m Aflevering 182 winter 2013 17
Een adellijke admiraal op piratenjacht in 1624
Guillaume de Zoete van Laecke de Houthain en de 'rekening
extraordinaris'
Jaco Simons
Net als tegenwoordig het geval is, werd ook in de zeventiende eeuw de marine
ingeschakeld om zeerovers in de kraag te vatten. Destijds ging zelfs een
hoogste officier van de Admiraliteit - een instituut dat als de voorloper van de
huidige marine wordt gezien - hoogstpersoonlijk de strijd aan, ondersteund
door een aantal schepen onder leiding van kapiteins. In het eerste kwart van
de zeventiende eeuw had admiraal jhr. Guillaume de Houthain de algemene
leiding over de Zeeuwse vloot. In dit artikel ligt het accent op het opbrengen
van de Schotse zeerover George Harriot door Houthain, in 1624. Deze zaak
werd door de Rekenkamer van Zeeland financieel gecontroleerd in een
'buitengewone rekening'. Zo weten we wat de opbrengst en de kosten waren
van een dergelijke operatie.
Portretschilderij van
Houthain, door Jan
Antonisz van Rave-
steyn (1633); collec
tie Rijksmuseum,
Amsterdam ('Honse-
laarsdijkserie
Piraterij
Dat de zeeroof van alle tijden is, blijkt wel uit het feit dat piraterij vandaag
de dag regelmatig in het nieuws is, voornamelijk als het gaat om de wateren
rond Somalië en Jemen. Het in gijzeling nemen van scheepsbemanning
en het vervolgens vragen van extreme losgelden vormen een schrikbeeld
voor de koopvaardij. Ook de Nederlandse marine wordt bij internationale
bestrijdingsacties betrokken en is belast met de zware taak om piraterij
een halt toe te roepen. Zo speelt onze zeemacht een beschermende rol ten
aanzien van koopvaardijschepen.
Kost het bestrijden van piraterij nu handenvol geld, in de zeventiende eeuw
was het overmeesteren van een zeerover juist een lucratieve bezigheid,
waarbij het inpikken van het schip de hoofdprijs betekende. Een eenmaal
gepakte zeerover werd hard gestraft. Standrechtelijke executie van een
roverkapitein en het over boord gooien van zijn bootsvolk, was - in de
ogen van de opdrachtgevende autoriteiten althans - de
normaalste zaak van de wereld. Berechting aan wal,
zoals men dat nu pleegt te doen, kwam ook voor zoals
verderop zal blijken uit de 'rekening extraordinaris'.
Wie was Houthain?
In diverse bronnen treffen we veel tegenstrijdige
informatie aan over het geslacht Houthain. Dat maakte de
ontrafeling lastig. Daarbij komt dat sommige feiten helaas
niet meer zijn te achterhalen.
Jonkheer Guillaume de Zoete van Laecke de Houthain
was luitenant-admiraal van Zeeland en daarna
gouverneur van Sluis. Guillaume is de Franse versie
van de naam Willem, naar de tweede doopnaam van
zijn vader. De Zoete of De Soete was een edel geslacht
uit Vlaanderen, waarschijnlijk van oorsprong uit Gent,
waar verschillende De Zoetes in het stadsbestuur zaten.
Laecke of Laken maakt nu deel uit van Brussel en is
bekend als domein van de Belgische koning. Destijds was
