Aflevering 162 winter 2008
5
waarneming gedurende een jaar of tien van de vliedberg bij Couddorpe.
Deze vliedberg kenmerkt zich door een inmiddels zeer gevarieerde, zelfs
uitbundig te noemen begroeiing. Misschien vanuit natuuroogpunt een
goede zaak, maar minder voor de vliedberg zelf, als cultuurhistorisch
monument. Interessant om te zien bij deze vliedberg is tevens de mate
waarin hij door het ploegen, eggen en andere vormen van grondbewerking
een steeds steiler talud krijgt. Je krijgt echt de indruk dat de akkerbouwer
de vliedberg vooral als een uitdaging voor zijn vaardigheden op de trekker
ziet: hoe ver kan ik gaan? Ook dat is niet echt bevorderlijk voor het behoud
van de berg.
Couddorpe is welbeschouwd niet zo'n goed voorbeeld van de dynamiek
van het erfgoed zoals we die graag zien.
De inzet voor deze middag is het opstellen van een agenda voor de
toekomst van de 'bergen'. Die agenda zal ongetwijfeld bestaan uit een mix
van behouds- en publieksmaatregelen.
Het lijkt me, dat dan ook iets gedaan zou moeten worden met het
gegeven dat de bergen in de afgelopen eeuwen talloze functies zijn
toegedicht - offerhoogten, begraafplaatsen, woonplaatsen, vliedbergen,
stelbergen en kasteelbergen - maar dat één van die functies in de publieke
beleving prevaleert: de vliedberg. Geheel ten onrechte, althans vanuit
wetenschappelijk oogpunt en geredeneerd vanuit hun oorspronkelijke
functie.
Ik spreek hier over de publieke beleving, maar die krijgt soms voeding
vanuit onverdachte en onverwachte hoek. Op de website van de nationale
landschappen luiden de openingszinnen voor Zuidwest Zeeland namelijk
als volgt:
"De duinen, dijken en de kreekrestanten van West Zeeuws-
Vlaanderen, de Zak van Zuid-Beveland en Walcheren zijn
tekenend voor het Luctor en Emergo dat hier sinds de
vroegste bewoning heeft gegolden. Nu eens won de zee, dan
weer konden dijkenbouwers een nieuwe polder aan het land
toevoegen. Vliedbergen [en nu komt het, WS] boden het vee
en hun hoeders een veilige plaats bij overstromingen".
Dit gegeven, bergen vooral als vliedbergen en met alle mystificatie
daaromheen, moet toch kunnen leiden tot bijzondere en aansprekende
maatregelen.
Kijk maar: de vliedbergen zijn geen vliedbergen.
Voldoende nu voor wat betreft de opening. Ik wens u allen een zeer
inspirerende bijeenkomst toe. Aan de sprekers zal het niet liggen. En ook
niet aan de dagvoorzitter voor vanmiddag.
Er was eigenlijk maar één goede dagvoorzitter denkbaar en dat is Rob
van der Zwaag. Burgemeester van de gemeente Veere, de gemeente met
de meeste vliedbergen. Maar ook historicus van opleiding en voorzitter
van Het Zeeuwse Gezicht, de stichting die opereert op het snijvlak van
architectuur, stedenbouw en landschap.
Ik geef graag het woord aan Rob van der Zwaag.
Drs. Wim H.P. Scholten is directeur van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland.
