koolzaad
Oogsthulp
Oogsten en dorschen van
Zittingsdagen Afdeeling
Agrarische inzet
in Juli 1943
=2=4,
3
Ongetwijfeld zullen vele boeren met
gemengde gevoelens de werkzaamheden
tegemoet zien welke noodig zijn om
het thans te velde staande gewas kool
zaad zonder al te groote verilezen te
oogsten.
Dit ia dan ook begrijpelijk, daar het
koolzaad voor vele boeren een gewas
is dat ze voor het eerst verbouwen.
Men is dus onbekend met de behande
ling; ook weet men dat het risico van
het oogsten van geen enkel gewas zoo
groot is als van koolzaad.
Als practische Zeeuwsche boer wil ik
gaarne een steentje bydragen door mijn
ervaring welke ik het vorig jaar met
den verbouw van het koolzaad opge
daan heb.
Het tijdstip dat met het snijden be
gonnen moet worden is bij het zaad
van het allergrootste belang, daar bij
zonnig weer een dag te laat maaien veel
verlies kan geven.
Het laat zich aanzien, dat de oogst dit
jaar zeer vroeg zal zijn.
Wanneer de houwen voldoende bruin
gekleurd zijn en het zaad bij opening
een bruine kleur en soms reeds een
zwarte kleur gaat vertoonen, kan met
zichten begonnen worden. Bij donker
weer behoeft men minder haast te
maken dan bij scherp droog weer.
Wanneer in de bruine houwen enkele
voorloopers gaan verbleeken en de
zwarte kleur van het zaad daardoor
van buiten af beter zichtbaar wordt,
is de rijpheid aangebroken.
Als we met het oogsten beginnen, moe
ten alle boeren wel weten, dat het snij
den met den sikkel de allerbeste me
thode is.
De stand van het gewas of het ras kan
reden zijn dat dit dan ook de eenige
manier is om te oogsten.
van twee jonge menschen, die alles
samen willen doen? Die samen hun
leven, maar ook hun huishoudendje
willen opbouwen, die samen de handen
aan den ploeg willen slaan, samen hun
zaken bespreken en willen deelen m
alle moeilijkheden? Wat ligt er b.v.
niet een rijkdom verborgen in een klein
boerderijtje, waar de boer en de boerin
„voor" en „achter" samen leven; waar
het vee met liefde verzorgd wordt.
De groote scheiding die er in den laat-
sten tijd zoo dikwijls tusschen voor en
achter wordt waargenomen, zooals uok
in het eerste schetsje duidelijk uit
komt, bestond vroeger niet Toen leef
den de boer en de boerin samen in hun
bedrijf.
Eenvoudig waren deze menschen, maar
veel hebben zij gepresteerd, terwijl ze
zoo weinig hulpmiddelen ter beschikking
hadden. Zij namen de dingen zooals ze
zich aan hen voordeden en zjj verricht
ten groote werkstukken met als voor
naamste hulpmiddelen de dingen, die
zij rondom zich in de natuur vonden.
Van het hout dat zij hakten zaagde de
dorpsstelmaker planken, waarmede zij
zelf hun huis onderhielden. En in de
avonduren, als de vrouw bezig was
met het spinnen van wollen garen uit
de vacht van htm eigen schap, sneed de
man mooie figuren in een gewone plank,
die dan op de een of andere manier als
practisch meubelstukje htm huis op
sierde. Van het koren, dat op den akker
groeide, werd door den dorpsmolenaar
meel gemalen, waarvan de boerin brood
en zelfs heerlijke koeken bakte. Van bet
vlas, dat door den boer en zijn helpers
gerepeld werd, werd door de boerin cf
door een wever binnen geweven, dat in
de huishouding werd gebruikt Prach
tig werd dat linnen dikwijls opgewerkt.
Dat was handwerk!
Men kocht geen klaargemaakte patro
nen in kleuren gedrukt, neen, mm
werkte op eigen initiatief. En wat wa
ren de motieven dikwijls schoon in al
hun eenvoud.
Ja, onze voorouders wisten reeds heel
vroeg zeer schoone dingen te vervaar
digen, dingen, die wij thans nog dikwijls
Het Mansholt Hamburger koolzaad is
een gelijkmatig gedrongen ras, wat min
der geschikt is voor machinaal maaien
dan het Lembkes, daar het door zijn
veel vertakte stengels meer aan elkaar
blijft haken.
Het minder in elkaar haken van Lemb
kes tegenover Mansholt's koolzaad kwam
vorig jaar op mijn bedrijf waar ik beide
rassen op een proefveld verbouwde en
met de hand liet snijden duidelijk naar
voren.
Het Lembk^zaad is ruim geschakeld,
waardoor de planten zich onderling ge
makkelijk laten scheiden. Dit heeft bij
machinaal maaien voordeelen bij het
scheiden van wat afgemaaid wordt en
wat blijft staan en bij het uitwerpen
der schooven.
Ook voor de zware gewassen is de aan
gewezen werkwijze het snijden met de
hand. Dit levert dan ook in alle geval
len het beste resultaat. Het vraagt ech
ter de meeste arbeidsuren en daarover
kunnen in deze tijden niet alle boeren
naar him believen beschikken. Het
snijden met langen stoppel waarop het
zaad dan neergelegd wordt, hetwelk bij
wind het opwaaien voorkomt en het
binden met touw, vlas of roggestroo is
wel het meest aan te bevelen. Ook met
het dorschen geeft dat vele voordeelen.
Het opladen kan dan vlug met een vork
geschieden en het verwerken op de
dorschmachine geeft minder stagnatie,
daar bij los zaad de harde dikke sten
gels den toegang tot den trommel vaak
versperren. Persoonlijk heb ik het
machinaal maaien met den tractorbin
der in den Wieringermeer gezien van
een licht gewas. Dat ging zeer goed,
zonder al te groote verliezen. Beschikt
men thans over te weinig arbeidskrach
ten en is het gewas niet al te zwaar,
kan men van den binder gebruik maken,
doch men dient het gewas minder rjjp
te laten worden en ar* morgens zeer
vroeg te beginnen. Het bindapparaat
dient zoo gesteld te worden dat het
touw om het stoppeleind gelegd wordt.
Het groote voordeel is, dat direct ge
bonden wordt, hetgeen met de hand
veel tijd eischt.
Het werken met den grasmaaier en het
uitnemen met de hand gaat ook goed.
Men krijgt een korten stoppel en is er
dan op aangewezen het zaad in schijven
of tollen te. zetten. Het zetten van
schijven d.w.z. ronde hoopen van één
laag die met een ploeglijn stevig in
elkaar getrokken, en daarna met zelf-
bindertouw vastgebonden worden is ook
wel aan te bevelen.
Vooral nu met de groote oppervlakte
wel eens eenige dagen gewacht zal
moeten worden om aan de j beurt van
dorschen te komen, is het zaad op die
manier tijdelijk geborgen voor wind.
Daar al het zaad aan de zon bloot
staat, droogt het by regen vlug op en
kan het zonder verlies wel 2 A 3
weken blijven staan.
Het tollen is bewerkelijker. Men dient
dan met touw de bovenste laag stevig
vast te binden om afwaaien te voor
komen.
Een bezwaar is dat met dorschen lan
ger gewacht moet worden en daarmee
ook het risico van het weer grooter
wordt.
Wanneer de boeren bereid zijn elkan
der te helpen met het dorschen, kunnen
vele moeilijkheden overwonnen worden
t.a.v. personeel en wagens. Het zal noo
dig zyn om zoo rationeel mogelijk te
dorschen. Al het mogelijke moet ge
daan worden door z.g. burenplicht ten
einde dit te bevorderen.
Daar de persdraadpositie zoodanig is,
dat voor koolzaadstroo weinig of geen
persdraad beschikbaar wordt gesteld,
is het aan te bevelen dat oud draad
gebruikt wordt, anders heeft men veel
Maandag 5 Juli, Den Bosch, 14-10
uur, Or. Nassaulaan 14.
Dinsdag 6 Juli, Maastricht, 9-12
uur, Capucynenstraat 69.
Donderdag 8 Juli, Amsterdam
10-15 uur, Heerengracht 538.
Maandag 12 Juli, Zwolle, 11.45-10
uur, Burg. v. Rooi ens traat 22.
Dinsdag 13 Juli, Arnhem, 11-10
uur, Nrdl. Parallelweg 1.
Donderdag 15 Juli, Alkmaar, 11-10
uur, Kennemerstraatweg 23.
Maandag 19 Juli, Leeuwarden,
9.30-14.30 uur, Willemskade 11.
Dinsdag 20 Juli, Groningen, 10-10
uur, Martinikerkhof 32.
Woensdag 21 Juli, Assen, 9-18
uur, Oostersingel 25.
Maandag 26 >Juli, Utrecht, 13-10
uur, Catarijnenkade 5.
Dinsdag 27 Juli, Goes, 12-17 uur,
Groote Markt 28.
Woensdag 28 Juli, Den Haag,
10-12 en 14-17 uur, Anna
Paulownastraat 36.
Donderdag 29 Juli, Rotterdam,
10-12 en 13.30-15 uur, Wester
singel 46.
te veel werk het stroo achter de machina
weg te krygen.
Op iedere boerderij is wel wat gebruikt
draad aanwezig wat recht gemaakt kan
worden. C. J. M. KLOMPH
met stille bewondering aanschouwen.
Als wij de vele overblijfselen uit den
oerouden tijd bekijken, hoe kunstig
het vuursteen bewerkt is tot gebruiks
voorwerpen: vlijmscherpe mesjes, en
houweelen, als we het mooie aardewerk
zien met de eenvoudige motieven, de
prachtig bewerkte sieraden, vervaardigd
uit goud, zilver en brons, de haarkam
men, gemaakt uit de botten van de wilde
dieren door de mannen geschoten op de
jacht, dan bekruipt ons een beklem
mend gevoel en dan realiseeren we ons:
Wij met al onze wetenschap, met
al het materiaal dat ons ten
dienste staat, wat hebben w\j toch
weinig gepresteerd vergeleken bij
onze voorouders, die hoofdzakelijk
steunden op hun eigen lichaams
kracht en slechts hun hulpmidde
len zochten in de natuur. Wat
hebben zy toch dicht bij het ware
leven gestaan. Waar is de mooie
volkskunst gebleven, waaruit zooveel
"zuivere levenssymboliek spreekt,
waar is de groote zorgzaamheid, het
verantwoordelykheids- en saamho
righeidsgevoel; waar de levens
vreugde, die bij den arbeid behoort?
Daarvoor is gekomen: ip de plaats:
vervlakking, egoïsme, verdeeldheid,
gemakzucht en ontevredenheid.
Het is begrijpelijk, dat deze toe
stand geen stand kon houden. Er
moest een reactie komen en deze is
dan ook niet uitgebleven. Wij heb
ben over de toestanden van bede a
niet te morren, zy zrjn een voort
vloeisel van de verwording der sa
menleving, waaraan wij allen een
deel hebben en waarvan wy nu de
gevolgen hebben te dragen.
Maar laten wij er voor waken dat
de offers, die in dezen tijd worden
gebracht, niet vergeefsch zyn. Uit
dezen tijd zal een tijd geboren wor
den, waarin de zin van het leven
weer ten volle wordt beleefd en be
grepen en de levenszin zal weer
gaan spreken tot ieder ontvankelijk
gemoed.
a
Het zal dit jaar niet gemakkelijk
zijn den oogst op tijd binnen te
krijgen, nu zoovele werkkrachten
in Duitschland te werk worden
gesteld. Voor het winnen van
dezen gigantischen strijd I» bet
echter noodzakelijk en niets #n-
ders dan een blijk van kameraad
schap, dat, terwijl In Duitschland
de totale oorlog is afgekondigd,
wi) ook alle beschikbare arbeids
krachten niobiliseeren om onze
bijdrage te leveren, ten einde te
komen tot de uiteindelijke over
winning.
De Nationale Jeugdstorm, die
het voorbeeld wil geven aan de
geheele Nederlandsche Jeugd,
heeft een beroep gedaan op zijn
leden, die In de gelegenheid zijn,
om zich als oogsthnlp In te zet
ten.
Vele Stormers en Stormsters
gaan dit jaar by bevriende boe
ren hun vacantia nuttig besteden,
nuttig voor zichzelf en ook nut
tig voor ons Volk. Want het ge
heele Volk heeft er belang bij, dat
de oogst goed uit zal vallen en op
tijd zal worden binnengehaald.
Niets mag In dezen tijd verloren
gaan.
Echter vele Stormers en Storm
sters, vooral zy, die uit de stad
komen, zUn niet in de gelegenheid
by kennissen te gaan werken. Zy
kunnen zich echter melden by de
Afd. „Boerenzaken en Land
dienst" van den Jeugdstorm. Tot
nu toe zyn reeds meer dan 500
aanmeldingen binnengekomen.
De Landstand stelt de boeren In
de gelegenheid een aanvraag om
één of meer oogsthulpen in te
dienen.
Zooveel mogeiyk echter zuilen re
in groepsverband worden Ingezet.
AANVRAGEN KUNNEN TOT
10 JULI GERICHT WORDEN
AAN DE BUURTBOERENLEI-
DERS.
By de aanvrage moet worden op-
gege ven
le. Hoeveel jongens en meisjes
worden gewenscht.
2e. Welke slaapgelegenheid aan
wezig Is.
3e. Welke werkzaamheden ver
richt moeten worden.
4e. Wanneer de jongens of meis
jes kunnen komen en hoe
lang er werk voor hen Is.
5e. Hoe groot het bedryf is.
6e. Hoe het bedryf vanaf het
dichtst byzynde spoorwegsta
tion Is te bereiken.
Het zakgeld bedraagt naast vry'en
kost en inwoning voor hen die
14 jaar of jonger zyn één gulden
voor hen die 15 jaar en ouder
zyn twee gulden per week.
Meld U dus tydig by uw Buurt-
boerenleider.
S. B.
