Over mond- en klauwzeer
Zitdagen Bureau Pacht
Nieuws uit het gewest
VRIJDAG 12 FEBRUARI 1943
DE LANDSTAND
PAG. 10
verschillende politiemaatregelen en de twee
soorten sera, welke ik nu besproken heb, heeft men
de ziekte jarenlang trachten tegen te houden. Het
gelukte niet, en net gelukte in geen enkel land. Men
verkeerde dan ook vrijwel op het doode punt in de
bestrijding van het mond- en klauwzeer, totdat Deen-
sche en Duitsche onderzoekers een geheel nieuwe
methode ontdekten om de ziekte tegen te gaan en
wel de meest natuurlijke welke men zich denken kan,
namelijk door de dieren ongevoelig te maken door
middel van entstof.
Het gebruik van entstoffen tegen allerlei besmette
lijke ziekten is zoo algemeen geworden, dat ik daar
over niet verder wil spreken. Ik noem alleen maar
enkele van de meest bekende, o.a. tegen hondsdolheid,
tegen vlekziekte der varkens, tegen diphterie bij kin
deren en bij kippen Welnu, eindelijk hebben eenige
onderzoekers dan ook een ethode ontdekt om ent
stoffen tegen het mond- en klauwzeer te bereiden en
de proeven, welke in verschillende landen genomen
zijn, hebben goede resultaten opgeleverd. Denemar
ken, Duitschland, Zwitserland, Italië. Finland en
Joego-Slavië zijn ons daarin, eigenlijk tot onze
schande, voorgegaan. Nd echter de bereidingsmethode
bekend is, kunnen wij in ons lar\d zelf de entstof ook
maken en daarmede zijn we thans in een nieuw
stadium der bestrijding van het mond- en klauwzeer
gekomen.
Het is van belang te constateeren, dat feitelijk in
1939 de waarde internationaal erkend werd. Op een
vergadering in het voorjaar van 1939 te Parijs ge
houden van het Internationale Bureau ter Bestrijding
van Besmettelijke Veeziekten tyaren 42 landen ver
tegenwoordigd door hun beste deskundigen met jaren
lange ervaring op het gebied der mond- en klauw-
zeer-bestrijding.
De met algemeene stemmen aangenomen conclusies
luidden
1. De kansen om mond- en klauwzeer met succes te
bestrijden zjjn zeer belangrijk verbeterd door het
gebruik van èntstof. Men kan daarmede een land
beschermen tegen de ziekte en zelfs een ziekte,
welke reeds uitgebroken is weer uitroeien.
2. Bij de eerste gevallen, welke in een land voor
komen, moet men de zieke en verdachte runderen
afmaken en rondom de besmette bedrijven kringen
aanbrengen van geënte dieren.
Bij uitbraak in weiden, moeten de dieren in de
naaste omgeving direct geënt worden, daarna de
verder verwijderde dieren
4. Naast de enting moeten de veterinaire politie
maatregelen doorgevoerd worden. O
5. Er mag alleen entstof gebruikt worden, welke door
den Staat goedgekeurd is.
Wij zien dus: enting te zamen met veterinaire politie
maatregelen. Nu zal men vragen: „Is dan de enting
alleen niet voldoende?" Daarbij moet men bedenken
dat niets in de natuur zich met 100 zekerheid laat
bepalen. De Natuur blijft ons steeds voor raadseler
stellen; zij is het bekende onbekende en ons mensche-
lijk kunnen is tegenover de Natuur slechts gering. Wil
zien dat b.v. met de enting tegen de diphterie bij
kinderen. Bij den mensch zijn besmettelijke ziekten
veel en veel gemakkelijker te beheerschen, dan bp
de dieren en toch ziet men bij gelegenheid, dat ondank.1
de entingen en alle andere maatregelen de diphteri»
bij kinderen toch nog den kop opsteekt.
Hoe het zij, de wetenschap heeft ons een nieuw mtdde
in den strijd gegeven, dit middel is in verschillend*
landen op groote schaal met succes aangewend gewor
den - het is onze dure plicht om het ook in ons lanc
toe te passen. In ons land, waar de ziekte zeer grillig
pleegt op te treden, vaak op plaatsen, waar men na
het strengste onderzoek niet uit kan vinden, waar df
besmetting vandaar is gekomen, zullen vele entings
kringen om besmettingshaarden aangelegd moetei
worden. Maar dat is niet erg, dat zijn bezwaren, welk
met een goede organisatie alle te overwinnen zijn.
Een zeer interessante proef op groote schaal werd on
langs in Silezië genomen. Van 88 besmette gemeente:
werd er in 41 geënt en in 47 werd geprobeerd me
strenge politiemaatregelen de ziekte te bestrijden, li
de geënte gemeenten had men de ziekte binnen 14 da
gen tot staan gebracht en in de 47 andere gemeente)
lukte het niet de ziekte onder de knie te krijgen. Mei
bedenke daarbij, dat Silezië lang niet zoo vee-rijk ér
weide-rijk is als Nederland en dat de Duitsche politie
maatregelen veel strenger en uitgebreider zijn dan dr
onze, De geënte gemeenten bleven 10—12 maanden vrij
Nadat door omstandigheden niet meer geënt kon wor
den, stegen de ziektegevallen weer belangrijk. De ent
stof heeft hier wel lang nagewerkt, want in verschil
lende andere gevallen werkt zij ongeveer 68 maandei
na Dit is nog wel een bezwaar, dat echter naar ik
vertrouw door verbetering der entstdf wel opgehevei
zal worden.
Steeds staat men weei voor de vraag: „Hoe komt het
toch, dat die smetstof zich zoo gemakkelijk en zoo snel
\*rspreidt?"
Zooals w\j vorige week reeds beloofden, drukken
wij hier den tekst af van het tweede deel van
de belangrijke radiorede, die Dr. B. J. C. te
Hennepe Dinsdag j.l. heeft uitgesproken.
De mensch zelf is wel de gevaarlijkste smetstof-over
brenger, maar ook losvliegende vogels en allerlei andere
dieren des velds kunnen smetstoffen verspreiden.
Over het gevaar van den handel (veemarkten, vervoer,
enz.) heb ik reeds gesproken. Men denke echter ook
nog eens aan het verkeer met melk en melkproducten
Op papier is dat ook alweer gemakkelijk genoeg te
regelen. Men zou bijvoorbeeld kunnen zeggen: Er mag
niets van de boerderij af. Wat moet er dan met de
melk gebeuren en hoe zou het er dan me( de volks
voedselvoorziening uitzien?
Dus de melk naar de zuivelfabrieken en daar de bussen
en de melkproducten ontsmetten! Ten eerste kunnen
zure melkproducten niet gepasteuriseerd worden en in
vele gevallen blijken ook thans nog vele fabrieken niet
eens inrichtingen te hebben waardoor de bussen ge
steriliseerd kunnen worden, "tiet blijkt zelfs, dat be
paalde reacties (de Storchsche reactie) die aangeven,
dat de melk gepasteuriseerd is, positief uitvallen bij
ondermelk, welke van de fabrieken naar de boeren
teruggaat. De melk is dan vaak aan de fabrieken wel
gepasteuriseerd, maar doordat de bussen niet gereinigd
en ontsmet worden wordt het grootste deel van het
pasteurisatie-eifect weer teniet gedaan.
In dit verband wijs ik ook op het besmettingsgevaar
met tuberkelbacillen. Naast handel, vervoer en markt
wezen, kan dus ook het verkeer met melkproducten tot
ernstige smetstofverspreiding aanleiding geven. Wie
denkt de genoemde en tal van nog onbekende smet
stofverspreidingswijzen met allerlei ontsmettingsmaat
regelen en politie-maatregelen tegen te kunnen gaan
heeft van de levenswijze van smetstoffen en de bestrij
ding van besmettelijke ziekten absoluut geen begrip.
Voeg hier nu nog bij-, dat de smetstof in verschillende
typen voorkomt, zooals ik reeds gezegd heb, dan zal
men begrijpen, waarom alle bes'trijdingsmethoden tot nu
toe in alle vee- en weidelijke landen faalden.
De geschiedenis 'eert qns.'dat de. ziekte meestal enkele
jaren achtereen veel voorkomt en dan weer afneemt.
De reden hiervan is, dat de dieren door het doorstaan
van de ziekte min of meer ongevoelig worden. Men ziet
dan ook na een tijd van veelvuldige ziekte de oudere
'dieren in minderen getale ziek worden en in lichteren
graad, terwijl de ziektegevallen bij jongere dieren blij
ven voorkomen.
Toen in Januari 1942 de leiding van den Veeartsenijkun-
digen Dienst aan mij toevertrouwd werd, ben ik begon
nen de inspecteurs-districtshoofden van den Veeartsenij-
kundigen Dienst en de inspecteurs in algemeenen
Dienst bijeen te roepen om als het ware een balans op
te maken van het oordeel dat deze deskundigen met
groote ervaring zich gevormd hadden.
Op grond hiervan is een plan de campagne opgemaakt
volgens hetwelk in 1942 gewerkt is. Er zijn echter ver
schillende omstandigheden, waarvan er enkele reeds door
mij besproken zijn, welke thans niet te verbeteren zijn
o.a. het marktwezen en de aflevering der melk der
zuivelfabrieken. Ook het gebrek aan vervoermiddelen
voor de dierenartsen en de inspecteurs, maakt een zeer
mtensieve toepassing van allerlei maatregelen onmoge-
ijk. Het gevolg xs dan ook geweest, dat de ziekte in
1942 niet bedwongen kon worden en zich in November
reitelijk geheel onverwacht zelfs plotseling sterk uit
breidde.
Er zijn zoo geweldig veel lekken in het controle-appa
raat, dat men steeds achter de ziekte aan komt hollen
en mijn oordeel sluit zich dan ook geheel aan bij dat
van de deskundigen van het Internationale Bureau
:e Parijs dat ik besproken heb. Er komt nog by,
Jat het weerstandsvermogen der dieren thans veel
veringer is dan onder normale omstandigheden,
/ooral een tekort aan vitamine C schijnt de ge-
oeligheid voor besmetting te verhoogen.
,'anaf Februari heb ik aan plannen gewerkt om
venals in het buitenland entstof in den strijd te
:unnen gebruiken. Het mond- en klauwzeer-insti-
uut te Amsterdam bleek van te geringe capaci-
eit om voldoende vaccin te bereiden,, zoodat ik
ïaar een andere gelegenheid zocht. Deze werd
enslotte gevonden aan het gemeenteslachthuis te
botterdam en nadat tal van bezwaren van technischen
•n financieelen aard overwonnen zijn, kunnen wij
15 Febr. Hulst Maandag Café Brand.
17 Febr, Terneuzen Woensdag Hotel des
Pays Bas.
20 Febr. Tholen Zaterdag Café Wed.
Hoek.
thans aan de inrichting van het nieuwe instituut
beginnen.
Inmiddels werd met een kleine hoeveelheid entstof,
welke te Amsterdam bereid was, een proef genomen
in de buurt van Sneek in Friesland. Deze proef ver
liep gunstig. De entstof geeft reeds na 9 dagen een
merkbaren weerstand tegen besmetting, doch werkt
pas volledig 3 weken na de enting. De ongevoeligheid
wordt ook op de vrucht overgedragen en kalveren
blijven meerdere maanden na de geboorte nog onge
voelig. De entstof ontneemt aan de ziekte haar
kwaadaardig karakter en belemmert de verspreiding
der ziekte in de koppels.
De ongevoeligheid duurt 6 8 maanden. Op 38 bedrij
ven in Friesland werden begin Juli ongeveer 2000
dieren geënt. Eenige dagen na de enting kwamen
op een tweetal bedrijven nog gevallen van mond- en
klauwzeer voor, daarna niet meer tot nu in Januari
1943 weer op één bedryf. Zonder twijfel hebben we
dus in deze entstof een krachtig hulpmiddel in de
hand in den strijd tegen de ziekte.
In Rotterdam zullen we nu niet krijgen een model,
modern ingericht entstof-instituut, maar we zullen de
gebouwen en terreinen die we daar hebben, zoodanig
veranderen en inrichten, dat we er een zeer bruik
baar instituut krijgen, dat voldoen kan aan de
eischen, welke de wetenschap thans stelt. We kunnen
als de inrichting gereed is, direct entstof maken voor
240.000 runderen, maar als het moet kan daar ook
voor een millioen runderen per jaar bereid wprden.
Hiermede kunnen we dus tal van geënte kringen
leggen om de besmettingshaarden. Met de thans be
staande bereidingsmethode heeft men de smetstof van
1 rund noodig om voor 100 runderen entstof te
kunnen maken. Om entstof voor een millioen runderen
te kunnen maken, zullen we dus de smetstof van 10 000
runderen noodig hebben. Men begrijpt dus wel, dat
om ongeveer 200 riyjderen per week te kunnen behan
delen ter bereiding van smetstof er een heele inrich
ting noodig is met groote stalruimten en veel speciaal
geschoold personeel. De kosten zullen per entstof on
geveer 1.— per rund bedragen.
We komen nu met dit instituut te Rotterdam in veel
voordeeliger omstandigheden te verkeeren, dan dat
In het buite'nland het geval is. Daar heeft men zeer
dure instituten voor dit doe) moeten oprichten. Als we
dus ons instituut gereed hebben zijn wij in ons land
het buitenland weer een belangrijke schrede voor en
zullen het mond- en klauwzeer op een, in verhouding
tot de schade, goedkoope manier kunnen bestrijden.
Onder de tegenwoordige omstandigheden zal
de inrichting van het instituut niet zoo vlot
gaan als wy gaarne zouden wenschen. In
middels gaan wy natuurlijk door met verschil
lende politiemaatregelen zoo goed mogelyk
uit te voeren, en we hebben thans in zooverre
den wind mede, dat er op het oogenblik een
kentering in de uitbreiding der ziekte aan het
optreden is. In dergelijke perioden van afne
mende uitbreiding Iaat zich de ziekte veelal
veel gemakkelijker beperken dan wanneer zij
in het opkomende stadium is. Hiermede moet
ook wel degelijk rekening worden gehouden by
de beoordeeling van geneesmiddelen en be-
strijdingsmethoden. Laten we hopen, dat we
tegen den weidetyo met alle middelen, welke
de moderne wetenschap kan aangeven, dus
met hygiënische maatregelen en entstof, de
ziekte geheel onder de knie zullen krjjgen.
Aan deskundigheid en arbeidslust by de be
treffende ambtenaren en dierenartsen ontbreekt
het niet. De Veeartsenijkundige Dienst is paraat
en doet alles wat hij kan.
St. Maartensdijk.
Op de weegbrug alhier
Aardappelen
Uien
Suikerbieten
Pulp
Ylas
Hooi en stroo
Wijn- en voerp.
Mest
Kolen
Grint en zand
Rapen
Ijzer en hout
Roode kool
Totaal 16.011.643 kg.
Verder zijn nog gewogen 44 stuks vee. 1 motor. 1 tractor,.
1 zaaimachine.
Dezer dagen hield de Ver. van Varkenshouders „Draagt
elkanders lasten" haar alg. vergadering. Aanwezig in
kas 819.09 op 1 Jan. 1942. Ontvangsten in 1942 167.41
totaal ƒ986.80. Uitgaven 1942 158.35. Saldo in kas op
1 Januari 1943 S2S.45. Aantal leden der vereeniging 71.
In het tijdvak 1937 heden werduitgekeerd 1073 65.
In 1942 werd voor drie gestorven niggen totaal 108.80
uitgekeerd. Uitkeering voor biggen werd vastgesteld op
80fc en 1.handgeld per stuk. De contributie werd
met algemeene instemming met 5 cent verhoogd, en
bedraagt dus nu 0.15 per week. Niet-varkenshouders
betalen nu ƒ0.75 in plaats van ƒ0.50 per jaar.
werd in 1942 gewogen:
5 291 110 kg.
