TENTOONSTELLINGEN
Scheurbuik en Scheepsbeschuit
Tot en met 11 januari 2003 is in de tentoonstellingsruimte van het Zeeuws Archief, Hofplein 16 te
Middelburg de expositie "Scheurbuik en Scheepsbeschuit. Leven aan boord van een VOC-schip
te zien. De tentoonstelling is te bezichtigen van maandag tot en met zaterdag van 9.00-17.00 uur.
De toegang is gratis.
In het Zeeuws Archief volgt de bezoeker de avontuurlijke reis van de bemanning van een VOC-
schip, rond 1750. Door het gebruik van archiefstukken in combinatie met museumobjecten, geluid
en geurstoffen kan de bezoeker zich aan boord van een VOC-schip wanen.
Het eerste gedeelte van de tentoonstelling gaat over de VOC Kamer Zeeland en de invloed die de
VOC op Zeeland heeft gehad. Hiervoor zijn onder meer prenten, zoals panorama's van Middelburg
en Vlissingen, portretten van bewindhebbers en een aquarel van de scheepswerf uit eigen de
collectie en uit de historisch-topografische atlas 'Zelandia Illustrata' van het Koninklijk Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen gebruikt. De geur van verse specerijen, zoals peper, nootmuskaat,
foelie en kruidnagel, de aanblik van kostbaar porselein en prachtige Oosterse stoffen, maken het
verhaal tastbaar.
In het tweede gedeelte komen de bemanning en het leven aan boord aan bod. Het schrille contrast
tussen het leven achter (rijk) en voor (arm) de mast komt vooral tot uiting in het stilleven van een
matrozenverblijfplaats. Archiefstukken, prenten en voorwerpen vertellen het verhaal van een
weesjongen uit het Middelburgse armenweeshuis, soldaten en matrozen
Persoonlijke voorwerpen (bruikleen maritiem MuZEEum), zoals een leren schoen, een pijp en een
tabaksdoos, en algemene gebruiksvoorwerpen, zoals wijnflessen, eetgerij en scheepskisten uit het
wrak Het Vliegent Hart, dat in 1735 gezonken is voor de kust van Walcheren, geven een beeld van
wat er zoal aan boord werd meegenomen.
In het derde gedeelte is een kombuis nagebouwd waar de scheepschirurgijn zijn medicijnen
brouwde. Een Lyste van Medicamenten uit 1740 (bruikleen Zeeuwse Bibliotheek) laat zien welke
medicijnen en ingrediënten werden gebruikt om ziekten zoals scheurbuik en rotkoorts te bestrijden.
Het Zeeuws Archief is in het bezit van een scheepsjournaal dat de Middelburgse scheepschirurgijn
J.W. Daman (1735-1783) bijhield tijdens zijn reis aan boord van het VOC-schip De Pallas in 1764.
Het dagboek bestaat voornamelijk uit medische aantekeningen waar ziektes zoals scheurbuik,
rotkoorts, dysenterie en malaria en het vaak desastreuze effect hiervan op de bemanning van het
schip worden beschreven. Een bijzonder object hierbij is een instrumentenkistje van een
scheepschirurgijn (bruikleen Zeeuws Museum, KZGW).
Kortom, archiefstukken en museumvoorwerpen laten de VOC in het Zeeuws Archief herleven. Een
pendantexpositie loopt in de Zeeuwse Bibliotheek te Middelburg (openingsuren).
Wonen in w eelde
Hoe zag het interieur van het Van de Perrehuis eruit in de achttiende eeuw? Dat is te zien in het
najaar van 2002. Van 20 september tot en met 2 november kunt u zich in het Van de Perrehuis in
de achttiende eeuw wanen. In het kader van het VOC-jaar zullen dan namelijk onder de titel Wonen
in weelde. Drie generaties VOC-bewindhebbers in Middelburg, de mooiste kamers van het Van de
Perrehuis in stijl worden ingericht. De tafel in de voormalige eetkamer zal feestelijk worden gedekt
met prachtig tafellinnen, porselein, zilveren bestek en weelderige bloemstukken. De tapijtkamer
wordt als muziekkamer ingericht met authentiek meubilair, schilderijen en muziekinstrumenten.
Twee kleinere ruimten worden als werkkamer van de heer des huizes en privé-vertrek voor de
58
