg
wanstaltige boerderijen zien verrijzen, die het
midden houden tusschen een villa en een
kasteel en in het geheel niet beantwoorden
aan de eischen van het bedrijf
Wij willen hier niet nagaan, wiens voornaam
ste schuld dit is. Die van den boer of den ar
chitect. Dat ook de architect er echter voor
een deel schuld aan heeft, en niet alleen de
boer, die nu eenmaal graag in een mooi huis
woont, bewijst deze tentoonstelling.
Boeren- en architectehstand moeten meer sa
men gaan werken, waarbij naast de technische
kennis van den architect, de boer doordrongen
moet zijn van de eischen van zijn bedrijf en
dat wat reeds eeuwenlang op het platteland
leeft. Dit is Iets waaraan de Landstand kan
en zal medewerken, tot nut van den boeren-
en architectenstand
Het zal zoo moeten worden, dat architecten
speciale lessen krijgen over den bouw van
boerderijen. Nederland bestaat niet alleen ntt
steden!
De oude boerencuituur spreekt tegenwoordig
ook een woordje mee. Gelukkig!
De prijswinnaars, hoewel architecten uit de
stad, hebben toch getoond, vrij veel begrip
van de opgave gehad te hebben.
De jury bestaande uit de heeren Wieger Bruin,
voorzitter; ir. J. Leupen, secretaris; J. F Berg-
heef en G. Gerretsen. terzijde gestaan door ir.
L. de Vries, Rijksveeteeltconsulent te Alkmaar
en de heeren A. Eibink, P. C. Mulder, A. Evers
en G. Sariemijn heeft dit ook gezien en toe
kende bij het eerste prijsontwerp van ir. C.
Wegener Sleeswijk te Amsterdam, die inzond
onder het motto: „Boshof", o.a. aan:
Inzender heeft begrepen, dat de veehouderij in
dit bedrijf hoofdzaak is en de theeschenkerij
bijzaak, welke harmonisch opgenomen is in he,
bestaan van het gezin. Een goede terreinin-
deeling met veelbelovende beplanting. Klaar,
simpel en beknopt.
De tweede prijs werd toegekend aan de inzen
ding, onder motto: „Eiland" van lr. G. Treep
te Bussum de derde aan de inzending „De
Meer", ontwerpers G. Pothoven en F. Seven-
-rtiysen te Haarlem; terwijl een drietal inzen
dingen premies werden toegekend
Wij raden een ieder, die belang stelt in boer-
DEKORENSCHUUR
VAN RUSLAND
HET gebied, dat zich 150 km. van den
benedenloop der Dnjepr langs de Zwarte
Zee en de Zee van Azov uitstrekt, was reeds
in de oudheid als korenschuur bekend. In den
tijd voor Christus bestonden hier rijke G-riek-
sche koloniën.
Herodotus, een Grieksch natuurvorscher,
maakte eens een reis door dit land en verge
leek *t met de vruchtbare landen aan den NijL
Ook een Franschman, markies de Costaig-
neaux schreef in de 19e eeuw:
„De steppenlucht in dit land is de ge
zondste en zuiverste in gebed Europa. Het
klimaat is zachter dan in Noord-Frankrijk,
In de lente is de steppe met 'n bloemen-
tapijt bedekt en de lucht is bezwangerd
met geuren. Het zou een waar paradijs,
zijn, wanneer er niet dikwijls *n geweldige
hitte heerschte, die alles verzengt. Ook
zijn er te weinig werkkrachten
Taurie heeft in den tijd, die tusschen deze be-"
richten ligt, een zeer wisselvallig lot gehad.
In de 4e en 5e eeuw behoorde het tot het
rijk der Oost Gothen. Het is voorts nog in
handen geweest van Tartaren en Russen. In
de 19e eeuw hebben er zich vele kolonisten ge
vestigd, o.a. Kozakken, Duitschers R-aeme-
nlërs, enz.
Geweldige vruchtbaarheid
DE grond is bedekt met een 12 meter dikke
zwarte laag. Dè humusaarde ligt in de
buurt van de zee van Azov 3 a 4 m. diep.
Men vindt hier voorts kaoline, grafiet en ijzer.
De bosschen, die hier voorheen waren, zijn
voor een groot deel gerooid
Onder de Bolsjewisten is namelijk veel roof
bouw bedreven, waardoor het klimaat aan
merkelijk droger geworden is. De oogst lijdt
hier dikwijls zeer onder. Ondanks dat alles, is
Taurie ook nu nog steeds de korenschuur van
Rusland. De rijke oogst levert fruit, wijn,
zuivelproducten, visch, suiker, honing en
vleesch op, terwijl ook de paardenfokkerij er
sterk ontwikkeld is.
Thans is Taurie in Duitsche handen, waar
door de Sovjet-republieken dit belangrijke
levensmiddelen-gebied verloren hebben.
De Franscne suikerbietenoogst
(Van OTiTc Eurooa-press-con-.)
Terwijl bet vorige jaar de teeltoppervlak
te voor suikerbieten lp Frankrijk rond 300.000
ha. groot was, waarvan echter wegens de oor
logsgebeurtenissen slechts de opbrengst van
circa 120.000 ha. kon worden binnengehaald,
was voor de groote campagne 1940/41 een
areaal van 250.000 ha. vastgesteld. Naar nu
bekend wordit is dit areaal echter niet ten
volle benut, doch kan men slechts rekenen op
een suikerbietenopbrengst van een oppervlak
te van 205.000 ha. Om deze reden zal de sui
kerproductie van de campagne van dit jaar
ongeveer 600.000 ton bedragen tegen ror.d
800.0001.000.000 ton in normale jaren. Bij
het niet geheel benutte areaal komt ook nog
een geringere opbrengst per ha., welke op
brengst dit jaar 2225 ton bedraagt, tegen
circa 35 ton in normale jaren. Het suikerge
halte der bieten is daarentegen dit jaar bij
zonder hoog en bedraagt 8% tot 9% pCt., wat
1 pOt. hooger is dan het vroegere gemiddelde.
De alcoholproductie uit suikerbieten wordt
voor bet loopende jaar op IA2 millioen hL
geschat, nadat de belangrijkste distilleerde
rijen weer in gebruik genomen waren. In ver
gelijking met de andere bietencultures is de
geldelijke opbrengst van de suikerbietenteelt
van Frankrijk, als gevolg van de lage prijzen,
zeer klein. Dit feit zal ook wel van invloed zijn
geweest op de omstandigheid, dat het areaal
dit jaar beneden de verwachtingen gebleven
is. Ir. kringen der suikerbietenproducenten
verlangt men dat de Fransche regeering de
prijzen voor den oogst zal verhoogen. Naast
moeilijkheden op het gebied der prijzen heeft
de"'Fransehe suikerbietenoogst dit jaar te lij
den van een zeker gebrek aan arbeidskrach
ten, waardoor het oogstresultaat ongunstig
wordt beïnvloed.
derijen, aan, deze tentoonstelling die tot Fe
bruari 1942 duurt en in het Stedelijk Museum
te Amsterdam gehouden wordt, te bezoeken.
Men kan er iets leeren. TUf- 3
