en dat zou ik haast vergeten, een
stukje toekomst wordt geschetst in
het artikel van Jan in 't Veld over
de Dammenweg op Walcheren. Het
boek is in een prettig leesbare letter
gedrukt en de meeste artikelen zijn
voorzien van uitstekende illustraties.
Aanbevolen.
Kees Bos, Jan van Damme, Aad de
Klerk (red.), Dorpen in Zeeland.
(Uitgave N.R.I. Middelburg, 1991.)
ISBN 90-72146-17-4. Prijs f 28,50.
Op mijn bureau liggen twee boekjes
met dezelfde titel Dorpen in Zeeland.
Het ene geschreven in de sombere
oorlogsjaren van de Tweede Wereld
oorlog, door een auteur die naast
een ongelooflijke kennis van het
Zeeuwse platteland ook een fijn ge
voel had voor de sfeer die vooral in
de kleine Zeeuwse dorpen aanwezig
was: de helaas te vroeg gestorven
bouwkundige P.J. 't Hooft. Het voor
bericht bij de tweede druk in 197 0
gewaagt van wat is verwoest en al
werd overwogen de tekst geheel te
herzien, toch is gekozen voor een
ongewijzigde herdruk als pleidooi om
bij herstelling van de schade, al is
het niet de vorm, toch minstens de
geest te behouden.
Thans, meer dan twintig jaar later,
wordt dan opnieuw een boek uitgege
ven over Dorpen in Zeeland. Nu niet
één bevlogen auteur, maar een keur
van wetenschapsmensen die gezamen
lijk een overzicht geven van de hui
dige kennis van de dorpen op het ter
rein van de archeologie, de geografie
en de geschiedenis. In het boek het
verhaal van de Zeeuwen en hun ver
knochtheid aan hun land. Uit de in
leiding van het boek laten we hier
iets over de inhoud volgen:
'In de eerste drie artikelen wordt
stil gestaan bij het ontstaan, de
middeleeuwse geschiedenis en de ont
wikkelingen tussen 1850 en 1940. De
periode van de 15e tot de 18e eeuw
komt indirect aan bod. In het vierde
artikel: Over 'gehuchten, voormaals
dorpen' wordt bijvoorbeeld aandacht
besteed aan de 16e eeuw waarin veel
nederzettingen hun kerk kwijt raak
ten en daarmee hun status van dorp.
Ze vervielen tot niet meer dan een
gehucht. De namen van de dorpen
vertellen veel over hun oorsprong.
Dat blijkt uit de vijfde bijdrage.
Een globale indeling van dorpsplat
tegronden leert dat ring, voorstraat,
dijk of vesting bepalend zijn voor
de grondtrekken. Een ontdekkingsreis
door literatuur, in tekeningen en
prenten en langs bouwsporen levert
een hedendaags beeld op van hoe dor
pen er vroeger uitzagen. Na zeven'
artikelen volgen er vier die eigen
lijk samen één hoofdstuk vormen.
Daarin staan een paar kenmerkende
elementen van het dorp centraal: de
kerk, het kerkhof, de werf of het
kasteel en de dorpsvijver of vate.
De laatste twee hoofdstukken gaan
erover hoe we in deze tijd onze dor
pen beleven en de politiek dat waar
deert
Het is een zeer lezenswaardig en in
teressant boek geworden, waarin vele
nieuwe feiten en ontdekkingen over
onze Zeeuwse dorpen als facetten van
één geheel worden gepresenteerd.
Natuurlijk kleven ook bezwaren aan
de boven gereleveerde gezamenlijke
opzet, niet alle facetten weerkaatsen
evenveel licht. Ook zijn sommige
foto's erg klein uitgevallen en is
eigenlijk de omslag niet geworden wat
deze had kunnen zijn.
B.O.
Colinda de Groote, Dialect en stan
daardtaal aan weerszijden van de Bel
gisch-Nederlandse rijksgrens. Een
empirisch onderzoek naar dialect en
standaardtaal van Axelaren, Hulstena
ren, Heikanters en Stekenaren. Doc
toraalscriptie Rijksuniversiteit van
Leiden, Nederlandse Taal- en Letter
kunde, Historische Taalkunde en Taal
variatie, januari 1991.
Zoals uit de titel van De Grootes doc
toraalscriptie blijkt is de rijksgrens
28
