12000
11000
10000
9000
8000
7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
Zuid-Beveland correspondeert het beste met het algemene patroon. Deze regio had in de beginjaren
van de groepsmigratie na 1847 een belangrijk aandeel in de landverhuizing, wat uit dit overzicht
niet zo blijkt. Het beeld lijkt erg op dat van Noord-Beveland, waar ook de periode 1880-1900 een
uitschieter is. Toch zeggen aantallen niet alles. Zuid-Bevelanders hebben hun stempel op enkele
plaatsen gedrukt: eerst op Zeeland, maar ook op een tamelijk verrassende plek als West Sayville.
Daar vestigde Bastiaan Broere uit Yerseke zich. Broere (1822-1887) groeide als jongste van twaalf
kinderen op in Yerseke, en sloot zich aan bij de afgescheidenen. In april 1849 ging hij naar Zeeland,
Michigan, maar verruilde dat snel voor Grand Rapids omdat daar meer werk was. Na enige
omzwervingen vestigde hij zich in Sayville. Na enkele avonturen in het Zuiden tijdens de
Burgeroorlog (1861-1865) keerde hij terug naar Sayville. Zijn beroemd geworden autobiografie
verhaalt ook van zijn bekering en religieuze ervaringen."
In 1873 kwam de staat Minnesota als bestemming in zwang waarvoor Ellewoutsdijk een Emigratie-
Vereeniging had opgericht die uit leden bestond die 25 cent inlegden en wekelijks 10 cent
contributie betaalden, waarvan elk jaar iemand werd uitgeloot die financieel gesteund werd om te
emigreren. Door de economische crisis die in het jaar 1873 uitbrak, liep dit initiatief schipbreuk.12
Gedurende de tachtig onderzochte jaren leverde Zuid-Beveland een kwart van alle Zeeuwse
emigranten. In de jaren 80 en 90 verviervoudigde de emigratie en ook na de eeuwwisseling bleef de
stroom twee keer zo hoog als daarvoor. Een verklaring daarvoor vormt de stagnatie van de uitvoer
van vis en de toegenomen concurrentie, waardoor bijv. een dorp als Yerseke een groot aandeel
kreeg in de emigratie in de vroege twintigste eeuw: 660 mensen pakten hun biezen. Een aanzienlijk
deel vestigde zich op Long Island in het dorp West Sayville waar ze hun manier van leven konden
voortzetten.
In het begin van deze eeuw probeerden enkele Yersekenaren eerst te emigreren naar Argentinië.
Grafiek 1: Omvang emigratie uit Zeeland, 1839-1918
1839-1858 1859-1879 1880-1900 1901-1918
8
