'Westkapelle-Sheboygan' kon kopen, inclusief de reis per tram naar Middelburg, per trein naar
Rotterdam, per boot naar New York en per trein naar Sheboygan. Deze agentschappen waren er ook
in Middelburg en Vlissingen te vinden, maar toch niet op de overige Walcherse dorpen. Overigens
kon men een ticket kopen naar iedere gewenste bestemming in Amerika.
Hoe is het deze emigranten vergaan? Door de bewaard gebleven correspondentie van de gebroeders
Leijnse is bekend hoe zij in Sheboygan werkten en leefden. De heer J. Gabriëlse, secretaris van de
Stichting "Cultuurbehoud Westkapelle" en zeer betrokken bij de geschiedenis van zijn dorp, kon
mij uit mondelinge overlevering waardevolle gegevens verstrekken als aanvulling op mijn
archiefonderzoek.
Uit deze verhalen blijkt dat het leven hard was. Men moest lange dagen werken en diverse
emigranten stierven op jonge leeftijd door ziekte. Wat dat betreft kwam er weinig verbetering in de
levenssituatie, enkele uitzonderingen daargelaten. Ook blijkt dat de vrijgezelle mannen vaak de
neiging hadden om te pendelen. Zowel in Nederland als in Amerika konden zij het geluk niet
vinden. Enkele voorbeelden geven dit aan.
In 1910 vertrok het echtpaar Adriaan en Leuntje Ingelse-Daane met 2 kinderen van 1 en 3 jaar van
Westkapelle naar Sheboygan. De man was dijkwerker van beroep. Het echtpaar was 44 en 31 jaar
oud. De broer van Adriaan, Jan. ging op dezelfde datum mee met dit gezin. In 1902 was hun broer
Pieter al naar Amerika vertrokken. Adriaan Ingelse is in Amerika jong overleden en één van de
broers, Jan of Pieter, is daarna met de weduwe van Adriaan getrouwd.
In 1906 vertrok Apolonia Toutenhoofd met haar echtgenoot Pieter Verhage en 3 kinderen van 4, 6
en 8 jaar van Middelburg naar Sheboygan. Het echtpaar was geboren in Westkapelle en 37 en 34
jaar oud. Zij waren in 1896 naar Middelburg verhuisd. In Amerika zijn nog twee kinderen geboren.
Eén van de zoons werd later hoogleraar aan de universiteit van Boston.
In 1907 vertrok Jan Verhulst uit Westkapelle naar Sheboygan in de staat Wisconsin. Hij was
landbouwknecht, 29 jaar oud en ongehuwd. Zijn oom was ongeveer 10 jaar eerder als weduwnaar
met 6 kinderen uit Westkapelle naar Sheboygan vertrokken. Eén van deze kinderen, Lourus
Verhulst, trouwde met een Nederlandse emigrantendochter. Jan Verhulst verbleef enige tijd bij
Lourus, die in 1907 een boerderij in Wisconsin had gekocht. Na enige tijd besloot Jan weer terug
te gaan naar Westkapelle. Hij is echter in New York ziek geworden en in een hospitaal overleden.
Maarten Huibregtse uit Westkapelle vertrok in 1903 naar Sheboygan. Hij was de zoon van een
dijkwerker, 26 jaar en ongehuwd. Hij overleed op 22 oktober 1918 in Amerika aan influenza. Bij
zijn overlijden was hij ongehuwd. Ook zijn broer Simon zou als vrijgezelle jongeman naar Amerika
vertrokken zijn.
Pieter Houmes vertrok op 16-6-1910 naar Sheboygan. Hij was toen 29 jaar oud. Hij kwam terug en
trouwde in 1913 met Adriana Minderhoud. In 1924 besloot het gezin samen met het gezin van broer
Jan naar Amerika te gaan. Vlak voor vertrek bleek echter dat Pieter's vrouw zwanger was en niet
mee kon. Jan en zijn vrouw vertrokken wel naar Sheboygan. In Amerika werd een dochter geboren.
Pieter is zijn broer met zijn gezin niet meer gevolgd en in Westkapelle gebleven.6
Conclusie
'Verbetering van de positie' is volgens de meeste emigranten de reden om te emigreren.
Eenmaal aangekomen in Amerika vestigde men zich vaak in een plaats waar al veel voormalige
dorps- en stadsgenoten woonden. Sheboygan, Grand Rapids, Rochester. Ondanks de trek naar de
Nieuwe Wereld zocht men de vertrouwdheid en de geborgenheid van de eigen cultuur, de eigen
gewoonten. Eenmaal 'gesetteld', ging men vaak ook elementen uit de eigen cultuur missen en
kwam het gemis aan de achtergebleven familieleden. Men wilde enerzijds de nieuwe ervaringen
met hen delen maar anderzijds zich ook omringen met de eigen verwanten uit de Oude Wereld en
45
