als ik nu in Holland was en ik had een meid of een vrouw en ze wilde niet met me naar America
dan zijde ik vaarwel, u moet weten wat ge doet maar iemand die in de wereld vooruit wil die
kan hier vooruit maar in Holland blijft gij dezelfde maar het is niet zoo als Johana schreef wil
je Simon ook nog weg halen maar ik denk zoo over dat men hier meer geld kan verdienen en
zodoende een beter leven kan hebben al is het dan ook dat een Dollar maar 100 Cent is en het
is met u zoo dat als u komt dat ge dadelijk aan het werk kan en goed geld kan verdienen en het
maakt geen verschil of ge getrouwt zijt of ongetrouwt want huizen zijn hier ook maar dit kan ik
zeggen als men van huis is leert men nog maar eens eerst weten dat er nog meer menschen zijn
en dat men dan als mensch behandeld wordt en u schreef ook schuld te hebben is niet
gemakkelijk maar het is niets als men er maar inspanien voor hep maar nu is mijn schuld bijna
al afgedaan dus dat is verdient loon de paarden en machines....indien u komen wilt en u het geen
geld dan kunnen wij u wel helpen.
Blijvende banden
Uiteindelijk gaan vader en de broers niet naar Amerika, ook niet voor een korte periode. Bart trouwt
in Amerika met zijn nichtje Maria Leijnse, die hem achterna gereisd is. In de loop van hun leven
brengen zij nog enkele keren een bezoek aan hun familie op Walcheren. De dochter van Bart schrijft
mij dat Marinus (inmiddels veramerikaanst tot 'Martin') destijds ook nog wel op familiebezoek had
willen komen. Zijn vrouw Nellie heeft haar moeder echter beloofd om nooit meer naar Europa over
te steken. De familie Sanderse had destijds namelijk een heel zware overtocht gemaakt, waarbij
zelfs één van de kinderen overleden is. Dit had bij moeder zo'n angst ingeboezemd dat zij haar
kinderen liet beloven de gevaarlijke reis niet meer te ondernemen. Eén van de kinderen van Martin
of Bart maakt de reis jaren later echter toch en wel onder heel gevaarlijke omstandigheden. In 1944
verschijnt een Amerikaanse soldaat op het erf van de familie Leijnse in Zoutelande. Het blijkt één
van de neven te zijn, die als bevrijder via Frankrijk Zuid-Nederland is binnengetrokken. Hij neemt
de kans waar om tijdens zijn verlofdagen zijn oom te bezoeken.
Op 20 december 1957 overlijdt plotseling Bart in Amerika. Hij is dan 70 jaar oud. Bart en Maria
zijn 42 jaar getrouwd geweest. Zij hebben drie kinderen: John, Piet en Suzan.
Suzan, die in Sheboygan woont, correspondeert dan inmiddels in de Nederlandse taal met haar
nichtje mevrouw Geertse-Leijnse, de dochter van Simon, en dit contact is tot op de dag van vandaag
gehandhaafd. Op 29 april 2001 meldt Suzan de dood van hun beider neef Cornelius Leynse
(Cornie), de oudste zoon van Marinus (Martin), die in 1909 in Amerika is geboren. Cornelius is 91
jaar geworden. Op zijn begrafenis vanuit de Reformed Church in Hingham, een plaats in de buurt
van Sheboygan, gingen voor Steven J. Bakker en Paul van Loon, Amerikaanse dominees met
Hollandse achternamen.
Uit de geschiedenis van de familie Leijnse blijkt, dat de emigranten, hun kinderen en kleinkinderen
nog Nederlands bleven spreken. Dit is een bekend verschijnsel.
Pendelaars
Adriaan Wouters was op 1-8-1900 van Vlissingen naar zijn geboorteplaats Veere verhuisd. Vanuit
Veere vertrok hij op 27-jarige leeftijd op 5-4-1901 naar Sheboygan. Op 19-12-1902 kwam hij terug
naar Veere en een jaar later, op 31-12-1903, vertrok hij weer. Hij was slager van beroep. In Veere
woont nog mevrouw Wouters. Zij heeft tien jaar lang voor haar bejaarde schoonvader gezorgd, die
in de jaren zeventig overleed. Deze schoonvader was een broer van Adriaan en mevrouw Wouters
herinnert zich nog goed de correspondentie die tot het laatst met Adriaan werd gevoerd. Uit de
verhalen die haar schoonvader vertelde weet zij ook dat Adriaan in 1902 terug naar Veere kwam
om te helpen een schuur bij het boerenbedrijf van de familie te bouwen. Nadat dit karwei geklaard
was, vertrok hij opnieuw naar Amerika. Adriaan vertelde dat hij het goed had in Amerika, maar dat
42
