m
m
Over boeken
26
Aflevering 182 winter 2013
Boeken over de Franse tijd
- Jan de Ruiter, Geloot voor
Napoleon (Goes: Uitgeverij Het
Paard van Troje, 2013). ISBN
978 90 71937 21 7, 24,95.
- Jan J.B. Kuipers, Vrijheid,
Gelijkheid, Broederschap. De
Nederlanden in de Franse tijd
(Zwolle: Walburg Pers, 2013).
ISBN 978 90 5730 904 5, 29,95.
- Wilfried Uitterhoeve, 1813 Haagse bluf. De korte chaos van de
vrijwording (Nijmegen: Uitgeverij Vantilt en Wilfried Uitterhoeve,
ISBN 978 94 6004 121 1, 25,-
2013).
Jan de Ruiter, oud-archivaris van de gemeente Borsele, schreef dit boek als
hommage aan een vergeten groep jongens: de Bevelanders die verplicht
moesten vechten voor Napoleon. Op 10 april 1811 vertrok de eerste groep
lotelingen van de jaarklasse 1808 naar de militaire opleidingsdepots.
De laatste groep vertrok op 25 oktober 1813 uit Zeeland - nu niet meer
naar een garnizoen voor hun opleiding, maar rechtstreeks naar het front.
Behalve aan de Bevelandse lotelingen besteedt De Ruiter ook aandacht aan
andere categorieën: in dienst gestuurde weesjongens en aan rempla?anten
die tegen betaling de dienstplicht van anderen overnamen. Velen van al
deze jongemannen stierven op de slagvelden, nog meer in de hospitalen.
De Ruiter heeft zijn documentatie wel op orde, zacht gezegd; dat blijkt ook
weer uit dit met feiten volgestouwde boek, waarvan het 'voorwerk' door
de auteur werd gedaan in een reeks artikelen in De Spuije (het orgaan van
Heemkundige Kring De Bevelanden), gebaseerd op jaren onderzoek. Een
extra pluspunt is de fraaie wijze van illustreren, met tal van contemporaine
én latere afbeeldingen uit en over deze boeiende periode, die wegens de
herdenking van tweehonderd jaar Koninkrijk der Nederlanden 1813-2013
weer even volop in de belangstelling staat.
De dienstplicht of conscriptie krijgt ook veel aandacht in Vrijheid,
Gelijkheid, Broederschap. De Nederlanden in de Franse tijd. Hoewel dit boek
van Jan J.B. Kuipers op chronologische en in secundaire zin thematische
wijze de Franse tijd (in Nederland tegenwoordig vaak Bataafs-Franse tijd
genoemd) in zowel de Noordelijke als Zuidelijke Nederlanden behandelt,
vinden we ook veel 'Zeeuwse' onderwerpen belicht, zoals de in Axel
geboren Pieter Paulus (1754-1796) die voorzitter van de Eerste Nationale
Vergadering werd in 1796, maar kort nadien overleed, de versterking van
Antwerpen en de Schelde door de Fransen, en de 'Walcheren Campaign' van
1809. Waarom beide Nederlanden behandeld? Zonder de Franse tijd hadden
de staten Nederland en België niet bestaan in hun huidige vorm, aldus de
auteur - vandaar ook een slothoofdstuk over de ongelukkige hereniging van
beide in de periode 1815-1830/39.
