Bodem on bemesting PrlisvHa™"i'mhs0" w"
Humussoorten
Stroo in «Ion komposthoop
Het Landelijk Rijvereenigingswezen
j OEWEL liet nout het beste bouw
materiaal is voor het inwendige van
den naardenstal Is het toch de grootste
vijand der dieren, wanneer het ondeskun
dig verwerkt wordt. Helaas is het nog
steeds te weinig bekend, dat bijna alle
ziekten voor zoover zij niet door over
brenging. aansteking of fouten in de voede
ring zijn veroorzaakt, hun oorzaak vinden
in het hout, indien het hout in den stal
ruw. d.i. ongeschaafd verwerkt werd, want
het ruwe hout is ten eerste een groote
vuil en stofvanger, ten tweede de broed
plaats voor allerhande ontuig. dat de dieren
Pijnigt en ten detde de kiemplaats voor
alle het paard ziekmakende zwammen, kie
men en andere ziekte-verwekkers.
Men behoeft slechts het oude, zich lange-
ren tijd in den stal bevindende hout en
meer in het bijzonder daarvan vochtige en
vervuilde doelen onder de loupe te nemen
om verrast te worden door het groote aan
tal gevaarlijke bewoners dat dit hout her-
borst.
BIJ de verrotting van het stroorijke
uitgangsmateriaal van den stalmest
ontstaan donkergekleurde stofferi, die ten
slotte in humusstoffen worden omge
zet. Aanvankelijk onder spaarzame
toetreding van lucht en uiteindelijk
onder afsluiting van de lucht worden
de verschillende stoffen afgebroken en
weer anders opgebouwd, tot uiteinde
lijk de voor den landbouw zoo bij uit
stek belangrijke humusstoffen ontstaan.
Dit is niet een enkelvoudige stof. zoo
als suiker of zout, waarvan alle deel
tjes dus onderling gelijk zijn integen
deel worden onder de benaming een
geheele reeks ten deele nog mbekende
stoffen samengevat, die allemaal eigen
schappen gemeen hebben, die we aan
humus toedenken. Deze humusstoffen
worden nu in twee groepen verdeeld,
te weten den verteerbaren en den on-
verteerbarcn humus. De laatste wordt
ook wel stabiele humus genoemd (be
stendige humus).
Deze stabiele humus is, zooals 3e naam
al aanduidt, dat gedeelte van de hu
musstoffen, dat door bacteriën moei
lijk aan te tasten is, dus een duurzaam
bestanddeel van den bodemhumus gaat
vormen
Het andere gedeelte van de humus
stoffen is wel door bacteriën aan te
tasten, wel verteerbaar, dus en vormt
dan ook een voedingsbron voot de
microben. De stabiele humus Ir den
bodem is een zeer belangrijk bestand
deel. Dergelijke gronden houder het
water goed vast en bevatten tevens
steeds voldoende lucht. Een prachtige
kruimelstructuur is doorloopend aan
wezig, die door regen niet verstoord
kan worden. Zoo zorgt de stabiele hu
mus voor ideale bodemeigenschappen:
Lichte grondsoorten worden "i zwaar
der door, terwijl zware gronden er los
ser door worden en meer doorlatend.
Daardoor verbeteren ook de levensvoor
waarden voor micro-organismen Voor
ae zandgronden is vooral van belang,
dat het water door den stabielen humus
be(er wordt vastgehouden. Daardoor
kan een langere droogtcperiode over
wonnen worden
Verdei worden de plantenvoeaende stof
fen door humus <vebonden en zoodoen
de voor uitspoeling gevrijwaard Deze
binding is vrij los, zoodat deze stoffen
te allen tijde voor de planten ter be
schikking staan Dan is nog een be
langrijke eigenschap van den stabielen
humus het bufferend vermogen Hier
onder verstaan we het volgende Door
verschillende processen zooals bij
bemesting met zure meststoffen kun
nen zuren in den bodem ontstaan welke
ernstige schade aan daarvoor gevoelige
gewassen zouden kunnen teweegbren
gen. Deze zuren nu worden door den
stabielen humus gebonden, waardoor de
schade wordt voorkomen. Omgekeerd
worden ook eventueel ontstan® basen
gebonden. De humus vangt dus van
beide kanten, van den zuren en van den
basischen kant, stooten op, vandaar de
uitdrukking: „bufferend vermogen".
Ten slotte is er nog het vermogen om
verschillende plantenvoedingsstoffen uit
den bodem beter oplosbaar te maken.
Zoo draagt de stabiele humus, in sa
menwerking met het koolzuur, dat door
den gewonen humus wordt voortgebracht
er toe bij, dat het phosphorzum in
den bodem beter oplosbaar wordt ge
maakt. Het een met al toont voldoende
aan, welk een ongemeen belangrijke
rol de stabiele humus in den bodem
speelt. Om nog even een en ander
samen te vatten, kunnen we chis vast
stellen, dat stabiele humus:
1. Zorgt voor een betere watervoorziening.
2. Ook voor een betere luchtvoorzlening.
3. Ken goede krulnielstructuur bewerkt.
4. Den groei der micro-organismen be
vordert.
5. Den groei der cultuurplanten gunstig
beïnvloedt.
6. De zware gronden losser doet zijn.
7. De lichte gronden zwaarder maakt.
8. Planten voedende stoffen bindt en voor
ultpoeling vrijwaart.
0. Ontstane zure cn basische schadelijke
stoffen bindt.
10. Verschillende plantenvoedingsstoffen
(o.a phosphorzuur) beter oplosbaar
maakt.
Zeker een aanzienlijk lijstje van goede
eigenschappen. Een volgenden keer zul
len we zien, wat de verteerbare humus
voor hoedanigheden heëft.
Barendrecht. Ir. A. Kerkhof
De prijs, waarvoor zaden van klaversoor
ten ten hoogste door een teler mogen wor
den verkocht, bedraagt voor de hieronder
vermelde soorten en kwaliteiten het daar
achter vermelde bedrag per 100 kg:
Inlandsch rood klaverzaad. Door den N.
A. K. gecontroleerd en voorzien van een
verklaring van den N.A.K. 185.—door
den N.A.K. te velde en tevens op partij
goedgekeurd en geplombeerd 225.— door
den N.A.K. te velde en tevens op partij
goedgekeurd en geplombeerd landras
250.— geplombeerd origineel 250.
Inlandsch wit klaverzaad. Door den N. A.
K. gecontroleerd n voorzien van een ver
klaring van den N.A.K. ƒ215.— door den
N.A.K. te velde en tevens op partij goed
gekeurd en geplombeerd landras 245.
geplombeerd origineel wit weide klaver
zaad 270.—.
Deze 'prijzen gelden af boerderij, exclusief
zak en eventueele vergoedingen voor tus-
sohenpersonen.
Handelaars aan handelaars.
De prijs, waartegen klaverzaden ten hoog
ste door een handelaar aan een handelaar
mogen worden verkocht, bedraagt voer de
hieronder vermelde soorten en kwaliteiten,
inclusief vergoedingen voor tusschenper-
sonen. het daarachter vermelde bedrag
per 100 kg:
Tnlamlsrl) rood klaverzaad. Door den N. A.
K. gecontroleerd en voorzien van een ver
klaring van den N.A.K. ƒ210.door den
N.A.K. te velde en tevens op partij goed
gekeurd en geplombeerd 255.door den
N.A.K. te velde en tevens op partij goed
gekeurd en geplombeerd landras ƒ280.
geolombegrd origineel 280.
Tnlandscb wit klaverzaad. Door den N. A.
K. gecontroleerd en voorzien van een ver
klaring van den N.A.K. 245.door den
N.A.K. te velde en tevens op partij goed
gekeurd en geplombeerd landras 275
geplombeerd en origineel wit weide kla
verzaad 305.
llultenlnndsch rood klaverzaad 370.
idem wit klaverzaad ƒ315.Incarnaat
f 140 Lucerne 395
Deze prijzen gelden af pakhuis handelaar
en exclusief zak.
Aan den verbruiker.
De prijs, waartegen klaverzaden ten hoog
ste aan een uiteindelijken gebruiker mogen
worden verkocht, bedraagt voor de hier
onder vermelde soorten en kwaliteiten, in
clusief vergoeding voor tusschenpersonen
het daarachter vermelde bedrag per kg.
Bij verkoop van hoe
veelheden van:
tu)
SC
O.*
E
Sa
ƒ2.35
ƒ2.80
Inlandsch rood kla-.
verzaad. Door den N.
A.K. gecontroleerd en
voorzien van een ver
klaring van den N.
A.K.
Door den N.A.K. te
velde en tevens op
partij goedgekeurd en
geplombeerd
Door den N.A.K. te
velde en tevens op
partij goedgekeurd en
geplombeerd landras ƒ3.10
Geblombeerd origin, 3.10
Inlandsch wit klaver
zaad. Door den N.A.
K. gecontroleerd en
voorzien van een ver
klaring van den N.
A.K.
Door den N.A.K. te
velde en tevens op
partij goedgekeurd en
geplombeerd landras 3.1
Geplombeerd origin,
wit weide klaverzaad 3.40
Bultenlandsch rood
klaverzaad 3.90
Idem wit klaverzaad 3.30
Incarnaat 1.50
Lucerne 4.15
2.45 2.65
2.95 3.15
ƒ3.30 ƒ3.50
ƒ3.30 ƒ3.50
2.70 2.85 3.05
3.05
3.20 3.40
ƒ3.60 ƒ3.80
ƒ4.10
3 50
ƒ1.60
4.35
ƒ4.45
ƒ3.80
1.75
4.75
Deze prijzen gelden franco kooper en in
clusief verpakking.
Op rekening gestelde zakken, vervaardigd
uit jute of andere vezelstoffen, moeten,
mits ongeschonden, door den teler en den
handelaar binnen den gebruikelijken ter
mijn tegen factuurprijs teruggenomen wor
den.
De verkooper, uitgezonderd de teler, is
verplicht van eiken verkoop een verkoop
factuur af te geven, vermeldende naam en
adres van den verkooper en afnemer, da
tum van levering, omschrijving van het
verkochte product en hoeveelheid, bruto
prijs per eenheid, alsmede afzonderlijke ge
specificeerde vermelding van de vracht
kosten, welke door den verkooper in reke
ning mogen worden gebracht.
In een vorig artikel wezen ivy
er op, dat men overtollig stroo
'(liet versch moet onderploegen
of verbranden. Nadat zooveel
mogelijk stroo in den mest ver
werkt is, komt het resteerende
deel in aanmerking om in den
komposthoop verwerkt te wor
den. Voor een goede vertering
ts echter een oordeeV-'ndige
iverkwyze vereischt.
Hoe wordt de hoop opgezet?
I DEAAL zou het natuurlijk zijn, wanneer
I wij den hoop konden opzetten op den
ondoorlatenden vloer, omdat wij dan de
vochtigheid geheel in onze hand zouden
hebben.
Den mestvioer nebben wij echtei noodtg
voor den stalmest. Het beste is den noop
op te zetten op een hoog en in de schaduw
gelegen stuk grond. Nooit mag de hoop
met den voet in het water staan, omdat
dan het materiaal zou verzuren en niet
verteren. Op hooge zandgronden kan men
echtet wei één tot anderhalven steek in
den grond gaan. De onderste laag bestaat
uit boombladeren of stroo
Wil men het stroo snel doen verteren, dan
is het noodzakelijk, vooral bij roge;estroo,
dat het vooraf gesneden ol genakseld
wordt. Meestal zal het we! voldoende zijn
als het stroo in drie stukken gesneden
wordt. Dit snijden van het stroo wordt
door velen als een groot bezwaar gevoeld,
doch dit is het toen niet. Laat men het
b.v. zóó inrichten, dat lederen dag 10 of
meer bossen gesneden worden en in den
hoon verwerkt. Het snijden gebeurt in Zee
land algemeen met een sikYcel (zekel). In
Stallonbouic
Men vmdt hierin alle zlekte-verwpkkers
verzameld; verder maden en alle bekende
dierenkwellers, die het den paarden op stal
onaangenaam maken.
Hout maakt den stal warm en het is, zooals
we reeds zeiden het beste bouwmateriaal,
dat ons ter beschikking staat, wanneet het
vakkundig wordt verwerkt. Het mag voor
alles niet ruw verwerkt worden, maar moet
glad geschaafd zijn en alle scheuren, sple
ten en gaten moeten goed dlchtgestopt wor
den. opdat alle houtdeelen gemakkelijk
grondig gereinigd kunnen worden. Alle hou
ten deelen moeten uitneembaar zijn, zoo
dat ze gemakkelijk uit den stal genomen
en gedroogd kunnen worden. Wanden, zol
deringen. schotten en afrasteringen mogen
met geen waterwerende stof bestreken wor
den. doch moeten van tijd tot tijd een
laagje kalkmelk krijgen, waaraan 5 pet.
lysvorm is toegevoegd Het hout moet na
melijk zijn natuurlijke eigenschap om voch
tigheid op te nemen, wanneer de stallucht
te droog is. behouden. Het hout moet de
vochtigheid en de temperatuur in den stal
regelen Alle middelen, die waterwerend
zijn. zijn bij wisseling van temperatuur
voot de afzetting van zweetwater en deza
maakt de stallucht overmatig vochtig en
dampiger. vochtige licht is in den stal in
de meeste gevallen een gevolg van zweet-
watervormmg. vooral dan. wanneer de
noodige ventilatie en vensters ontbreken.
de Oostelijke provincies gebruikt men vaak
een houten tweesprong en een oude zeis.
Beide methoden zijn uitstekend. Met een
scherpe kuilspade kan men het stroo ook
in stukken steken.
De komposthoop wordt aangelegd in den
vorm van een aardappelkuil. Dan kan
men er telkens, b.v. by regenachtig weer,
aan werken. De breedte kan tot 1,5 m be
dragen. de hoogte tot 1 m.
Wat kun er verder in verwerkt worden?
Letterlijk alles wat verteren kan en be-
mestingswaarde heeft. Laat men nu niet
zeggen dat alles wat bemestingswaarde
heelt op den mesthoop komt, want dit
woidt wel vaak beweerd, doch in de prak
tijk komt het heel anders uit. Zy, die
nooit een komposthoop aanleggen, verza
melen in den regel nooit waardevolle af
valstoffen als boombladeren, slootaarde,
onkruiden, opveegsel, asch, roet e.d.
Al deze stoffen zyn voor den komposthoop
waardevolle bestanddeelen, die in dezen
tijd in geen geval verloren mogen gaan.
Laat ieder, die vroeger nooit een kompost
hoop opzette, het thans eens probeeren
Men zal versteld staan over de hoeveel
heid plantenvoedsel, die men aldus nog
bij elkaar krygt en over de goede werking
van den kompost, speciaal op grasland.
Het bezwaar dat men algemeen hoort is
nog alty'd het vele werk, dat er aan ver
bonden zou zyn. Men kan er echter net
zooveel werk van maken als men zelf wil,
terwijl het verzorgen van den komposthoop
een werlrie is dat uitgevoerd kan worden,
wanneer net andere werk stil ligt, b.v. op
regenachtige dagen of by vorst of sneeuw.
Een goede vertering is hoofdzaak!
Daarom moeten wy alle bestanddeelen
goed dooreen mengen. Een weinig oude
verrotte stalmest om het materiaal te en
ten met de goede rottingsbacteriën is ook
aan te bevelen. Verder wordt de hoop af
gedekt met een laagje zwarten grond, zoo
ongeveer een half steekje. Ook in den hoop
kan men desgewenseht wat humusryice
aarde of plaggen verwerken. Verder moet
de hoop regelmatig vochtig gehouden wor
den. Niet kletsnat, doch zoo dat er juist
geen vocht uit wegsijpelt.
Het beste zou men hiervoor het mestwater
van den mesthoop kunnen nemen. Gier is
natuurlijk ook goed: beer nog beter. Want
voor de vertering is (wy zagen het een
vorige maal) stikstof noodig. Die komt
later wel weer virj. maar voorloopig heb
ben de bacteriën die noodig voor hun ont
wikkeling.
Om de twee of drie maanden omzetten en
opnieuw afdekken is prima. Men krygt
dan tevens een kijk op de vertering dio
aan den gang is. Kan men bij het eerste
omzetten per 10.000 kg kompost een 3 tot
500 kg kalk er doorheen werken, dan be
spoedigt men de omzetting. Is het land al
van nature kalkryk, dan kan dit achter
wege gelaten worden. Als men thans vroeg
in den herfst reeds een hoop opzet, kan
men dit al in het a.s. voorjaar over het
Bij goeden aanleg, regelmatig omzetten, af-
v&n het materiaal dat men heeft verwerkt.
Bij goeden aanleg, regelmaig omzetten, af
dekken en vochtig houden, krijgt men in
ieder gev^xl een meststof die geschikt is
om in Augustus 1914 over het weiland ge
bracht te worden.
De stalmest op het bouwland en de kom-
gost op het weiland, zoo zullen wij het
est aan de mestbehoel'te onzer gronden
kunnen voldoen.
W. GELDOF.
Zondag 3 October: om 8 uur begint Dirk
v. d. Bospoort de week met zijn praatje
over den zin van het boer-zijnom 10
uur luisteren we naar „De dichter van
de Liineburgerheide". Een klankbeeld
rondom Hermann Lons.
Maandag 4 October: W(j gaan om 13 uur
met den verslaggever D. Hiddinga naar
een bedrijf in Venhuizen, waar fijn©
bloemzaden worden gekweekt.
Dinsdag 5 October: Om 13.00 uur wordt
de aandacht gevraagd voor een beschou
wing over het eenige weken geleden uit
gekomen verslag van den landbouwvoor-
lichtingsdienst over veldproeven met kool
zaad.
Woensdag (i October: Oin 10.35 uur een
praatje over het leven van den Drent-
schen schrijver Harm Tiesing n.a.v. door
Dr. C. H. Edelman verzamelde en bij
Uitg. Van Gorcum en Cie. te Assen uit
gegeven geschriften van Harm Tiesing,
door D. v. d. Bospoort; om 13.00 uur
brengen wij een bezoek aan een land
bouwbedrijf in de Wieringermeer.
Over H. II om 20.15 uur geeft da heer
A. J. Herwig wenken voor onze zelf-
tuinders en bloemenliefhebbers.
Donderdag 7 Oct.: Om 13.00 uur vraagt de
heer Herwig nogmaals de aandacht van
onze bloemenliefhebbers voor een praatj©
over de verzorging van de tulpen in den
tuin.
Vrijdag 8 October: Om 13.00 uur nieuws
en wenken voor boer en tuinder; wjj
brengen om 18.45 uur nog eens een be
zoek aan den rentmeester van de Wie
ringermeer om 19.15 uur hoort u o.m.
het klankbeeld van Chr. Volkamp en
H. P. Wouwenaar over de oude stad
Gorinchem ,,Van Arkel's oude veste".
Zaterdag 9 October: We gaan om 13.00 uur
met den verslaggever D. Hiddinga een
bezoek brengen aan den havenmeester
van een oud visschersdorpmet Dr. J.
H. Schuurmans Stekhoven maken wij om
13 30 uur een radiowandeling temidden
der herfstkleur en vallende blftren.
(Ingezonden mededeeling).
