over dat ene dorp Aagtekerke of Zon-
nemaire, maar over datgene wat de dorpen
gemeen hebben. Voor zover ik dat kan
overzien, vormt het resultaat een unicum: in
geen der andere provincies is zo'n overzicht
voorhanden10. Voor Zeeland kan de in 1984
door het Zeeuwsch Genootschap gepubli
ceerde 'Lijst van leemten' op dit punt wor
den herzien". Dat neemt natuurlijk niet
weg, dat het nieuwe boek een uitstekend
kader biedt voor verder, meer gericht de
tailonderzoek. Zo zou bijvoorbeeld gecom
bineerd bronnen- en archeologisch onder
zoek van enkele nader te selecteren dorpen
of dorpskernen zeer wenselijk, en naar alle
waarschijnlijkheid ook zeer verhelderend
zijn.
Begrijpt u intussen mij en de titel van ons
boek goed: wij zijn niet op zoek gegaan
naar het typisch Zeeuwse - wat dat ook
moge zijn! - van de dorpen. Dat zou net zo
moeilijk zijn als 't Hoofts speurtocht naar
geluk. Anders dan bijvoorbeeld De Lus-
sanet de la Sablonière of Steginga-Kouwe12
kozen we daarom voor de titel 'Dorpen in
Zeeland'. Dat is wat anders dan: de Zeeu
wse dorpen, of: het Zeeuwse dorp. Trou
afb. 1. De opvallende overeenkomst
een typisch Zeeuws ring dorp.
3 2
wens, al in de vorige eeuw dichtte de wan
delende dominee Craandijk het dorp Oost-
Souburg nota bene 'een min of meer
Drentsch voorkomen' toe!'3. U begrijpt: dat
de dominee een bereisd man was, dat moest
natuurlijk óók, of misschien wel vooral uit
deze observatie blijken.
Maar, meer of minder Drents, het is óns
vandaag duidelijk dat dit Souburg in elk
geval weinig Zééuwse trekjes vertoont. Net
als bij voorbeeld in het Texelse Den Burg,
wordt de plattegrond van dit dorp sinds de
9e eeuw beheerst door een structuur die
verwantschap vertoont met soortgelijke
verdedigingswerken tot in Noord-Frankrijk
en ver weg in Scandinavië toe. En wat
dacht u van Dreischor? Opvallend daaraan
is de sterke vormovereenkomst met som
mige Noordnederlandse terpdorpen, zoals
het Groninger Spijk. Borssele, net als Drei
schor terecht gekoesterd als een beschermd
dorpsgezicht, is in 1616 aangelegd met
toepassing van precies dezelfde, op de klas
sieke idealen teruggrijpende principes, die
de vier jaar eerder drooggelegde Beemster
in Noord-Holland, met het centrumdorp
Midden-Beemster, vormgaven. De platte-
een Gronings terpdorp en
