YrftU-
Aflevering 182 winter 2013
9
Lofdicht op Johannes
de Swaef door
Samuel Bollaert
(1649) (Zeeuwse
Bibliotheek
Beeldbank
opvoedkundige taak. Hier gaan we nu niet verder op in, maar één citaat is
te leuk en tegelijkertijd treffend voor de stand van zaken in het onderwijs,
om te laten liggen. De Swaef richt zich in het hoofdstuk over het schoolgaan
van kinderen en de schoolmeesters tegen de heersende misstanden
op onderwijsgebied. Hij schrijft dat de eerste de beste 'plompe loer
[lomperik]' schoolmeester kan worden als hij maar tien schellingen betaalt
en de eed aflegt dat hij zich zal gedragen zoals een goed schoolmeester
betaamt. En vervolgens: 'Het is schandelyck dat in soo treffelycken Stad
ende Gemeente als Middelburgh door Godts genade is (laet dit andere
plaetsen oock gheseyt syn) sulcken volk den name van school-meesters
verkrygen, die onbequaem sijn niet alleen tot verstandige saken, maer tot
geringhe ende fymelachtighe [onaanzienlijke?] dinghen van kleer-lappen,
weven, riet-maken, wollekammen, etc. Hoe konnen deze bequaem sijn
om de kinderen, de plant-soenen der Republycke ende der Gemeynte, te
fatsoeneren ende te leeren?' Een volwaardig polemist, onze Johannes!
Op latere leeftijd is hij toegetreden tot de Middelburgse rederijkerskamer
'Het Bloemken Jesse'. Uit de jaren 1649 tot 1653 zijn enkele refereinen van
hem bewaard gebleven, antwoorden op de door de kamer uitgeschreven
vragen, zoals bij de prijsvraag in 1649 over het thema de neergang van
de 'const'. De 'soet vloeijenden poet Johannis de Swaef', zoals hij in een
lofdicht van de Middelburgse rederijker Samuel Bollaert werd genoemd,
werd winnaar en zijn dichterlijk antwoord gaf blijk van een klassieke, elitaire
opvatting van de rederijkerskunst die niet alleen gebaseerd was op de
kennis van taal- en spraakkunst, maar tevens op grondige kennis van de
geschiedenis, de natuurfilosofie, de ethiek en de theologie.
Dat hij bevriend was met Cats blijkt wel uit het feit dat hij huisleraar was
van zijn kinderen.
/y Jo'/umnij r/d Jh.
j,1,. v.<A,
j^tj'n Vtk -6tVn4
v»y opt
jiwV t.jr4tV viWofri,
OJ.' II ArmtCr»rculofM-
•j .11 J
op dn-l--4v4-mh'|- m.s-w.rt.*!.
Mocil U<%0«VlL
(^"V'Wtt ff, v.
v»., ft*.
