Alle zonen emigreerden, de één na de ander, over een periode van 10 jaar naar Grand Rapids. Iedere
keer was het afscheid nemen, voor de vader driemaal, voor de moeder viermaal. Twee jaar na haar
dood vertrok ook de jongste zoon. Zij zijn nooit meer terug geweest. Vier van hen waren getrouwd
en hadden kinderen. Het zijn geen boeren en geen fabrieksdirecteuren geworden, maar ze hebben
een goed leven opgebouwd en voelden zich happy in Amerika. Op één na hebben ze allen hun naam
laten veranderen in Byle.
Conclusie
Met deze geschiedenissen is getracht iets weer te geven van de keuzes die emigranten moesten
maken. Afscheid nemen van al wat vertrouwd en eigen was. Een oceaan oversteken met alle
gevaren van dien. Een nieuw leven opbouwen in een vreemd land, met een vreemde taal, vreemde
zeden en gewoonten. En daar toch weer het eigene zoeken: landgenoten, de eigen taal, het eigen
dialect en de vertrouwde geloofswaarheden.
Noten
1. Dit artikel is gebaseerd op mijn eindscriptie 'Emigratie vanuit Tholen en Sint-Philipsland naar Noord-Amerika in de
periode 1900-1920. met een terugblik op de negentiende eeuw' (Open Universiteit Nederland 2001). De gegevens
werden o.a. verzameld uit het gemeentearchief van Tholen en van Rotterdam, het Zeeuws Archief te Middelburg en uit
de Provinciale Bibliotheek en de bibliotheek van het Roosevelt Study Center te Middelburg. De gegevens voor de
wederwaardigheden van een aantal emigranten werden mij verstrekt door familieleden uit Tholen, Sint-Philipsland en
Amerika. Voor de verhalen is de lijn 1900-1920 zowel naar onder als naar boven doorschreden.
2. Zie Hans Krabbendam, 'Op zoek naar Maerten en de Zeeuwse wortels van de Roosevelts', Zeeuws Tijdschrift 45.2
(1995) p. 2-5.
3. J.P.B. Zuurdeeg, Stad aan de Pluimpot (Tholen 1995) p. 42.
52
