Aflevering 162 winter 2008
11
vele kerk- en dorpsstichtingen in de 12e en 13e eeuw. Dus: bergen soms bij
een dorp, maar heel vaak ook midden in het land.23
Tenslotte wil ik niet ongenoemd laten het, wat je zou kunnen noemen:
micro historisch-geografisch onderzoek dat Dicky de Koning heeft verricht
in Kloetinge. Daaruit komen we het een en ander te weten over de bergen
in hun latere functioneren en entourage.24
Dat is belangrijk. Want we weten toch nog altijd te weinig van de bergen
in hun oorspronkelijke en latere landschappelijke omgeving, de micro-
geografie van verkaveling, weggetjes en waterloopjes, van micro-reliëf ook
en ook beplanting. Zeker nadat die omgeving door rigoureuze naoorlogse
ruil- en herverkavelingen vrijwel overal ingrijpend is gewijzigd. Deze
wijdere omgeving van de bergen zou ook meer dan tot nu toe het geval
was, betrokken moeten worden bij de bescherming en het beheer van de
bergen.
Ook een nadere analyse van het veldnamenmateriaal, dat vooral voor
Walcheren systematisch bijeen is gebracht, kan ons beeld van die
omgeving vergroten.25 Dit veldnamenmateriaal zal overigens geen nieuwe
bergen aan het licht brengen, zoals dat van de overlopers wél mag worden
verwacht.
De bergen zijn vóór alles cultuurmonumenten, en dat dient bij alle
benadering centraal te staan maar ook nog voortdurend te worden
uitgedragen. Het is nog niet zo lang geleden dat de stichting Het Zeeuwse
Landschap die de meeste bergen in Zeeland beheert en dat voortreffelijk
doet, pas na enige overreding ertoe is overgegaan de bergen aan te
duiden als cultuurhistorisch monument en niet meer als natuurgebied.26
Zoiets zet zeker de bezoeker, de toerist op het verkeerde been. Maar ook
in de journalistiek en - naar gevreesd moet worden - in het onderwijs
zijn de opvattingen over de juiste ouderdom en de juiste functie van
de bergen zoals die voor ons gemeengoed zijn, nog altijd onvoldoende
doorgedrongen.
Tenslotte. Het zou om meerdere redenen goed zijn het eerder ingezette
Walcherse onderzoek uit te breiden. Pas wanneer we weten hoeveel bergen
Bergje aan de
Heuuelsweg bij
Zierikzee, één uan
de slechts twee
resterende bergen op
Schouwen-Duiveland
(opname 2008, foto
Heieen M.D. Dekker).
