den dulloert
26 mm
theater
De zwevende gloeilamp
Brigitte Kaandorp
Mannen onder het mes
zuidlandtheater
terneuzen
Drs. P
Oidipoes in Kolonos
Henk Elsink
theater
Leocadia
Dorine van der Klei
De Zeeuwse Komedie is de eerste Nederlandse
amateur-toneelgroep die dit stuk van Woody Allen
uit 1981 op het repertoire nam. Toneelgroep Theater
stond er in 1984 mee op de planken. De zwevende
gloeilamp speelt vlak na de oorlog. De illusie dat een
schoenpoetser miljonair kon worden, was nog
springlevend. Het gaat ongeveer zo:
'Brooklyn: Straten met bomen. De bruggen. Kerken
en overal begraafplaatsen. En snoepwinkels. Een
kleine jongen helpt een baardige oude man de straat
over en zegt: 'Een mooie sabbat'. De oude man
glimlacht en klopLzijn pijp uit over het hoofd van de
jongen. Het kind loopt huilend naar huis....'
Of (volgens het programmaboekje) zo: 'Benny,
Benny!' Een moeder roept haar zoon. Benny is
zestien, heeft echter al een strafblad. Als hij
zesentwintig is, belandt hij op de electrische stoel.
Met zesendertig wordt hij opgehangen. Met vijftig
bezit hij zijn eigen chemische reiniging. Nu dient z'n
moeder het ontbijt op, en terwijl het gezin te arm is
om zich verse broodjes te permitteren, smeert hij de
marmelade over de krant.' Aldus Woody Allen.
Edo Douma regisseerde de Zeeuwse Komedie.
De 21-jarige Haarlemse schrijft de teksten voor haar
liedjes en conférences zelf. Ze won er tot haar eigen
verbazing de publieks- en juryprijs mee op het
Camerettenfestival. Met haar programma Waar gaat
zij helemaal alleen heen oogste ze in de theaters het
jaar daarop veel succes. Het kleine meisje worstelt
met het leven in het algemeen, maar vooral met
zichzelf. Haar enige houvast is de ukelele, zeer
passend bij iemand van één meter zestig, en zo
worstelt ze zich door jeugdtrauma's en liefdesver
driet heen, om maar wat te noemen, want er is veel
ellende.
'Gewoon lekker theater', kondigt Bent in het eigen
programmaboekje aan. Bent staat voor Belgies
Brigitte Kaandorp
Foto Xys Mul
Vestzaktheater
Vlissingen:
DE ZWEVENDE
GLOEILAMP
zat 4 en 11 jan, 20.00 u.
vrij 24 en 31 jan, 20.00
uur
MANNEN ONDER
HET MES
vrij 31 jan, 20.00 uur
DRS. P
zat 18 jan, 20.00 uur
OIDIPOES IN
KOLONOS
Regie: Hugo Claus
vrij 17 jan, 20.00 uur
januari
't Ouwe Raed'uus
Poortvliet:
BRIGITTE
KAANDORP
don 9 jan, 20.00 uur
STICHTINO
Nederlandse theaterproducties. De oorspronkelijke
titel van dit Engelse blijspel is Having a ball en dat
mag letterlijk worden opgevat. Negen personages
bevolken de kliniek, enkele mannen voor 'een tere
operatie: vastectomie', zoals er in het programma
staat. Sterilisatie dus. Een stuk over 'pijn hebben,
boven en onder het middenrif, maar dan van 't
lachen.'
De Belgische schrijver Walter van den Broeck
vertaalde het stuk. Bent speelde van hem eerder Au
Bouillon Beige. Groenten uit Balen en Tien jaar later. ;f
De regie is in handen van Jaak Vissenaken.
P komt met een voorstelling zonder naam, zonder
strekking, zonder rode draad zelfs of het zou zijn
behandeling van de Nederlandse taal moeten zijn die
hij nog nadrukkelijker uitspreekt dan drs. Diepen
brock. Drs. P houdt het erop dat de Nederlandse taal
een correcte en liefdevolle behandeling rijkelijk
beloont. De liederen ontstaan uit de behoefte zich zo -
goed mogelijk te amuseren. De thema's komen
meestal voort uit de dagelijkse bezigheden, het
kunnen dus lichaamsdelen zijn, leestekens, fruit of
groenten. De plantaardige nummers zijn waarschijn
lijk te wijten aan zijn medewerking aan een land-en
tuinbouwprogramma voor de radio. De liedjes
komen dus niet recht uit de ziel, ze moeten het
hebben van het originele taalgebruik. De zang is
toonvast en goed verstaanbaar, maar laat verder
alles te wensen over.
De laatste dagen van een veelgeplaagd man.
Oidipoes, de gewezen vorst, heeft zijn schuld
uitgeboet. Hij vindt in Kolonos bij Athene eindelijk
medelijden. Hij is blind en oud en moet worden
geleid door zijn twee dochters, de enigen die hem
trouw zijn gebleven. Oidipoes kiest als laatste
verblijfplaats een plek waar de mens geen voet mag
zetten. Hier regeren de godinnen van de nacht. Op
geheimzinnige manier wordt Oidipoes er door de
goden uit het leven weggenomen. Hugo Claus
bewerkte het stuk van Sophocles en is tevens
regisseur.
V,
Al bijna een jaar toert Henk Elsink weer rond met zijn
laatste one man show, die hij overigens niet alleen t
doet maar met nog een man: de pianist Bart-Jan
Ettekoven. Het ging niet zo gesmeerd meer met
Elsink. Hij besloot daarom zich een jaar lang (1984)
niet meer in de schouwburgen te laten zien. Afgaand
op krante-artikelen over zijn terugkeer, heeft het
geholpen. De Nieuwe Winterswijkse Courant (op
laag 5.200) meldt: 'het publiek dat gisteravond in
grote getale naar de streekschouwburg was geko
men, heeft gekregen waar het om vroeg: een avond
ontspannen lachen bij Henk Elsink.'
G. Schlimme van Brunswijk tekent in een ander blad
op: 'Maar het geheel laat een herinnering achter aan
een avond echt nederlands gezond amusement, dat
de image van Elsink, zoals zijn publiek hem kent uit
zijn beste jaren weer helemaal bevestigt.' Elsink haalt
zijn onderwerpen uit het dagelijkse leven, uit de j
gewone dingen, zegt hij. Zijn opvatting verwoordde
hij eens zo: 'Een cabaretier is iemand die de humor
van de straat opraapt, deze vervolgens aan het
publiek verkoopt om er zelf om te kunnen lachen'.
Waar gaat zijn programma nu over? De Winterswijk-
se Courant vertelt: 'Bij Henk Elsink kwamen de
lachers best aan hun trekken, want in een niet
aflatende stroom van grappen, opgeluisterd met wat
liedjes haalt hij de ene mop na de andere uit zijn
trommel, waarmee hij snedig reageert op wat het
dagelijks leven hem aangeeft. Hij immiteerde types
als een spreker op een vergadering en een Ronnie
Reggae, een zanger, maar ook haalde hij moderne
elementen uit de samenleving naar voren als de
LATrelatie, het vooreen overwintering parkeren van
opa in Benidorm, die van daar uit een cassettebandje
inspreekt aan de mensen thuis en hij bracht heel
sterk een leuk gitaarduo Heinde van Verre.'
'Dit stuk is geschreven door een jongeman', zei de
Franse toneelschrijver Jean Anouilh vele jaren later
over zijn luchtige Leocadia, 'een jongeman die ik
voor de oorlog goed heb gekend.... Die jongeman in
mij is al lang gestorven.... Gelukkige dagen van
onbekommerd plezier!'
Het uit 1939 daterende Leocadia werd door Mary
Dresselhuis opgediept en in het Nederlands
vertaald. Een tijdloos sprookje is het overeen prins
oie blijft zwijmelen over de actrice met wie hij jaren
geleden een korte romance heeft gehad.
Zijn kinderloze tante heeft in de tuin van het kasteel
alle oorden, waar hij met zijn actrice was geweest, na
laten bouwen om zijn herinneringen levend te
houden. Zelfs loopt er hetzelfde personeel rond en
heeft de goede tante een sprekend op de actrice
lijkend hoedenmaakstertje ingehuurd om de be
treurde Leocadia te spelen. Dan loopt alles anders,
want het meisje heeft een eigen persoonlijkheid die
ze niet langer verborgen kan houden. Alles speelt
zich af in een verdroomde sfeer. De decors in vrolijk
en soms licht weemoedig pastel, de kostuums en de
pastoraal klinkende genrestukjes van componist
Francis Poulenc die ter begeleiding worden ge
speeld op piano, viool, klarinet, fagot en bas. Mary
Dresselhuis is de tante, zoals ze dat ook was toen in
1951 de Nederlandse Komedie Leocadia speelde.
Henk van Gelder van NRC-Handelsblad begrijpt niet
waarom het stuk uit de kast werd gehaald. 'Het kleine
verhaaltje leunt zwaar op de Franse wijdlopigheid
van de jonge Anouilh en straalt de vriendelijke
Humor uit, waarmee ook Jacques Tati in later jaren
geen publiek meer trok.'
Met ga maar rustig slapen brengt Dorine van der Klei
een soort documentair programma over de oorlog.
De titel, de beruchte uitspraak van Colijn in 1936,
mag wat afgezaagd zijn, dat geldt niet voor haar
programma. Jacques J. d'Ancona laat althans
merken in het Nieuwsblad van het Noorden dat hij
gegrepen is. 'Hoe zeg je wat het betekent theater te
Huub Stapel (I), Henk
van Ulsen en Manouk
van der Meulen In
Leocadia
Foto Jan Swlnkels
Zuidlandtheater
Temeuzen:
HENK ELSINK
met muzikale begelei
ding van Bart-Jan van
Ettekoven
wo 22 jan, 20.00 uur
Prins van Oranje
Goes:
LEOCADIA
wo 8 jan, 20.00 uur
Schouwburg
Middelburg:
DORINE VAN DER
KLEI
met Ga maar rustig
slapen
vrij 10 jan, 20.30 uur
HHflHjanuari 27
